Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Rutishauser concernent la garanzia d'in dumber suffizient da plazzas da praticum per tgirunzas e tgirunzs en scolaziun

Sessiun: 14.06.2019

L'onn 2017 ha l'associaziun svizra da las tgirunzas e dals tgirunzs (AST) inoltrà l'iniziativa federala da tgira. Cun quella pretenda ella la garanzia d'in dumber suffizient da tgirunzas e da tgirunzs diplomads, en spezial en il sectur terziar (tgirunza, tgirunz SSS/SAS). Actualmain vegnan scolads en quest sectur mo 43 % dal basegn futur.

La cumissiun da sanadad dal cussegl naziunal ha elavurà en il fratemp ina cuntraproposta indirecta tar l'iniziativa, ch'è en consultaziun dapi ils 20 da matg ed anc fin ils 14 d'avust. En questa cuntraproposta indirecta vegn constatada e sustegnida l'urgenza da l'iniziativa. La confederaziun ed ils chantuns duain procurar per avunda plazzas d'emprendissadi.

En ses rapport annual actual exprima il center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials (CSS) tranter auter grondas difficultads da chattar avunda plazzas da praticum per las tgirunzas ed ils tgirunzs en scolaziun. Durant lur scolaziun vegnan quellas e quels eventualmain en la situaziun ch'ellas ed els na san betg, sche, cura e nua ch'ellas ed els pon cuntinuar cun lur scolaziun. La gronda part da las instituziuns n'observan betg propi ils dumbers prescrits en las incaricas da prestaziun da l'uffizi da sanadad.

La situaziun vegn a sa pegiurar d'ina vart perquai che las studentas ed ils students favuriseschan ospitals acuts sco lieus da scolaziun e da l'autra vart perquai che la purschida staziunara en ils ospitals vegn remplazzada en l'avegnir tras purschidas ambulantas. Sin questas staziuns stattan las pazientas ed ils pazients mo durant curt temp, uschia che la scolaziun da tgirunzas e tgirunzs n'è strusch pli pussaivla là.

Ina consequenza dal svilup «ambulant avant staziunar» vegn ad esser che las prestaziuns da l'ospital vegnan spustadas e remplazzadas tras la tgira transitorica en chasas da tgira e tras la spitex. Pervia da quai vegnan duvradas là dapli tgirunzas e tgirunzs ed oravant tut tgirunzas e tgirunzs meglier qualifitgads sco er plazzas d'emprendissadi correspundentas.

Fin ussa vegnan prescrits dumbers da plazzas da praticum mo per ils ospitals, ma betg per ils secturs da la tgira da lunga durada, da la spitex e da la reabilitaziun.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders fan las suandantas dumondas en chaussa:

1.     Co accumpogna la regenza las midadas e las sfidas actualas areguard il basegn da tgira?

2.     Ha la regenza l'intenziun d'obligar en il futur er las instituziuns dals secturs da lunga durada, da la spitex e da la reabilitaziun da metter a disposiziun plazzas da praticum per tgirunzas e tgirunzs en scolaziun?

3.     Co garantescha la regenza che la qualitad da la scolaziun pratica correspunda vinavant en tut las instituziuns dal provediment da la sanadad a las prescripziuns federalas davart la scolaziun da tgirunzas e tgirunzs SSS?

4.     Tge sustegn po il chantun porscher gist a las instituziuns pli pitschnas per ademplir l'incumbensa da scolaziun?

Puntraschigna, ils 14 da zercladur 2019

Rutishauser, Widmer-Spreiter (Cuira), Tomaschett-Berther (Trun), Atanes, Baselgia-Brunner, Bigliel, Brandenburger, Cahenzli-Philipp, Caviezel (Cuira), Clalüna, Crameri, Danuser, Deplazes (Cuira), Deplazes (Rabius), Ellemunter, Favre Accola, Gasser, Grass, Hofmann, Horrer, Kasper, Lamprecht, Locher Benguerel, Märchy-Caduff, Müller (Favugn), Natter, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Paterlini, Perl, Preisig, Rettich, Rüegg, Sax, Schwärzel, Thöny, Wilhelm, Pajic

Resposta da la regenza

Sco emprim stoi vegnir menziunà che betg mo ils ospitals, mabain – sin basa da l'art. 19 al. 1 lit. b e da l'art. 22 al. 1 lit. b da l'ordinaziun tar la lescha da sanadad (OtLSan; DG 500.010) – er las chasas da persunas attempadas e da tgira sco er ils servetschs da spitex èn obligads tenor lescha da metter a disposiziun plazzas da praticum. Quai correspunda a las directivas federalas dal plan d'instrucziun che pre­tendan ina vasta scolaziun generala dad SSS-tgira. Ils ultims onns n'han las plazzas da praticum messas a disposiziun dals furniturs da prestaziuns per il solit betg pudì vegnir occupadas (chasas da persunas attempadas e da tgira, spitex) u mo per part (ospitals). 

Tar la dumonda 1: La mancanza da persunal da tgira ha differents motivs. En spezial la diminuziun marcanta da las naschientschas, il curt temp d'activitad en la medema professiun dal persunal da tgira scolà, las cundiziuns da lavur sco er la reputaziun da la professiun da tgirunza e tgirunz han ina influenza. Qua èn dumandads betg sco ultim ils furniturs da prestaziuns da prender cuntramesiras. La regenza sustegna las stentas da la confederaziun da rinforzar l'agir da las tgirunzas e dals tgirunzs en atg­na responsabladad e confurm a las cumpetenzas, e spera d'augmentar uschia l'at­tractivitad da las professiuns en il sectur da la tgira. Perquai che las studentas ed ils students prefereschan praticums en ospitals, n'han las plazzas da praticum en la tgi­ra ambulanta e staziunara betg pudì vegnir occupadas ils ultims onns. La planisaziun e l'organisaziun da las plazzas da praticum vegn actualmain surpigliada dal center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials (CSS). Pervia da quai vegnan las plaz­zas da praticum organisadas oz oravant tut en il senn da la scola, entant ch'ils mana­schis da scolaziun vegnan per gronda part exclus da la responsabladad. Sche las plazzas da praticum vegnan messas a disposiziun dals manaschis, dentant betg oc­cupadas tras il CSS, na po il chantun betg scursanir las contribuziuns. La pussaivla­dad dals manaschis d'engaschar dapi paucs onns directamain las studentas ed ils students da la scola spezialisada superiura n'ha betg meglierà la situaziun, perquai ch'igl è resultada tras quai ina situaziun da concurrenza tranter la scola ed ils mana­schis. Pervia da la situaziun tut en tut nuncuntentaivla ha la regenza decidì d'exami­nar e sche necessari d'adattar il sistem actual da la scolaziun da tgira a la scola spe­zialisada superiura. Examinar ston ins en spezial, sch'ils manaschis pudessan vegnir obligads da surpigliar dapli responsabladad cun prescriver ch'els stoppian recrutar ed engaschar sezs las studentas ed ils students. Il sistem da l'engaschament tras ils manaschis è sa cumprovà en numerus auters chantuns (BL, BS, LU, NW, OW, SG, SO, SZ, UR, ZG). Examinar ston ins er flexibilisaziuns sco er l'introducziun da dus termins da cumenzament da studi per onn.

Tar la dumonda 2: La regenza oblighescha gia dapi intgins onns las chasas da per­sunas attempadas e da tgira sco er ils servetschs da spitex da metter a disposiziun avunda plazzas da praticum (cf. introducziun). 

Tar la dumonda 3: La qualitad da la scolaziun en il sectur da las scolas spezialisadas superiuras vegn garantida tras las prescripziuns minimalas da la confederaziun (OPM-SSS) e tras il plan d'instrucziun federal general (PIG) SSS. Confurm a questas prescripziuns è il CSS certifitgà dapi onns, e ses studi SSS-tgira è renconuschì da la confederaziun. Ils manaschis da scolaziun ston sa suttametter periodicamain a pro­ceduras da qualificaziun externas per garantir a lunga vista la qualitad da lur scola­ziun. Ord vista da la regenza èsi indispensabel ch'i stettia adina a disposiziun persu­nal da scolaziun professiunalmain e socialmain cumpetent tant en l'instituziun da fur­maziun sco er en ils manaschis da scolaziun. Quai pretenda investiziuns permanen­tas en la furmaziun supplementara da questas persunas respectivamain en la pro­moziun da la generaziun giuvna.

Tar la dumonda 4: Als manaschis pitschens recumonda la regenza d'ademplir l'in­cumbensa da scolaziun en collavuraziun cun auters manaschis. Er la fusiun ad in center da sanadad simplifitgescha als manaschis d'ademplir l'incumbensa da scola­ziun. Ultra da quai pon vegnir purschidas uschia plazzas da praticum pli interessan­tas e vegnir promovida la direcziun generalistica da la scolaziun SSS-tgira.

28 d'avust 2019