Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 08.12.2011
La fin da l'onn 2011 va a fin l'emprima fasa dal project per il svilup regiunal SAN GOTTARDO ch'è vegnì lantschà l'onn 2008. A la quarta conferenza dal Gottard dals 23 da settember 2011 a Sedrun èsi vegnì fatg bilantscha. Las quatter regenzas dals chantuns Uri, Tessin, Vallais e Grischun han decidì da manar vinavant il "Progetto San Gottardo" vertent da la politica regiunala a partir dal 2012 sco "Program San Gottardo 2020" e d'al dotar cun dapli meds finanzials. Cun dus collavuraturs supplementars e cun cleramain dapli meds finanzials da promoziun da la confederaziun e dals quatter chantuns duai vegnir gidà a realisar projects empermettents.

La finamira dal program è quella da chattar ina meglra colliaziun e da rinforzar la collavuraziun. Grazia a stentas cuminaivlas dals quatter chantuns duai il territori enturn il Gottard pudair sa sviluppar ad in spazi da viver ed economic coerent. Necessari per quai èsi da meglierar la cumpetitivitad cun concepir projects turistics attractivs, cun meglierar las cundiziuns generalas e cun adattar las structuras regiunalas.

Ina rolla impurtanta giogan en quest connex er las colliaziuns da traffic modernas. La cuntanschibladad da la part sura da la Surselva n'è betg buna: En spezial durant ils mais d'enviern è la regiun Surselva isolada dal traffic da l'ost al vest essend che la colliaziun da via sur l'Alpsu è serrada. Ina colliaziun da traffic moderna ed averta durant tut l'onn manca. Perquai na datti absolutamain nagin barat tranter las regiuns periferas en il territori dal Gottard. Ellas s'orienteschan vinavant vers engiu. Questa ferma restricziun da la mobilitad locala na dastga betg pli ditg esser suttamessa ad in scumond da pensar, mabain duai vegnir tractada en moda averta e cun ils medems dretgs en il rom dal proxim program per realisar la nova politica regiunala (NPR). A vista mesauna ed a lunga vista dovri soluziuns, per exempel, sche la colliaziun da via sur l'Alpsu che vegn serrada durant ils mais d'enviern duai vegnir remplazzada d'in tunnel da colliaziun u sch'il pass duai vegnir tegnì avert durant l'enviern. Er, sche la restricziun da sistem actuala VR/MGB a Mustér po vegnir eliminada per pussibilitar la finala ina colliaziun da viafier Cuira-Sedrun senza ch'ins stoppia midar tren.

La premissa fundamentala per realisar projects cun success è ina strategia per il futur cuminaivla. En la regiun da Mustér a Sedrun manca actualmain ina strategia unitara ed ina coordinaziun en il sectur dal turissem e da l'economia. La ristga da betg pudair trair a niz optimalmain ils potenzials che sa mussan en il territori dal Gottard – sco p.ex. en cas da la colliaziun da skis planisada – na po betg vegnir snegada. Per defender ils interess da la regiun Surselva uschè bain sco pussaivel èn necessarias tant ina strategia unitara sco er ina preschentaziun unitara. En quest reguard è cleramain avant maun in basegn d'agir.

Perquai supplitgain nus la regenza da respunder las suandantas dumondas:

1. Quant enavant è la regenza pronta da s'engaschar en il rom dal program SAN GOTTARDO 2020 per colliaziuns modernas per il traffic da l'ost al vest da la Surselva (tunnel da colliaziun, avertura dal Alpsu er durant l'enviern, aboliziun da la restricziun da sistem VR/MGB a Mustér)?

2. Cun tge meds e cun tge mesiras vul la regenza garantir che la regiun Surselva (Mustér-Sedrun) sa preschenta envers las autras valladas dal territori dal Gottard cun ina strategia unitara per pudair profitar uschè bain sco pussaivel dals potenzials che sa mussan?

Cuira, ils 8 da december 2011

Berther (Camischolas), Casty, Albertin, Augustin, Barandun, Berther (Mustér), Blumenthal, Bondolfi, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Caduff, Caluori, Campell, Casutt, Casutt-Derungs, Cavegn, Darms-Landolt, Davaz, Della Vedova, Dermont, Dosch, Dudli, Fasani, Giacomelli, Hardegger, Hartmann (Champfèr), Heiz, Joos, Koch (Tamins), Kollegger (Cuira), Kollegger (Malix), Michael (Donat), Michael (Castasegna), Montalta, Müller, Niederer, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Parolini, Parpan, Rathgeb, Righetti, Sax, Stiffler (Tavau Plaz), Tenchio, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), Vetsch (Claustra Vitg), Degonda, Deplazes

Resposta da la regenza

Colliaziuns da traffic segiras ed effizientas èn ina premissa centrala per il svilup demografic ed economic da las regiuns. Perquai resguarda la regenza la colliaziun optimala dal traffic da la part sura da la Surselva cun las regiuns vischinas sco fitg impurtanta. En il rom da la nova politica regiunala (NPR) stgaffescha il program da realisaziun SAN GOTTARDO 2012-2015 (PR PSG) las premissas per profitar dals potenzials da la regiun Surselva e da las regiuns dal Gottard e da generar uschia ina valurisaziun.

Tar la dumonda 1: Per il traject da La Punt a Sedrun ha il chantun investì ils ultims dus decennis meds finanzials considerabels per construir e per engrondir la via principala. Ultra da quai èn er vegnidas fatgas stentas per accelerar e per optimar il traject da viafier. Concretamain è vegnida examinada la construcziun d'in tunnel da viafier sut l'Alpsu en il rom dal project "Planisaziun da novas colliaziuns da traffic". Questa varianta è vegnida confruntada cun l'engrondiment e cun l'optimaziun dal traject da viafier existent sur l'Alpsu. Il studi mussa che l'adattaziun dal traject da viafier sur il pass è da preferir or da l'optica finanziala ed economic-regiunala envers ina soluziun da tunnel. Il niz supplementar d'ina soluziun da tunnel (gudogn tar il temp da viadi, segirezza d'enviern) na po betg giustifitgar ils gronds custs.

In'avertura durant l'enviern da la via dal pass sto en emprima lingia sa confruntar cun la situaziun da lavinas. Mintga enviern glischnan numnadamain lavinas e squatschs da naiv fin giu sin la via serrada. Las stortas existentas èn stippas e stretgas e n'han betg avunda protecziuns cunter cupitgas. Per eliminar las stretgas, per augmentar la segirezza dal traffic e per meglierar la geometria da las stortas stuessan vegnir fatgas grondas lavurs architectonicas. Il manaschi d'enviern pretendess supplementarmain pliras ovras da protecziun charas. La regenza na resguarda ina tala soluziun betg sco raschunaivla. In'avertura da l'Alpsu durant l'enviern vegn er refusada dal chantun Uri. El motivescha quai uschia ch'in spustament dal traffic da la viafier sin la via avess consequenzas rigurusas per tut la regiun e per sias pussaivladads turisticas (concurrenza per la purschida da la Viafier Matterhorn-Gottard MGB). Ultra da quai datti il problem che parts da la via dal pass vegnan duvradas actualmain sco pistas da skis en il territori da skis Nätschen. En connex cun l'engrondiment da las infrastructuras da skis e da l'adattaziun dal plan directiv Val d'Ursera / Alpsu han las vischnancas dad Andermatt e da Tujetsch la finala laschà elavurar in concept d'utilisaziun per l'Alpsu. Da quel resulta ch'ina avertura dal pass durant l'enviern per il traffic individual n'è betg giavischada.

In spustament dal cunfin da sistem VR/MGB da Mustér a Sedrun fiss raschunaivel dal puntg da vista da l'economia dal martgà, realisabel areguard la tecnica ed il manaschi, ma collià cun difficultads considerablas. Correspundentamain stuessan las duas viafiers ed il chantun elavurar ensemen ultra da quai in concept che cuntegna er in'adattaziun dals uraris per garantir colliaziuns sveltas.

Betg pussaivel n'èsi percunter da duvrar meds finanzials dal PR PSG per meglierar las colliaziuns dal traffic ost/vest da la Surselva. En quest reguard pon vegnir deliberadas contribuziuns per il svilup economic e per las infrastructuras da svilup (telefericas e.u.v.), però betg per infrastructuras da basa (colliaziuns per il traffic da viafier u da via).

Tar la dumonda 2: Il PR PSG è vegnì concepì per evaluar e per valurisar potenzials. Ils accents èn mess sin mesiras concretas per concepir purschidas turisticas e per commerzialisar products turistics. La planisaziun prevesa er in ulteriur svilup da structuras e d'organisaziuns. En quest connex vegnan er elavuradas e sviluppadas strategias unitaras dals purtaders da svilup regiunals. Talas strategias ston vegnir en emprima lingia da las regiuns sezzas, ed ils acturs locals ston sa participar activamain a quest process. Il PR PSG furma per quai ina basa preziusa. El premetta però ch'ils potenzials vegnian identifitgads e che las strategias da svilup vegnian realisadas dals acturs. La regenza sustegna stentas correspundentas che gidan a sviluppar ed a realisar ina strategia cuminaivla per il futur da la regiun. Per quest intent èn vegnids mess a disposiziun resp. augmentads meds finanzials e persunals dal PR PSG.

14 da mars 2012