"Ambulant avant staziunar" è in princip che vegn bler cità en la tgira da persunas malsaunas e da vegliadetgna. En il model directiv actual pertutgant la vegliadetgna empermetta la regenza da realisar consequentamain il princip da la politica da sanadad "ambulant avant staziunar", cun crear las cundiziuns generalas necessarias per quai. Deplorablamain sa mussi adina pli fitg che las cundiziuns generalas actualas pertutgant la gestiun e la finanziaziun da la spitex cuntrafan a questa bella intenziun. Las resalvas en connex cun l'introducziun da la finanziaziun da la spitex ch'è oz valaivla (lescha per promover la tgira da persunas malsaunas) sa conferman deplorablamain. Pli e pli sa sviluppa ina spirala negativa che chaschuna che – tenor ils preventivs da l'onn 2016 – vegnan probablmain mo pli 7 da 19 organisaziuns da la spitex ad avair suffizientamain meds finanzials grazia a las contribuziuns legalas tenor la LAMal sco er grazia a las contribuziuns dal chantun e da las vischnancas. Las 12 organisaziuns restantas èn dependentas da contribuziuns supplementaras da las vischnancas, per pudair cuvrir lur deficits restants. La finanziaziun che vegn schliada actualmain cun ina calculaziun da las contribuziuns che sa basa sin ina valur media dals manaschis uscheditgs economics na po betg satisfar a lunga vista a las grondas differenzas ed a las particularitads da las differentas zonas da provediment. D'agiuntar èsi che per calcular questa valur media na vegnan betg resguardads ils manaschis ils pli chars, percunter ils pli favuraivels, che profitan eventualmain da cundiziuns generalas tut spezialas (topografia, extensiun, vischinanza dal cunfin).

Las organisaziuns da la spitex constateschan ultra da quai ch'i daventa pli e pli difficil da chattar persunal qualifitgà. Quai ha bleras raschuns. Ina part essenziala da questas raschuns è che per tschertgar persunal stat la spitex en ina concurrenza directa cun auters purschiders dals fatgs da sanadad e che pervia dal sistem da finanziaziun actual è ella mo pli limitadamain abla da concurrer sin il champ da las cundiziuns d'engaschament. La finanziaziun da la spitex stat plinavant en in stretg connex cun dumondas fundamentalas da la finanziaziun da la tgira e cun il basegn da scleriment correspundent tenor l'incumbensa Della Vedova (finanziaziun da las chasas da dimora).

Per segirar a lunga vista la finanziaziun da las prestaziuns da la spitex supplitgain nus la regenza da reveder la lescha chantunala per promover la tgira da persunas malsaunas e l'ordinaziun appartegnenta. En quest connex pon ins s'imaginar tant in'adattaziun da la basa da calculaziun actuala sco er ina calculaziun cumplettamain nova p.ex. per abitant e per zona da provediment.

Finamira: Garantir las cundiziuns generalas che permettan a las organisaziuns da la spitex da correspunder a las differentas aspectativas da la populaziun, da la politica e d'autras instituziuns dals fatgs da sanadad.

Senza adattar la finanziaziun na vegni en il futur betg ad esser pussaivel d'ademplir il princip "ambulant avant staziunar", da cuvrir la dimensiun creschenta da las prestaziuns e da satisfar a la cumplexitad pli e pli gronda dals cas.

Cuira, ils 17 da favrer 2016

Pfenninger, Della Vedova, Niggli-Mathis (Grüsch), Aebli, Albertin, Atanes, Baselgia-Brunner, Bleiker, Bondolfi, Bucher-Brini, Burkhardt, Cahenzli-Philipp (Vaz sut), Casanova (Glion), Casty, Caviezel (Cuira), Clalüna, Clavadetscher, Danuser, Darms-Landolt, Deplazes, Dosch, Florin-Caluori, Gartmann-Albin, Jaag, Jeker, Joos, Kollegger, Komminoth-Elmer, Kunfermann, Lamprecht, Locher Benguerel, Lorez-Meuli, Märchy-Caduff, Marti, Michael (Donat), Monigatti, Nay, Niederer, Niggli (Samedan), Noi-Togni, Papa, Pedrini, Perl, Peyer, Pult, Salis, Sax, Stiffler (Tavau Plaz), Tenchio, Thomann-Frank, Thöny, Tomaschett-Berther (Trun), Widmer-Spreiter, Wieland, Buchli, Cahenzli (Trin Mulin), Stäbler, Tuor