Bunas pussaivladads da scolaziun e da furmaziun supplementara e relativamain blera autonomia per las collavuraturas ed ils collavuraturs per parter en lur temp da lavur: Il rapport tar l'analisa da l'egualitad mussa las fermezzas ed ils potenzials da l'administraziun chantunala sco patruna. Basegn d'agir datti dentant er, perquai che la quota da dunnas è bundant in terz sut la media svizra da quella en las administraziuns publicas. La represchentanza da las dunnas sin plaun directiv è schizunt anc pli bassa.
L'administraziun chantunala ha gia intginas fermezzas per cuntanscher dapli egualitad. Quai mussa ina retschertga ch'è vegnida redigida dal «Center UND» per incumbensa dal Post da stab per l'egualitad da las schanzas en il rom dal «Plan d'acziun per l'egualitad en l'administraziun» (egual21). Las collavuraturas ed ils collavuraturs han per exempel in'autonomia detg gronda per concepir lur temp da lavur quotidian. Ultra da quai profitan ellas ed els d'ina buna purschida da scolaziun e da furmaziun supplementara. Tenor il cusseglier guvernativ Jon Domenic Parolini ha l'administraziun chantunala ina funcziun d'exempel sco patruna e sco purschidra da servetschs. «Ella è responsabla», tenor Parolini, «da pussibilitar a tut las collavuraturas ed a tut ils collavuraturs da pudair coordinar bain lur professiun cun lur ulteriurs munds da viver.»
Il rapport da retschertga tar la terminaziun da l'emprima fasa dad egual21 mussa er potenzials. La cumpatibilitad vegniss per exempel meglierada, sche las collavuraturas ed ils collavuraturs pudessan adattar lur grad d'occupaziun per in tschert temp e tenor basegn. Uschia avessan ellas ed els la pussaivladad da sa deditgar temporarmain pli fitg a lur funcziun da geniturs u a la tgira da confamigliars. Quest dretg n'exista dentant anc betg fin oz en l'administraziun chantunala.
Chattà potenzial da meglieraziun
Il rapport mussa er che mo 36 pertschient dals collavuraturs chantunals èn dunnas. En l'entira Svizra è la represchentanza da las dunnas en il sectur public en media 49 pertschient. Il pli cler sa mussa questa situaziun sin il plaun directiv suprem: Mo quatter da 39 uffizis vegnan manads da dunnas. A medem temp è er la quota da las plazzas parzialas – quai ch'è in bun indizi per la cumpatibilitad da la professiun cun la vita privata – en l'administraziun chantunala cun 28 pertschient sut quella dal sectur public en tut la Svizra (42 pertschient). Cun 13 pertschient è la quota dals umens che lavuran en pensums parzials sut la media svizra da las administraziuns publicas.
Barbara Wülser, manadra dal Post da stab per l'egualitad da las schanzas, ha ditg cler e net: «Per viver l'egualitad gioga il mund da lavur ina rolla centrala.» Sche dapli dunnas obtegnan e surpiglian responsabladad directiva, pudess quai encuraschar las proximas generaziuns da dunnas dad er sa metter a disposiziun per ina posiziun directiva. A medem temp simplifitgass la promoziun da la lavur parziala da las dunnas e dals umens la cumpatibilitad da la professiun cun auters secturs da la vita, per exempel cun la famiglia. «Da l'autra vart po ina meglra cumpatibilitad gidar a reducir repartiziuns da rollas che mainan a l'inegualitad.»
Pass per pass envers dapli egualitad
La retschertga che cumpiglia trais stgalims terminescha l'emprima fasa dad egual21. Sco emprim èn vegnids retschertgads a maun d'in questiunari online facturs impurtants per l'egualitad e per la cumpatibilitad. 1747 da 3069 collavuraturas e collavuraturs èn sa participads a l'enquista. Quai correspunda ad ina procentuala da respostas da 57 pertschient, 42 pertschient da las respostas èn vegnidas returnadas da dunnas. Sco segund ha il Center UND fatg intervistas ed organisà tschintg lavuratoris da mintgamai in mez di cun las direcziuns e cun las persunas responsablas per il persunal da 17 uffizis. Per l'ina è quai vegnì fatg per sensibilisar las participantas ed ils participants per il tema da l'egualitad e da la cumpatibilitad, per l'autra per sclerir il basegn d'agir ord vista dal cader. Sin basa da questa retschertga dal stadi actual vegnan elavuradas ussa finamiras e mesiras. Questa segunda fasa dura dal matg 2022 fin il mars 2023. Per quest intent vegn engaschada ina gruppa da lavur che consista da collavuraturas e collavuraturs da differents uffizis, da tut ils departaments e da la Chanzlia chantunala. La gruppa da lavur ha l'incumbensa d'elavurar finamiras e propostas da realisaziun che vegnan alura integradas en il Plan d'acziun per l'egualitad sco tal. En la terza fasa dal project duain las mesiras concludidas vegnir realisadas ed en l'ultima fasa evaluadas.
Agiuntas:
Resumaziun dal rapport
Factsheet
Fotografia agiuntada:
©Yanik Bürkli