L'onn 2010 ha il cussegl grond dal Grischun relaschà ina lescha chantunala d'energia fitg innovativa. Quella cuntegna finamiras per la politica d'energia fin l'onn 2035. Questas finamiras pertutgan tuttas il consum da chalur en il sectur d'edifizis. Tenor l'art. 89 da la constituziun federala han ils chantuns dentant anc cumpetenzas ed incumbensas en ulteriurs secturs da la politica d'energia. Uschia p.ex. tar l'utilisaziun da purtaders d'energia indigens e regenerabels sco er tar il consum d'energia spargnus e raziunal.
En spezial tar l'electricitad exista in basegn d'agir. Tenor l'uffizi federal d'energia è il consum d'electricitad en Svizra creschì l'onn 2010 per 4 pertschient. Senza ulteriuras mesiras d'effizienza èsi da far quint ch'il consum creschia vinavant. A medem temp sa mussi che la Svizra vegn a desister da construir novas ovras atomaras. In nov giudicament da l'entir sectur d'energia ha actualmain lieu en tut l'Europa ed è er urgentamain necessari. Ord vista da las sutsegnadras e dals sutsegnaders èsi cler ch'in avegnir è mo pussaivel cun far midadas en il sectur d'energia, numnadamain cun renunziar a la forza nucleara ed als purtaders d'energia fossils e cun promover dapli effizienza energetica ed energias regenerablas. Ovras electricas grondas, che funcziunan cun resursas restrenschidas, èn numnadamain colliadas cun grondas ristgas e cun gronds problems: las ovras atomaras en il sectur da la segirezza e dals deposits finals, las ovras da charvun e da gas tar las grevezzas per il clima.
Concernent las novas energias regenerablas ha il Grischun in potenzial considerabel en quai che reguarda l'energia solara. E quest potenzial sto vegnir tratg a niz uschè bain sco pussaivel. L'installaziun d'implants che tiran a niz la forza dal vent po far senn qua e là; i dovra dentant ina buna coordinaziun. La planisaziun dal territori vegn ad esser dumandada pli che mai.
Per il Grischun èsi d'avantatg da fixar ussa la dretga politica d'energia e da sa preparar per l'avegnir. I dovra ina strategia d'energia cumplessiva en tut ils secturs, e quai sin basa da las duas pitgas "effizienza energetica" ed "energias regenerablas indigenas".
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan perquai la regenza da fundar ina conferenza d'energia grischuna. Quella duai sa cumponer d'exponentas e d'exponents da l'economia, da la politica, da la perscrutaziun, da las federaziuns per la protecziun da l'ambient e d'ulteriuras gruppaziuns relevantas. En spezial duai ella avair l'incumbensa da sviluppar in consens uschè vast sco pussaivel per elavurar ina strategia che segirescha l'energia futura dal Grischun cun resursas regenerablas.
Cuira, ils 18 d'avrigl 2011
Thöny, Pult, Baselgia-Brunner, Bucher-Brini, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Jaag, Locher Benguerel, Müller (Tavau Plaz), Noi-Togni, Peyer, Trepp, Michel (Igis), Monigatti, Pedrini (Soazza)
Resposta da la regenza
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan la regenza d'instituziunalisar ina conferenza d'energia grischuna che sa cumpona da represchentantas e da represchentants dals secturs numnads. Quai cun l'intent da sviluppar ina strategia uschè solida sco pussaivel per segirar l'energia futura da noss chantun cun resursas regenerablas.
I dastga vegnir premess ch'i saja incontestà ch'ils eveniments tragics a Fukushima/ Giapun han vastas consequenzas er per la politica d'energia dal Grischun, suenter ch'il cussegl federal ha tranter auter concludì dacurt da sortir pass per pass or da l'energia nucleara e da renovar il sistem d'energia actual en Svizra. En quest connex n'è la pretensiun da las sutsegnadras e dals sutsegnaders betg ina surpraisa. Tuttina è la regenza da l'avis ch'i na saja betg raschunaivel e cunvegnent da fundar ina tala conferenza d'energia.
En sia resposta a l'incumbensa Heiz (conclus da la regenza dals 29 da mars 2011, prot. nr 275) ha la regenza explitgà che l'ambient e las sfidas da la politica d'electricitad dal Grischun sajan sa midads essenzialmain dapi l'onn 2000 ed en spezial er suenter la catastrofa en il Giapun. Perquai è ella sa declerada pronta d'elavurar in vast urden da preschentaziun e da far ina nova analisa da la situaziun concernent la politica d'energia dal Grischun e da suttametter bainprest al cussegl grond in rapport correspundent. Uschia duai il parlament survegnir la pussaivladad da discutar detagliadamain las dumondas generalas che resultan per segirar l'energia futura da noss chantun sco er da deducir e da fixar sin basa da quai las strategias che vegnan consideradas sco correctas.
L'installaziun d'in gremi autonom en furma d'ina "conferenza d'energia grischuna" sper il cussegl grond e sper las cumissiuns parlamentaras permanentas cuntegna il privel da resultats cuntravers che pudessan impedir il consens giavischà tar l'adempliment da las incumbensas statalas. Plinavant n'èsi betg visibel, tge incumbensas, cumpetenzas ed obligaziuns ch'ina tala conferenza duess survegnir e nua ch'il tagl envers la lavur politica da la regenza e dal parlament stuess vegnir fatg. Las rollas da la politica, da l'economia e d'autras gruppaziuns d'interess ston vegnir tegnidas dapart cleramain er tar il tema impurtant "energia". Cun agid dals instruments existents – sco p.ex. la planisaziun politica e decleraziuns d'intenziun, agens conclus sco er intervenziuns e propostas or da ses mez – po il cussegl grond pretender e manar da tut temp la discussiun davart las direcziuns strategicas e davart ils puncts centrals er en il sectur d'energia e tematisar resp. formular en quest connex eventuals giavischs e basegns da las gruppaziuns menziunadas da la politica, da l'economia, da la perscrutaziun e da l'ambient. Tras la convocaziun d'ina "conferenza d'energia" exista il privel ch'i vegnissan per part stgaffidas structuras surpostadas, senza ch'i resultass qua tras in niz supplementar.
Per ils motivs menziunads refusa la regenza l'incumbensa.
8 da fanadur 2011