En las leschas communalas da construcziun dal chantun Grischun vegnan ils medems fatgs materials formulads en moda differenta tant areguard il cuntegn sco er areguard il vocabulari. Questas differenzas vegnan ultra da quai savens anc rinforzadas tras las differentas descripziuns e circumscripziuns. Perquai che questas divergenzas existan gia dapi blers onns, èn ellas sa francadas profundamain sco usanza da las autoritads en il contact cun la populaziun. Sco exempel po vegnir numnada qua la noziun "distanza dal cunfin". I vegn anc vitiers ch'ina lescha communala da construcziun sco tala è savens difficila da leger en noss chantun. Pervia da quai èsi savens er anc necessari da consultar la lescha davart la planisaziun dal territori per il chantun Grischun (LPTGR) e l'ordinaziun davart la planisaziun dal territori per il chantun Grischun (OPTGR). Las differenzas terminologicas – e la legibladad difficila – avran pia tut las portas a differentas interpretaziuns e stgaffeschan uschia sfurzadamain ina gronda intschertezza giuridica. Il "construir intercommunal" vegn pia accumpagnà savens da grondas intschertezzas e caracterisà da malsegirezzas nunnecessarias. Quai chaschuna da sia vart in retardament areguard il temp e lavurs administrativas supplementaras e betg sco ultim er custs considerabels che na fissan betg necessaris.
Er sch'ils plans directivs regiunals vegnan transferids en las leschas communalas da construcziun, chaschunan las differenzas tar las noziuns adina pli savens problems cun las leschas communalas da construcziun involvidas. Sco exempel po vegnir menziunà qua il transferiment dal plan directiv regiunal da l'Engiadin'ota davart la construcziun d'abitaziuns secundaras. En quest cas èsi sta necessari, p.ex. pervia da las differenzas tar la circumscripziun da la noziun "utilisadra u utilisader d'emprimas abitaziuns" en las leschas communalas da construcziun, da formular da nov questa noziun per las leschas menziunadas, e quai cun agid d'in spezialist.
En vista a quests fatgs vegn la regenza pervia da quai incumbensada da prender las mesiras necessarias per armonisar las noziuns en las leschas communalas da construcziun e per render ellas meglier legiblas.
Cuira, ils 8 da december 2009
Pfäffli, Felix, Troncana-Sauer, Arquint, Barandun, Bezzola (Samedan), Bezzola (Zernez), Blumenthal, Brantschen, Brüesch, Buchli, Cahannes Renggli, Campell, Casparis-Nigg, Caviezel (Pitasch), Cavigelli, Claus, Clavadetscher, Conrad, Donatsch, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Hartmann (Cuira), Hartmann (Champfèr), Jaag, Jäger, Jenny, Koch, Krättli-Lori, Kunz, Marti, Menge, Mengotti, Meyer-Grass (Claustra Vitg), Nick, Parolini, Parpan, Peer, Perl, Peyer, Pfenninger, Pfiffner-Bearth, Ragettli, Ratti, Rizzi, Thomann, Thöny, Thurner-Steier, Toschini, Trepp, Valär, Vetsch (Pragg-Jenaz), Wettstein, Cattaneo, Engler, Furrer-Cabalzar, Gassmann, Gunzinger, Largiadèr, Schädler, Stoffel (Tavau)
Resposta da la regenza
Uschenavant ch'il deputà Pfäffli e las sutsegnadras ed ils sutsegnaders pretendan en l'intervenziun qua avant maun da prender mesiras per armonisar las noziuns e las modas da mesirar dal dretg da construcziun en las leschas communalas da construcziun, pretendan ellas ed els insatge ch'è in vegl giavisch da la regenza. Stentas per unifitgar prescripziuns, definiziuns e modas da mesirar en il sectur dals fatgs da construcziun èn stadas in dals accents ils pli impurtants da la revisiun totala da la legislaziun davart la planisaziun dal territori (LPTGR, OPTGR) ch'è vegnida deliberada dal cussegl grond ils 6 da december 2004 e ch'è entrada en vigur il 1. da november 2005. La finamira da questas stentas avess stuì esser quella da meglierar la legibladad da las leschas da construcziun, da simplifitgar en general il dretg da construcziun e las proceduras e da pussibilitar – grazia a prescripziuns armonisadas – da construir en moda pli favuraivla.
Las mesiras las pli impurtantas ch'il chantun ha prendì en quest connex fin ussa resp. ch'el vegn anc a prender, sa laschan resumar sco suonda:
1. Unificaziun cumpletta da tut las proceduras dal dretg da construcziun e da planisaziun, vul dir da las proceduras per la permissiun da construcziun, da las proceduras dal plan da quartier, da las proceduras da la planisaziun locala e.u.v., integrond proceduras standardisadas en la LPTGR, quai cun la consequenza che las leschas communalas da construcziun pon vegnir distgargiadas correspundentamain e pon uschia vegnir formuladas en moda favuraivla per las utilisadras e per ils utilisaders.
2. Cun il conclus da la regenza dals 23 da matg 2006 è il chantun Grischun sa participà sco emprim chantun a la cunvegna interchantunala davart l'armonisaziun da la terminologia da construcziun (CIAC). Cun la CIAC vegnan armonisadas en l'entira Svizra tut las noziuns da construcziun e tut las modas da mesirar impurtantas. Cun sa participar (ad ura) a la CIAC n'ha la regenza betg sco ultim er vulì prestar sia part per impedir ch'i dettia ina lescha federala da construcziun. Cunter ina participaziun è s'exprimida dal rest gist la vischnanca da domicil da l'autur da l'intervenziun qua avant maun, e quai oravant tut cun la motivaziun che la vischnanca na pudess betg pli mantegnair ses instruments cumprovads, sch'il chantun sa participeschia a la CIAC.
3. Uschespert che la CIAC è entrada en vigur (probablamain anc quest onn), vegn la regenza ad incumbensar tut las vischnancas sin basa d'ina revisiun parziala correspundenta da la OPTGR da resguardar gist er la CIAC, cur che las leschas communalas da construcziun vegnan revedidas. En il fratemp han ca. 20 vischnancas gia fatg quai senza ina incumbensa lianta.
4. Er en la LPTGR resp. en la OPTGR sco talas èn vegnidas armonisadas tschertas noziuns, uschia tranter auter gist la noziun da la "distanza dal cunfin" (art. 37 OPTGR) che vegn menziunada da l'autur da l'intervenziun sco exempel negativ.
5. Per incumbensa da la regenza ha l'associaziun grischuna per il svilup dal territori (AGS) adattà il model d'ina lescha da construcziun per vischnancas grischunas gia l'onn 2007 a las pretensiuns da la CIAC; las vischnancas han pia gia oz in model che po servir sco basa per relaschar las leschas communalas da construcziun cun noziuns da construcziun armonisadas.
6. Ils 10 da november 2009 ha la regenza – relaschond il plan directiv chantunal "Construcziun d'abitaziuns secundaras" – tranter auter er deliberà in instrumentari che cuntegna ils instruments necessaris e las definiziuns per diriger il svilup d'abitaziuns secundaras. Uschia presta ella ina contribuziun considerabla a l'unificaziun dals relaschs communals concernent las regulaziuns da las abitaziuns secundaras. L'instrumentari cuntegna tranter auter gist er ina definiziun da la noziun "utilisadras ed utilisaders d'emprimas abitaziuns" che vegn menziunada da l'autur da l'intervenziun qua avant maun.
La regenza è pronta d'acceptar l'incumbensa en il senn da las cifras 1 e 3.
10 da mars 2010