La forza idraulica è in factur economic impurtant en il Grischun. Ultra da quai furma ella ina pitga impurtanta da la strategia d'energia 2050 da la confederaziun (vieuta energetica) ed ha er ina rolla speziala en il rapport d'electricitad dal chantun Grischun.
En la Germania, il martgà europeic il pli impurtant per la branscha, èn vegnids deliberads l'onn passà 17 milliardas euros da daners da promoziun per energias regenerablas. Quests daners vegnan incassads tar la clientella supplementarmain sin il pretsch da martgà e repartids – senza als metter sin il martgà – als producents independents d'electricitad solara e da vent. Mess en relaziun cun il consum en la Germania vul quai dir ch'il pretsch da martgà vegn privà da var 40 euros per ura da megawatt (var 5 raps/kWh) tras questa promoziun che sfalsifitgescha il martgà. Il fatg ch'ils producents independents survegnan ils daners, cur ch'els produceschan l'energia e betg cur ch'ella vegn duvrada fa ch'il pretsch da martgà sco tal sa reducescha vinavant fermamain. In circul vizius. Er en Svizra vegnan gia promovidas massivamain ovras electricas pitschnas nunrentablas cun actualmain 0,45 raps/kWh (270 milliuns francs per onn, garantids per 15 fin 25 onns!). Questa promoziun duai – tenor la voluntad da la cumissiun per ambient, planisaziun dal territori ed energia dal cussegl naziunal (CAPTE-CN) – schizunt anc vegnir triplada (da nov: 900 milliuns francs per onn). Da l'autra vart cumbattan las ovras electricas ch'èn raschunaivlas or dal puntg da vista da la politica d'energia, da l'economia e da l'ecologia sco las ovras idraulicas grischunas per lur existenza. La politica d'energia svizra è dal tuttafatg ord sgara en quai che pertutga la politica d'energia, d'economia e da l'ambient.
Suenter che la rait grischuna da transmissiun ha gia pers substanzialmain valur cun vegnir integrada en la societad naziunala da raits d'electricitad swissgrid, perda er la forza idraulica grischuna massivamain valur sut las premissas actualas. Emprimas calculaziuns approximativas concernent la forza idraulica en il Grischun han mussà ch'ils retgavs da tut l'electricitad ch'è vegnida producida en il Grischun èn stads sulettamain l'onn passà 350 fin 400 milliuns pli pitschens sco che quai fiss stà il cas senza mesiras da promoziun. Quai è la part che las interpresas ed er il maun public sco titular da participaziuns han pers sulettamain l'onn 2012. Las consequenzas èn fatalas: Per l'ina sa reduceschan decisivamain ils retgavs da las societads d'ovras electricas, a las qualas il chantun è participà; quests daners mancan al maun public per ademplir sias incumbensas. Uschia vegnan er periclitadas investiziuns en ovras electricas relevantas per il sistem; la mastergnanza perda perquai incaricas ed i na vegnan stgaffidas naginas novas plazzas da lavur. Ultra da quai dastgass la posiziun da tractament da las vischnancas vegnir indeblida massivamain areguard il fatg che blers implants returnan a la concedanta ils proxims onns.
Sin basa da l'art. 160 Cst. vegn la regenza incumbensada d'inoltrar en il num dal chantun Grischun ina iniziativa dal chantun tar la confederaziun. Cun quella duai vegnir pretendì che la confederaziun adattia la lescha d'energia en il senn dals suandants princips:
1. L'augment previs dals meds da promoziun per novas energias regenerablas sto vegnir sistì.
2. Il model existent per promover novas energias regenerablas duai vegnir remplazzà d'in model ch'è orientà al martgà.
3. Sch'il model da promoziun duai vegnir mantegnì e/u sch'ils meds da promoziun duain vegnir augmentads, duai l'exclusiun da la forza idraulica >10 MW vegnir abolida.
Cuira, ils 23 d'avrigl 2013
Felix, Aebli, Bleiker, Buchli-Mannhart, Campell, Casty, Clalüna, Conrad, Dudli, Grass, Hardegger, Heinz, Jeker, Kollegger (Cuira), Komminoth-Elmer, Mani-Heldstab, Michael (Donat), Niggli-Mathis (Grüsch), Parolini, Pedrini (Roveredo), Stiffler (Tavau Plaz), Tscholl, Gugelmann, Haltiner, Müller (Haldenstein)
Resposta da la regenza
Ordavant stoi vegnir constatà che la Svizra è integrada en in'associaziun europeica d'electricitad ed uschia pertutgada directamain dals mecanissems da martgà correspundents e da las cundiziuns generalas. La promoziun da las energias regenerablas, en spezial en Germania, è mo in factur che smatga sin il pretsch da martgà e sin la valur da la forza electrica producida idraulicamain. Actualmain anc pli impurtanta è l'influenza dal nivel dal pretsch da martgà per electricitad ch'è sa reducì generalmain ferm, chaschunà da la situaziun nauscha da la conjunctura en l'Europa. Ultra da quai sa chatta il martgà da CO2 actualmain sin in nivel fitg bass concernent ils pretschs. Quai ha ina influenza negativa per la producziun d'electricitad senza emissiuns da CO2 sco che quai è il cas tar la forza idraulica. Per ils producents svizzers vegn anc vitiers sco chargia ch'il commerzi cun electricitad en il martgà europeic vegn fatg en euros. Tut quests facturs influenzeschan oz considerablamain la valur da la forza idraulica resp. engrevgeschan decisiuns d'investiziun positivas per projects d'ovras idraulicas grondas che na profitan betg da meds finanzials da promoziun, mabain che ston sa far valair autonomamain en il martgà. Ma gist per las ovras idraulicas grondas vali dad avair quità, perquai ch'ellas furman – tant areguard la quantitad sco er areguard la segirezza dal provediment – il fundament per la producziun svizra d'electricitad or da forza idraulica. Las 185 ovras idraulicas las pli grondas (> 10 MW) da la Svizra produceschan numnadamain 90 % da l'electricitad or da forza idraulica. Gist las ovras d'accumulaziun dirigiblas èn indispensablas per la segirezza dal provediment, perquai ch'ellas furneschan l'electricitad necessaria en spezial durant las periodas cun pauc vent e cun pauc sulegl.
Tar ils trais princips tenor l'incumbensa da fracziun che pretendan d'incumbensar la confederaziun d'adattar la lescha d'energia, prenda la regenza posiziun sco suonda:
1. L'augment dals meds finanzials previs actualmain sin nivel federal per promover las energias regenerablas vul tegnair quint da la circumstanza ch'i dat ina lunga glista da spetga en spezial tar ils indrizs fotovoltaics che han il dretg da vegnir sustegnids. Da l'autra vart mussan diversas prognosas ch'ils custs da producziun per electricitad solara a lieus favuraivels dastgassan cuntanscher tranter ils onns 2020 e 2025 valurs cumparegliablas sco ils custs da producziun per electricitad ch'è vegnida producida en moda fossila u nucleara. Perquai na pari betg dad esser raschunaivel da promover vinavant massivamain cun daners statals l'installaziun d'indrizs fotovoltaics en Svizra fin l'onn 2020. En il rom da la consultaziun tar la strategia d'energia 2050 da la confederaziun è la conferenza da las regenzas chantunalas perquai s'exprimida da mantegnair ina limita maximala per la fotovoltaica. Quella stuess dentant vegnir concepida en moda pli generusa e s'orientar en quest connex vi d'ina valur directiva per la producziun d'electricitad da passa 600 GWh per l'onn 2020. Er la regenza grischuna sustegna anc adina questa proposta.
2. Il giavisch, da remplazzar il model existent per promover novas energias regenerablas tras in model ch'è orientà al martgà, accepta la regenza er en in senn positiv. En quest senn è ella s'exprimida diversas giadas en la publicitad.
3. Ina midada tar la promoziun da la forza idraulica vegn er beneventada da la regenza, e pretensiuns correspundentas èn bain gia vegnidas inoltradas pliras giadas tar la confederaziun. Tenor quellas duessan er ovras idraulicas grondas pudair profitar d'ina promoziun (p.ex. investiziun en l'augment da l'effizienza), percunter stuess la promoziun dad ovras idraulicas pitschnas (< 3 MW) vegnir stritgada dal tuttafatg. Ina tala midada avess d'ina vart l'avantatg ch'ina producziun d'electricitad pli gronda pudess vegnir cuntanschida cun mintga franc da promoziun. Da l'autra vart sa reduciss il squitsch da vart da las numerusas ovras idraulicas pitschnas sin las auas lateralas pli pitschnas che n'èn anc betg explotadas e che han ina valur per l'ecologia. D'ina midada en la direcziun menziunada resultass tenor la persvasiun da la regenza ina situaziun da gudogn tant per l'ecologia sco er per l'economia d'electricitad.
Perquai è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa d'inoltrar ina iniziativa dal chantun en il senn da las explicaziuns qua survart.
20 da zercladur 2013