Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Müller (Susch) concernent la finanziaziun dal parc naziunal svizzer

Sessiun: 12.06.2019

Il parc naziunal svizzer (PNS) presta oz bler dapli che quai che vegn pretendì tenor lescha. La valurisaziun ch'il PNS generescha en il chantun ed en spezial en la regiun Engiadina/Val Müstair è vegnida stimada l'onn 2013 da l'universitad da Turitg a ca. 20 milliuns francs. Mintga onn visitan var 150 000 persunas il territori protegì. Las exposiziuns en il center da visita a Zernez ch'è avert durant tut l'onn èn vegnidas visitadas da tut en tut 300 000 giasts ils onns passads. La preschientscha en las medias procura al chantun ina gronda attenziun en vasts circuls da la populaziun da la Svizra e da l'exteriur. Cun quai presta il PNS ina contribuziun essenziala en il marketing da las destinaziuns turisticas. Resumond poi vegnir constatà ch'il PNS è ina instituziun relevanta per il sistem da l'economia chantunala.

Sco unic parc naziunala da la Svizra dastgass sia attracziun anc surpassar quella dals parcs natirals regiunals en il chantun. Quests ultims vegnan sustegnids dal chantun cun meds finanzials considerabels.

Per il project dal parc naziunal Adula che ha fatg naufragi a las votaziuns dal pievel èn stads previs meds finanzials da gestiun dad annualmain passa 5,2 milliuns francs. Ils chantuns Grischun e Tessin avessan sa participads cun mintgamai 10 %, pia cun var 500 000 francs als custs da gestiun.

Ils resultats annuals dal PNS èn stads negativs ils ultims onns. Ina paisa speziala han las investiziuns necessarias resp. lur amortisaziuns per la tgira da las visitadras e dals visitaders (center dal parc naziunal, mantegniment da las sendas, infurmaziun da las visitadras e dals visitaders) sco er las pretensiuns creschidas en il sectur da la communicaziun (medias digitalas, social media). Incumbensas, che la lescha na prescriva betg da princip. Sch'i na vegnan betg avertas pussaivladads supplementaras da finanziaziun è il PNS sfurzà en il proxim futur da realisar mesiras da spargn en ils secturs menziunads qua survart, q.v.d. da sa restrenscher a las incumbensas da basa prescrittas da la lescha. Quai avess per consequenza che las prestaziuns, en spezial la qualitad da l'infrastructura e da la paletta da purschidas per ils giasts, vegnissan reducidas marcantamain.

En vista a la situaziun preschentada qua survart ed en vista a la relevanza economica incontestada dal PNS per tut il chantun fissi giustifitgà tenor l'avis da las sutsegnadras e dals sutsegnaders e da gronda valur sociala, sch'il chantun sa participass finanzialmain a lunga vista en moda adequata als custs per incumbensas dal PNS.

En quest connex tschentan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders las suandantas dumondas a la regenza:

1.     È la regenza er da l'avis ch'il parc naziunal svizzer è ina instituziun relevanta per il sistem da l'economia chantunala?

2.     È la regenza pronta da sustegnair il manaschi dal parc naziunal svizzer en la medema dimensiun sco che quai fiss stà previs per auters projects da parcs?

3.     Vesa la regenza ina pussaivladad – sin basa da las prestaziuns dal parc naziunal svizzer a favur dal chantun numnadas qua survart – da prestar – en il rom d'ina incarica da prestaziun generala – ina contribuziun annuala als custs da gestiun dal parc naziunal svizzer?

4.     Vesa la regenza ina pussaivladad da conceder contribuziuns à fonds perdu al parc naziunal svizzer per investiziuns a favur dals giasts – p.ex. per il mantegniment da las sendas marcadas u per installaziuns per las visitadras ed ils visitaders?

5.     Vesa la regenza ina pussaivladad da sustegnair il parc naziunal svizzer – en il rom d'ina incarica da prestaziun – da manar in center da visitadras e visitaders e da furmaziun a Zernez?

Puntraschigna, ils 12 da zercladur 2019

Müller (Susch), Pfäffli, Preisig, Aebli, Atanes, Berther, Berweger, Bettinaglio, Brandenburger, Buchli-Mannhart, Cahenzli-Philipp, Casty, Caviezel (Cuira), Caviezel (Tavau Clavadel), Censi, Clalüna, Danuser, Della Cà, Derungs, Ellemunter, Engler, Felix, Gasser, Geisseler, Grass, Gugelmann, Hardegger, Hartmann-Conrad, Hitz-Rusch, Hofmann, Hohl, Horrer, Jochum, Kienz, Kunfermann, Lamprecht, Locher Benguerel, Maissen, Michael (Donat), Natter, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Rettich, Ruckstuhl, Rüegg, Rutishauser, Salis, Schwärzel, Tanner, Thomann-Frank, Thöny, Thür-Suter, Tomaschett (Breil), von Ballmoos, Weidmann, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Wieland, Zanetti (Sent), Pajic

Resposta da la regenza

Cun la lescha federala dals 19 da december 1980 davart il parc naziunal (lescha dal parc naziunal, LPN; CS 454) ha il parc naziunal svizzer (PNS) in'atgna basa giuridi­ca. Tenor l'art. 2 LPN è la fundaziun da dretg public "Parc naziunal svizzer" la pur­tadra dal PNS. L'art. 3 LPN regla la finanziaziun dal PNS. Ina cofinanziaziun tras il chantun n'è betg previsa. Cun il conclus dals 6 d'october 2006 (en vigur dapi il 1. da december 2007) ha la confederaziun stgaffì  las premissas legalas per installar e per manar parcs d'impurtanza naziunala, e quai en ina revisiun parziala da la lescha federala dal 1. da fanadur 1966 davart la protecziun da la natira e da la patria (LPNP; CS 451). Igl è vegnì desistì d'armonisar il status giuridic dal PNS cun la LPNP reve­dida.

La pussaivladad da finanziar parcs d'impurtanza naziunala sco er instituziuns cun il medem status (patrimonis mundials da la UNESCO) è reglada en l'art. 38 da la lescha davart la protecziun da la natira e da la patria en il chantun Grischun dals 19 d'october 2010 (lescha chantunala davart la protecziun da la natira e da la patria, LNPGR; DG 496.000) ed en l'art. 23 da l'ordinaziun chantunala davart la protecziun da la natira e da la patria dals 18 d'avrigl 2011 (ONPGR; BR 496.100). Il PNS na croda betg sut las disposiziuns davart parcs d'impurtanza naziunala en la LPNP, per el vala la LPN. Il PNS avess però sa basond sin l'art. 23m al. 2 LPNP la pussaivladad da survegnir il label da parc tenor l'art. 23j LPNP. Plinavant è il PNS liber da far dumondas da contribuziun per tscherts projects. Pussaivladads da promoziun existan da cas en cas en il rom da la realisaziun da la nova politica regiunala (NPR) resp. da la lescha per promover il svilup economic en il chantun Grischun (lescha per il svilup economic, LSE; DG 932.100) u per mesiras da la protecziun da la natira e da la cuntrada (art. 37 LNPGR), eventualmain da la protecziun da la patria (art. 39 LNPGR) sco er per la perscrutaziun e per la lavur da publicitad en quests secturs (art. 40 LNPGR). In'ulteriura opziun per finanziar prestaziuns consista dal fatg ch'il PNS sco conpurtader dal reservat da biosfera da l'UNESCO Engiadina Val Müstair furnescha prestaziuns sut quest tetg. Il chantun Grischun suste­gna il reservat da biosfera da l'UNESCO Engiadina Val Müstair sa basond sin l'art. 38 LNPGR actualmain cun 150 000 francs per onn. Sch'il purtader inoltrass al chantun in nov plan da manaschament cun ina glista correspundenta da projects per la zona centrala (ch'è identica cun il PNS) che mussa las prestaziuns ed ils custs, pudessi vegnir examinà da pajar contribuziuns al manaschi dal PNS sur il reservat da biosfera da l'UNESCO Engiadina Val Müstair. Sche la finanziaziun da parcs vegniss applitgada per sustegnair finanzialmain il PNS (directamain sur il label da parc u indirectamain sur il reservat da biosfera da l'UNESCO) sto vegnir resguardada ina segunda pretensiun a la finanziaziun d'in parc. Tenor l'art. 38 al. 2 LNPGR conceda il chantun contribuziuns a parcs mo, sche las vischnancas, eventualas terzas persunas sco er la confederaziun sa participeschan en moda adequata vi dals custs. Sut quest aspect vegn la dumonda respundida sco suonda:

Tar la dumonda 1:   I na stat betg en discussiun ch'il parc naziunal svizzer ha ina func­ziun da signal lunsch sur ils cunfins chantunals ora ed è d'ina impurtanza speziala per il turissem en il chantun sco er per l'economia regiunala.

Tar la dumonda 2:   I n'è betg ina dumonda da la voluntad da la regenza da suste­gnair il PNS analogamain als auters parcs en il chantun, mabain da las premissas legalas che stuessan vegnir ademplidas dal PNS per ch'el possia vegnir tractà finanzialmain da me­dema maniera sco ils auters parcs dal Grischun.

Tar la dumonda 3:   Sut las premissas menziunadas sa basond sin l'art. 38 LNPGR fissi pussaivel da pajar contribuziuns da gestiun en il rom d'ina cunvegna da presta­ziun.

Tar la dumonda 4:   Per projects singuls stattan a disposiziun al PNS tut las mesiras che pon vegnir sustegnidas sur la LNPGR. Contribuziuns che sa refereschan a projects d'investiziun u a projects da svilup turistics pon vegnir pajadas – sa basond sin la LSE – en furma d'emprests tenor NPR u sco contribuziuns à fonds perdu.

Tar la dumonda 5:   Sut las premissas menziunadas sa basond sin l'art. 38 LNPGR fissi pussaivel da pajar contribuziuns al manaschi dal center da visitadras e visitaders e da furmaziun a Zernez, e quai en il rom d'ina cunvegna da prestaziun.

14 d'avust 2019