Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Cavegn concernent il pachet da mesiras per mitigiar las consequenzas dal coronavirus en il sectur da las medias grischunas

Sessiun: 19.06.2020

En in stadi democratic han las medias ina incumbensa impurtanta. Ellas n'adempleschan betg mo l'obligaziun d'infurmaziun, mabain giogan er ina rolla centrala per il funcziunament da nossa democrazia. Ellas èn relevants per il sistem ed indispensablas. En il chantun Grischun dattan ellas supplementarmain vita a las regiuns e promovan la plurilinguitad.

En la crisa actuala han las medias grischunas satisfatg ad in basegn cleramain pli grond dal service public. Il basegn d'infurmaziuns fidadas sco er d'in discurs public davart las mesiras uffizialas era ed è anc adina fitg grond. La pandemia COVID-19 ha mussà che las medias grischunas èn relevantas per la democrazia en noss chantun. Senza lur lavur fiss la populaziun da noss chantun triling stada infurmada bler pli mal.

Cuntrari ad autras branschas na sa lascha –tar las medias grischunas – la crisa betg dumagnar cun ordinar lavur reducida. Anzi: resursas schurnalisticas èn vegnidas e vegnan duvradas pli fitg.

Las entradas da reclama en las medias svizras èn percunter sa reducidas fermamain dapi mez mars. Tant las medias stampadas sco er las medias electronicas sco radio e televisiun ed ils portals online han registrà dapi la fin da mars reducziuns da 50 % fin 75 % da las entradas da reclama spetgadas. Experts da la branscha fan quint che las perditas dals ultims 3 mais na possian betg pli vegnir cumpensadas. Perquai che las difficultads economicas duran vinavant ils proxims mais, vegnan las perditas ad esser anc pli evidentas. Er en il Grischun èn las entradas da reclama sa reducidas fermamain. Quest svilup vegn a cuntinuar en il Grischun, perquai che la finanziaziun sur entradas da reclama chaschuna difficultads supplementaras en vista a la fragmentaziun regiunala e linguistica. Senza agid immediat èsi ina dumonda, sche las gasettas grischunas e las plattafurmas da novitads online vegnan a surviver. Igl è evident ch'ina perdita da las medias grischunas na pudess strusch pli vegnir cumpensada. La cuntrada mediala dal Grischun fiss donnegiada duraivlamain.

Bain ha la Confederaziun empermess agid. Las mesiras da sustegn che la Confederaziun ha concludì servan en emprima lingia a las staziuns da radio e da televisiun. Las gasettas quotidianas ed emnilas da la pressa regiunala e locala abunadas che vegnan promovidas actualmain, vegnan consegnadas gratuitamain cun la furniziun quotidiana da la Posta durant 6 mais a partir dal 1. da zercladur 2020. Gasettas però che vegnan consegnadas cun la spediziun matutina – quai è en il Grischun ina gronda part dals exemplars abunads – na survegnan nagin agid immediat a curta vista da la Confederaziun.

Sco cumplettaziun da l'agid federal e subsidiarmain ad eventualas ulteriuras mesiras da la Confederaziun duai il chantun Grischun pia prestar in agid immediat a curta vista a las medias grischunas cun in caracter d'infurmaziun en furma d'actualitads quotidianas (gasettas / plattafurmas online) per garantir vinavant ina rapportaziun d'auta qualitad e per segirar las plazzas da lavur u schizunt la survivenza da quellas. Questas mesiras d'urgenza sistematicas duain vegnir ordinadas en moda cumplementara e subsidiara a las mesiras prendidas da la Confederaziun.

Per quest intent pretendan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders che la Regenza mettia a disposiziun ina contribuziun à fonds perdu da maximalmain 1,5 milliuns francs sco pachet da mesiras per mitigiar las consequenzas dal coronavirus en il sectur da las medias grischunas. Pervia da l'urgenza duai la Regenza agir uschè svelt sco pussaivel. Per conceder contribuziuns ston vegnir ademplidas las suandantas cundiziuns (analogamain al pachet da mesiras en auters chantuns, per exempel en il chantun Friburg):

a.     Circul dals retschaviders: Ina dumonda pon far editurs da gasettas e gestiunaris da plattafurmas da novitads regiunalas online:

I.    che han la sedia da la firma en il Grischun ed ina clientella che sa cumpona per passa 80 % da lecturas grischunas e lecturs grischuns;

II.  dals quals las activitads èn vegnidas disturbadas fermamain da las consequenzas da COVID-19;

III. che dovran in agid finanzial dal stadi per garantir il mantegniment da plazzas da lavur, eventualmain schizunt da las gasettas edidas e da lur plattafurmas online.

b.     Object da l'agid finanzial: La contribuziun dal stadi cuvra ina part da la perdita da la svieuta.

c.     Dimensiun da l'agid finanzial: Il stadi surpiglia maximalmain 50 % da las perditas da las entradas da reclama en cumparegliaziun cun la perioda da l'onn precedent, suenter ch'i èn vegnidas deducidas eventualas entradas supplementaras tras la vendita d'abunaments supplementars. Il retschavider è suttamess a l'obligaziun da conceder las infurmaziuns necessarias.

d.     Dumonda unica: In retschavider po far mo ina dumonda. Quella vala per tut las gasettas edidas e distribuidas sin il territori chantunal.

e.     Durada: 1. da mars fin 31 da december 2020.

Cuira, ils 19 da zercladur 2020

Cavegn, Hofmann, Crameri, Berther, Brunold, Buchli-Mannhart, Cahenzli-Philipp, Caluori, Cantieni, Deplazes (Cuira), Epp, Fasani, Gartmann-Albin, Gasser, Horrer, Kunfermann, Loepfe, Maissen, Michael (Donat), Perl, Preisig, Rettich, Ruckstuhl, Rutishauser, Sax, Schmid, Schwärzel, Tomaschett (Breil), Ulber, von Ballmoos, Wilhelm, Giudicetti, Pajic

Resposta da la regenza

Da princip tutgan las medias tar quels secturs, en ils quals il stadi intervegn mo en mo­da fitg retegnida. Quai per dus motivs: Per l'ina per betg influenzar l'opiniun pu­blica en moda dirigistica (libertad d'opiniun e libertad da pressa), per l'autra per betg effectuar ina distorsiun da concurrenza (aspect da l'economia da martgà). Fin ussa èn las me­siras regulatoricas da vart dal maun public pia er sa restrenschidas al met­ter a dispo­siziun ina purschida da basa (SDA/ATS, SRG SSR) sco er a tscherts instruments da promoziun (promoziun da la pressa en furma da taxas reducidas per consegnar ga­settas e revistas, mesiras per mantegnair e per promover las linguas minoritaras). Quests mecanissems da direcziun tradiziunals èn regulads legalmain per gronda part sin plaun federal. Sin plaun chantunal sa restrenscha l'engascha­ment dal maun public fin ussa – analogamain ed en cumplettaziun da la Confedera­ziun – sin mesiras da promoziun a favur da las duas linguas minoritaras rumantsch e talian. 

Ina dimensiun supplementara ed absolutamain nova han dumondas da la politica da medias ussa però survegnì dapi la midada dal millenni: la midada cumplessiva da las medias è in dals megatrends globals actuals e furma er per la Svizra e per il Gri­schun ina situaziun da partenza cumplettamain nova che na po betg vegnir duma­gnada cun las metodas da promoziun tradiziunalas. La midada en il cumportament medial maina a novas furmas d'utilisaziun ch'èn savens indifferentas envers spazis e process poli­tics etablids ed envers reglas da communicaziun etablidas. Concreta­main è il maun public en privel da perder standards ch'èn avant maun e ch'èn sa cumprovads e quai en dus reguards, numnadamain en furma da deficits democratic-politics pussaivels e sco smanatscha da la multifariadad en ils pitschens spazis.

Sut quest aspect ha la Regenza incumbensà il Cussegl grond il matg 2018 d'ac­ceptar la «Incumbensa Atanes concernent l'avegnir da las infurmaziuns en il Gri­schun». Quella prevesa da laschar giuditgar en in rapport las perspectivas finanzialas a media fin a lunga vista da tut las medias che cumparan en tut las linguas chantunalas sco er da mussar variantas per in sustegn (finanzial u d'auter gener) a favur da las medias en il chantun, per che quellas possian ademplir er en il futur lur funcziun impurtanta per la democrazia.

La Regenza è conscienta che la crisa da corona ha anc pegiurà la situaziun per las medias resp. ha anc accelerà ils svilups menziunads qua survart. Mesiras supplemen­taras a curta vista da vart dal chantun per las medias – che surpassan las mesiras COVID-19 immediatas da la Confederaziun – resguarda la Regenza però sco betg cunvegnentas: quellas gidassan mo per in temp curt e limità; ultra da quai stuess l'emprim vegnir stgaffida la basa legala correspundenta. Anzi, las explicaziuns fatgas qua survart mussan che las midadas structuralas en il sectur da las medias ston vegnir discutadas en il rom d'ina preschentaziun generala e d'ina planisaziun a media fin a lunga vista – gist er en vista a la gronda impurtanza democratic-politica da la rapportaziun tras las medias. 

Sin basa da l'incumbensa Atanes ha il Departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient (DECA) incumbensà l'Universitad da Son Gagl (HSG) e la Scola auta spezialisada dal Grischun (SASGR) da far in studi cun il titel «Die Medien im Kanton Graubünden: Bestandesanalyse und Zukunftsperspektiven». En il rom da l'elavuraziun èn er planisads discurs cun represchentanzas da tut las interpresas da medias en il chantun Grischun. Il rapport duai esser avant maun vers la fin da l'onn 2020. El duai er mussar pussaivladads da promover las medias da vart dal maun public. Eventualas mesiras chantunalas duain vegnir prendidas en moda subsidiara al pachet da mesiras federal a favur da las medias, che vegn tractà l'atun dal Cussegl naziunal. 

Sa basond sin questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond da refusar questa incumbensa.

31 d'avust 2020