Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 21.04.2015
En il rom dal process Agenda 2030 èsi vegnì definì da princip da rinforzar il lieu d'abitar, e quai en la strategia per il svilup da l'economia locala Viamala/Grischun central. En quest connex ha Tusaun sco center regiunal ina gronda impurtanza. Tusaun è il center per il traffic public da l'entira regiun Viamala. Medemamain sto Tusaun sco center garantir in grond dumber da servetschs che tanschan dal basegn quotidian fin ad ina purschida cumplessiva en il sectur da sanadad.

Tant sin plaun federal sco er sin plaun chantunal survegnan ils centers regiunals ina gronda impurtanza perquai ch'els èn ils motors per sviluppar las regiuns (NPR, concept dal territori per la Svizra e per il Grischun). Tenor il scenari demografic da l'uffizi federal per il svilup dal territori fin l'onn 2040 vegn la populaziun da la regiun Viamala a s'augmentar per circa 20 pertschient. Per che Tusaun possia ademplir sias incumbensas da center regiunal er en il futur e possia observar ils svilups che stattan en connex cun quellas basegna el ina buna colliaziun cun il traffic public. Tusaun fa tuttina part da l'aglomeraziun da Cuira.

En la Val dal Rain grischuna han lieu actualmain discussiuns per meglierar il traffic public. Tusaun sto stringentamain vegnir integrà en las ponderaziuns respectivas. Per l'ina na datti betg ina colliaziun svelta fin Cuira e per l'autra partan l'uschenumnà regio express ed il tren regiunal in suenter l'auter en ina distanza da mo 3 minutas!

Tusaun è in center regiunal cun in grond territori cumpiglià. Quel tanscha da Giuvaulta fin a Valragn e fin a Savognin ed a Bravuogn. Gist qua furnescha Tusaun ina prestaziun impurtanta per garantir il provediment turistic cun servetschs da basa dal turissem sco er cun pussaivladads da cumpra. Da Tusaun davent arrivan ins facilmain tar ils monuments culturals sco p.ex. la baselgia da Ziràn, ils chastels da la Tumleastga, dentant er la chavorgia da la Viamala. A Tusaun parta la Via Spluga e Tusaun è la staziun da partenza per il patrimoni mundial da l'UNESCO Viafier retica Alvra-Bernina. Ma il Bernina express na sa ferma betg a Tusaun.

Tar las dumondas:

1. Vegn puspè introducì il tact da mes'ura tranter Cuira e Tusaun? Sche gea, cura? Sche na, pertge betg?

2. Tusaun è la staziun da partenza per il patrimoni mundial da l'UNESCO. Per cura pon ins far quint ch'il Bernina express vegn a sa fermar a Tusaun?

Cuira, ils 21 d'avrigl 2015

Kunfermann, Burkhardt, Michael (Donat), Albertin, Blumenthal, Bondolfi, Bucher-Brini, Cahenzli-Philipp, Caluori, Casutt-Derungs, Cavegn, Caviezel (Cuira), Crameri, Danuser, Deplazes, Dosch, Engler, Epp, Felix (Scuol), Foffa, Grass, Hardegger, Jaag, Joos, Kappeler, Kasper, Kollegger, Lamprecht, Lorez-Meuli, Mani-Heldstab, Märchy-Caduff, Niederer, Niggli (Samedan), Noi-Togni, Papa, Perl, Pult, Schutz, Stiffler (Tavau Plaz), Stiffler (Cuira), Tenchio, Thomann-Frank, Tomaschett (Breil), Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Waidacher, Widmer-Spreiter, Wieland, Cantieni, Ellemunter, Gugelmann, Heini, Loi, Natter, Panzer, Rutishauser, Sigron

Resposta da la regenza

Tar la dumonda 1:
Fin a l'introducziun dal concept Viafier 2000, 1. etappa, ils 12 da december 2004, sa fermava la Viafier retica mintga mes'ura a Tusaun, alternantamain il tren rapid da l'Alvra ed in tren regiunal che n'aveva però betg colliaziuns cun il tren rapid da l'Alvra e cun las lingias da bus. Pervia da la differenta politica da fermada sin la lingia Tusaun-Cuira eran quests dus trens bain spustads per ina mes'ura a Tusaun, ma a Cuira resultava mo in tact da 22 resp. 38 minutas. Las frequenzas dal tren regiunal eran dal rest fitg modestas tranter Tusaun e Razén. Quai dependa dal pitschen potenzial da staziuns cun servetsch al spurtegl, da la mancanza da fermadas da viafier sin il prà da Cazas e tar la pendiculara a Razén sco er da la ferma concurrenza da la via. La via naziunala parallela A13 è bainquant pli curta e pli svelta che la Viafier retica che sto far ina guntgida plain stortas sur Razén e Panaduz. Ultra da quai è l'avertura detagliada resp. il dumber da fermadas da bus meglier sin la via chantunala Tusaun-Razén.

En connex cun la realisaziun da la 1. etappa dal concept Viafier 2000 il december 2004 è vegnida reorganisada la purschida da las Viafiers federalas svizras e da la Viafier retica en il Grischun. Introducida è vegnida ina nova colliaziun dad S 1 Schiers-Razén cun ina circulaziun productiva che porscha, ensemen cun la colliaziun dad S 2 Cuira-Tusaun e cun il bus da citad da mintg'ura Cuira-Razén, in tact attractiv da 20 minutas en la regiun. Cun prolungar il viadi circular da l'auto da posta en la Tumleastga pon vegnir purschidas a partir da la staziun finala da la S 1 a Razén er colliaziuns da bus attractivas per la Tumleastga. Per Tusaun resulta in tact alternant da viafier/bus da mes'ura en direcziun da Cuira mintgamai a las minutas 06 resp. 36. In ulteriur avantatg da la nova concentraziun da l'express regiunal e da la viafier S a Tusaun è la furmaziun d'in nuf da transtgargiada cumplet, nua ch'ils passagiers da la viafier e dal bus han survegnì bunas colliaziuns en tut las direcziuns.

In tact da mes'ura da la viafier S fin a Tusaun è medemamain vegnì examinà. Pervia dals lungs tschancuns d'in binari na po la segunda lingia da viafier S che terminescha oz a Razén betg vegnir prolungada fin a Tusaun senza grondas cumplettaziuns d'infrastructura. Er in barat da las duas lingias da viafier S è vegnì examinà. Ma er en quest cas fiss necessari in char engrondiment da l'infrastructura. En vista a la pitschna dumonda è vegnida giuditgada la relaziun tranter ils custs ed il niz d'in tal engrondiment sco insuffizienta.

In tact da mes'ura n'è per quest motiv betg pussaivel ils proxims onns. L'uffizi chantunal d'energia e da traffic collavura dentant stretgamain cun la Viafier retica en il rom dals dus pass naziunals d'engrondiment 2025 e 2030 per concepir il program da svilup strategic da l'infrastructura da viafier (PROSSIV). En il rom da questas lavurs da planisaziun vegni empruvà da definir ina purschida attractiva da viafier S senza ulteriuras construcziuns d'infrastructura en la Tumleastga.

Tar la dumonda 2:
L'express dal Bernina circulescha durant la stagiun da stad sco er durant las fins d'emna sco tren separà, las ulteriuras periodas sco gruppa da vaguns dal tren da tact da l'Alvra che sa ferma natiralmain er a Tusaun. Pervia dals lungs tschancuns d'in binari tranter La Punt/Rehanau e Casti èsi stringent da laschar passar Tusaun l'express dal Bernina che circulescha separadamain en direcziun da Tiraun, per pudair laschar cruschar ils ulteriurs trens da tact. En la cuntradirecziun èsi pussaivel gia oz da fermar a Tusaun. Suenter avair prendì en funcziun las construcziuns d'infrastructura sin la lingia da l'Alvra, sco er ils trajects a binaris dubels Tusaun-Seglias e Bever-Samedan, duai vegnir giuditgada da nov la pussaivladad d'ina fermada durant l'entir onn a Tusaun en omaduas direcziuns.

Il Glacier express enconuschent sin l'entir mund sa ferma dal rest gia oz a Tusaun, e quai durant l'entir onn en omaduas direcziuns.

3 da zercladur 2015