Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Noi-Togni concernent l'introducziun da mesiras chantunalas envers persunas che vulan registrar firmas u instituziuns en il Grischun

Sessiun: 14.02.2018

En noss chantun s'augmenta il dumber d'abus en il sectur commerzial e schizunt en ils secturs da la sanadad e da l'educaziun cuntinuadamain – malgrà ch'ins ha prendì dacurt mesiras cunter quai. Ils cas d'abus, ch'èn d'attribuir a firmas ed ad instituziuns criminalas u pseudocriminalas, capitan sin donn e cust da persunas da buna fai che na sminan nagut; percunter è il maun public dumandà cuntinuadamain da sa participar als custs da scussiuns e da concurs. Tut quai capita en noss chantun ed apparentamain cun il consentiment da las autoritads e da l'administraziun chantunala. I dat numerus exempels en chaussa: L'ultim cas concerna l'engion d'ina pseudo-universitad a Mustér, sin donn e cust d'ina gruppa da studentas e students talians e sin donn e cust da la reputaziun da noss chantun. Gia il schaner 2017 avevan funcziunaris tessinais avertì noss chantun ch'i vegnia manà en il Tessin in process cunter las persunas responsablas dad UniPoliSI e ch'ins stoppia disfidar da questas persunas. Quest exempel mussa che la communicaziun tranter il Tessin ed il Grischun na basta betg per evitar ch'i s'installeschian qua firmas u instituziuns che han en emprima lingia la finamira da far engions ed extorsiuns. Igl è remartgabel che questas persunas (burgaisas talianas) èn arrestadas en il Tessin, ma figureschan anc adina en il register da commerzi dal chantun Grischun sco possessuras d'ina universitad a Mustér – malgrà il scandal, sur dal qual las medias svizras e talianas han rapportà detagliadamain. En il register da commerzi dal chantun Grischun cumpara ultra da quai anc adina ina fundaziun (Fondazione OASIS) cun sedia a Cama en il Moesano: Cunter la persuna da contact (burgaisa taliana) da questa fundaziun è vegnì manà l'onn 2017 en il Tessin in process e questa persuna è vegnida sentenziada pervia d'in cas d'engion dad 1,2 milliuns a disfavur da l'assicuranza sociala. Ella pratitgava tranter auter assistenza al suicidi (turissem da mort) ed aveva commess er auters malfatgs. En il parlament tessinais è vegnida inoltrada questa emna ina intervenziun parlamentara en quest reguard.

Quests exempels – sco er tut quai che las medias svizras (p.ex. Tagesanzeiger) e talianas (p.ex. RAI 1, RAI 3, Sole 24Ore / enquistas) han rapportà ils mais passads davart las firmas da chaschas da brevs e davart las firmas che fan cuntinuadamain concurs e vegnan fundadas d'in cuntin da nov, cun l'unica finamira da prender davent daners da burgaisas e burgais che na sminan nagut sco er dal stadi – èn fatgs ch'èn gia vegnids discutads en quest cussegl grond e che pretendan mesiras da protecziun, saja quai per las burgaisas ed ils burgais sco er per il stadi. E quai betg sco ultim per mantegnair il bun num dal chantun e da l'entir pajais.

Perquai pretendain nus ch'i vegnian prendidas tut las mesiras che stattan a disposiziun al chantun Grischun, per ch'i vegnia realisada ina prevenziun bain structurada ed efficazia cunter la criminalitad organisada e cunter cumportaments criminals, cun l'intent da proteger la populaziun sco er il bun num dal chantun e da sia economia. Quai duai succeder tenor il model dal chantun Tessin (dacurt ha il cusseglier federal Cassis declerà che las mesiras dal chantun Tessin èn admissiblas, perquai ch'igl exista ina situaziun d'urgenza, e quai vala er per las valladas dal Grischun talian).

Cuira, ils 14 da favrer 2018

Noi-Togni, Casty, Della Vedova, Atanes, Caluori, Casutt-Derungs, Cavegn, Deplazes, Dudli, Fasani, Kappeler, Lamprecht, Locher Benguerel, Monigatti, Niederer, Pfenninger, Thöny, Tomaschett-Berther (Trun), von Ballmoos, Costa, Gugelmann, Lombardi, Preisig

Resposta da la regenza

Per illustrar cas d'abus en il sectur da l'economia, da la sanadad e da la furmaziun menziunescha l'incumbensa ils dus cas "Universitad a Mustér / UniPoliSI" e "Fondazione OASIS" e crititgescha che persunas responsablas respectivas sajan anc adina inscrittas en il register da commerzi. A l'inspecturat dal register funsil e register da commerzi mancan dentant pussaivladads per scuvrir – sin basa dals documents che ston vegnir inoltrads a chaschun da l'inscripziun – sche las persunas responsablas han l'intenziun d'eventualmain commetter operaziuns chastiablas. Questa incumbensa po vegnir ademplida mo da las autoritads da persecuziun penala. Plinavant n'èsi betg enconuschent al register da commerzi, sch'igl è vegnida averta ina procedura penala cunter ina persuna inscritta u betg. Er sche quai fiss enconuschent, mancass ina basa giuridica per stizzar talas persunas resp. questas firmas or dal register da commerzi u per interrumper lur activitad commerziala. Pir cur ch'igl è visibel ch'ina firma n'è betg pli abla d'agir, po – sut tschertas circumstanzas – vegnir instradada ina procedura uffiziala d'annullaziun. Ina permissiun n'ha il chantun mai concedì a questa universitad apparenta. La lavur da publicitad da l'uffizi per la furmaziun media-superiura garantescha plinavant che mintga persuna interessada, er burgaisas e burgais da l'Italia, po s'infurmar davart la purschida da scolas autas, controllada dal stadi, sco er davart la qualitad e davart la renconuschientscha giuridica da las scolaziuns en mira. Ultra da quai intervegnan las autoritads da persecuziun penala, en quest cas las autoritads cumpetentas dal Tessin, cunter operaziuns illoialas da las persunas responsablas. La "Fondazione OASIS" è ina fundaziun che stat sut la surveglianza da la confederaziun. Sche l'autoritad da surveglianza constatescha in cumportament penalmain relevant tar ils organs da la fundaziun, fa ella ina denunzia a las autoritads da persecuziun penala cumpetentas.

L'opiniun che las autoritads chantunalas tolereschian cas d'abus, sto vegnir refusada. La regenza na tolerescha nagins abus. Correspundentamain prendan las autoritads chantunalas las mesiras che stattan en lur cumpetenza per impedir e per cumbatter cunter abus, p.ex. en connex cun la fundaziun da firmas da chaschas da brevs, oravant tut en la Moesa. La collavuraziun tranter ils posts involvids è vegnida intensivada e coordinada pli fitg. Firmas en la Moesa, che vulan sa laschar inscriver en il register da commerzi, vegnan observadas rigurusamain, per ch'ins possia prender las mesiras correspundentas en cas d'in suspect d'abus. Cur che firmas dumondan ina permissiun da dimora per lur emploiadas ed emploiads, vegni controllà, sche questas firmas han in lieu da manaschi en Svizra; en cas d'irregularitads po vegnir examinada la legitimitad d'ina permissiun da dimora. La polizia chantunala fa scleriments preliminars davart las activitads da differentas societads en la Moesa. En cas d'in suspect concret d'in cumportament criminal vegn mintgamai instradada ina procedura penala. Plinavant èn er vegnidas prendidas mesiras da defensiun cunter emprovas da domiciliar purschidas da furmaziun nunseriusas en la Moesa. Cunzunt en connex cun la fundaziun da firmas è la libertad d'agir dentant limitada sin fundament dal dretg federal. Er la cunvegna davart la libra circulaziun (CLC) na conceda a las autoritads chantunalas betg la libertad d'agir ch'è eventualmain giavischada. Plinavant è il chantun dependent da la collavuraziun da las vischnancas; ellas enconuschan il meglier la situaziun al lieu. Las vischnancas ston annunziar irregularitads a l'uffizi cumpetent e far ina denunzia, sch'i dat indizis per acts chastiabels.

Uschenavant ch'i vegnan tematisadas mesiras dal chantun Tessin, stoi vegnir rendì attent che la dretgira administrativa dal chantun Tessin ha approvà ils recurs da la cumissiun da concurrenza cunter la lescha tessinaisa davart las interpresas commerzialas (LIA). La LIA è vegnida giuditgada sco cuntraria al dretg federal. En quest reguard po la LIA er vegnir considerada sco cuntraria a la CLC. La regenza resta consequentamain tar las mesiras che stattan a sia disposiziun e ch'ella ha gia prendì per impedir e per cumbatter cunter abus e cunter la fundaziun abusiva d'unitads giuridicas cunzunt en la Moesa.

Tenor la statistica criminala da la polizia 2017 è il dumber da malfatgs danovamain sa reducì tant en il chantun sco er en la Moesa. En il sectur da la lescha federala davart las persunas estras e dal cudesch penal svizzer ha la Moesa – en la cumparegliaziun chantunala – ils pli paucs malfatgs per abitanta u abitant. Las mesiras prendidas fan pia effect.

Sa basond sin questas consideraziuns propona la regenza al cussegl grond da refusar questa incumbensa.

17 d'avrigl 2018