L'aliant è ina spezia da bostgs invasiva ch'è vegnida introducida da l'Asia da l'ost en l'Europa. Actualmain chaschuna questa spezia grevs problems, betg mo cun stgatschar las spezias indigenas e cun donnegiar uschia la biodiversitad, mabain er cun metter en dumonda la tgira persistenta dal guaud da protecziun. L'aliant crescha principalmain en cleragls e sin las surfatschas che resultan suenter intervenziuns selviculturalas. Grazia a la leva derasaziun dals sems e grazia a sia creschientscha enorma po questa spezia da bostgs pregiuditgar fermamain la qualitad da la regiuvinaziun natirala. Ma questa regiuvinaziun è in element central per tgirar il guaud da protecziun. Ultra da las consequenzas per la stabilitad dal guaud da protecziun e per sia tgira persistenta represchenta l'aliant in problem da cultivaziun marcant per las vignas e per ils curtins da pumera vischins.
L'aliant exista en noss territori dapi plirs decennis, ma pir ils ultims 10 onns è sia derasaziun s'augmentada zunt fitg ed en il fratemp vegnan populads blers novs areals. Pertutgada è actualmain la vart dretga da la Mesolcina, cunzunt il territori da la vischnanca da San Vittore fin ad in'autezza dad 800 fin 900 m.s.m. Qua exista l'aliant sin in kilometer quadrat dal guaud da protecziun sur il vitg. En il chantun Tessin ha questa spezia da bostgs invasiva populà en il fratemp grondas surfatschas da guaud en regiuns pli bassas.
Grazia a sia qualitad è l'aliant potenzialmain en il cas da popular durant ils proxims decennis ils guauds da las regiuns pli bassas dal Moesano sin ina surfatscha da passa 15 km2. La stgaudada dal clima vegn a favurisar anc pli fitg spezias exoticas sco l'aliant envers spezias da plantas indigenas, ins sto far quint cun in'extensiun dal territori populà fin ad in'autezza da passa 1000 m.s.m.
Tenor las differentas indicaziuns en la litteratura èn las sulettas mesiras da cumbat effizientas ch'èn finanzialmain supportablas la sumbriva permanenta durant il stadi giuven e l'applicaziun d'erbicids. Intervenziuns mecanicas sco il tagl demussan per regla d'esser cuntraproductivas, perquai che l'aliant reagescha cun ina ferma creschientscha da las ragischs e sa derasa uschia anc pli fitg.
Dumondas:
1. Co giuditgescha il chantun ils problems che la populaziun da l'aliant en la Mesolcina producescha per il guaud e per sias funcziuns?
2. Vul il chantun prevegnir a quests problems e sche gea, cun tge mesiras?
3. Ha il chantun Grischun contactà las autoritads federalas cumpetentas en questa dumonda e cun tge sustegn da questa vart po el far quint?
Cuira, ils 12 da favrer 2013
Papa, Michael (Castasegna), Fallet, Augustin, Barandun, Baselgia-Brunner, Berther (Camischolas), Bezzola (Samedan), Bezzola (Zernez), Bleiker, Bucher-Brini, Casty, Clalüna, Dermont, Dosch, Engler, Fasani, Felix (Haldenstein), Foffa, Furrer-Cabalzar, Gartmann-Albin, Geisseler, Giacomelli, Hardegger, Hartmann (Champfèr), Hartmann (Cuira), Hitz-Rusch, Jeker, Jenny, Joos, Kleis-Kümin, Kollegger (Cuira), Kollegger (Malix), Komminoth-Elmer, Kunz (Fläsch), Locher Benguerel, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Meyer-Grass, Michael (Donat), Niederer, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Parolini, Parpan, Pedrini, Peyer, Pult, Rosa, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Thöny, Trepp, Troncana-Sauer, Vetsch (Claustra Vitg), Wieland, Bürgi-Büchel, Deplazes, Epp, Müller (Susch), Monigatti, Müller (Haldenstein)
Resposta da la regenza
L'aliant è ina spezia da bostgs da territoris esters ed invasiva. Tras sia derasaziun po ella periclitar bains da protecziun da la natira e valurs materialas. L'aliant na figurescha dentant betg sin la glista dals organissems scumandads, invasivs e da territoris esters. Tuttina valan las obligaziuns d'avair quità e las mesiras da precauziun tenor l'ordinaziun davart la libra emissiun en l'ambient er per tractar cun l'aliant. Tenor questa ordinaziun han ils chantuns ultra da quai la cumpetenza d'ordinar e da realisar mesiras da cumbat.
1. La populaziun d'aliants en la Mesolcina bassa è actualmain anc relativamain pitschna. Tuttina vegn quasi mintga nova avertura en il guaud populada tras aliants giuvens. Quests bostgs occupan svelt ina posiziun dominanta pervia da lur creschientscha enorma. Ultra da quai ha l'aliant la tendenza da furmar effectivs purs cun ina repartiziun correspundentamain pitschna da la ristga. Quai diminuescha l'effect da protecziun dals guauds. La populaziun d'aliants stgatscha dentant a media vista er ils chastagners. Il medem vala ord vista da la protecziun da la natira e da la cuntrada per ils prads sitgs u per las cuntradas umidas.
2. Tant ord vista da la selvicultura sco er ord vista da la protecziun da la natira e da la cuntrada exista in basegn d'agir urgent areguard l'aliant. La regenza sustegna perquai las stentas d'integrar l'aliant en la glista dals organissems scumandads, invasivs e da territoris esters. Tras quai fiss segirà giuridicamain in scumond da vendita. Ulteriuras mesiras preventivas èn da renconuscher a temp la populaziun e l'augment da l'aliant e d'impedir la creschientscha dals bostgs. Per quest intent metta l'uffizi per la natira e l'ambient a disposiziun in SIG da neofits a las acturas ed als acturs sco er als posts spezialisads pertutgads e porscha acziuns dal servetsch civil per cumbatter ils bostgs. Perquai che la lescha federala scumonda d'applitgar meds per proteger las plantas en il guaud, en ils territoris per la protecziun da la natira e per lung da las auas, sa restrenschan las acziuns dal servetsch civil al cumbat mecanic. Quest gener da cumbat na tanscha dentant betg ord vista da la selvicultura. In cumbat mecanic dumonda numnadamain fitg blera lavur, perquai ch'ils aliants reageschan sin il tagl e sin l'annellar cun chatschar or da la tschitga e cun crescher or da las ragischs. In cumbat mecanic sto perquai vegnir repetì pliras giadas. Sch'el na vegn betg fatg, mainan questas stentas ad ina derasaziun anc pli gronda. La regenza è perquai da l'avis ch'ils aliants existents stoppian vegnir mortifitgads cun in erbicid, e quai en il rom d'in accumpagnament scientific. Cun injectar l'erbicid "Garlon" (substanza activa trichlopyr) en ils aliants pon quests vegnir mortifitgads intenziunadamain e cun pauca substanza chemica.
3. Sin l'iniziativa dals posts spezialisads per il guaud dal Grischun e dal Tessin sco er da l'institut federal per la perscrutaziun da guaud, naiv e cuntrada (GNC) ha l'uffizi federal d'ambient fundà l'onn 2011 la gruppa da lavur "aliant". Fin oz n'ha l'uffizi federal betg consentì da duvrar excepziunalmain l'erbizid menziunà. Perquai vegn la regenza a s'engaschar per che l'aliant possia vegnir cumbattì cun quest med, e quai en il rom d'in experiment scientific. En la fasa da derasaziun actuala è l'applicaziun limitada d'in erbicid empermettenta e po vegnir responsada per cumbatter l'aliant.
11 d'avrigl 2013