Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Derungs concernent la promoziun da la construcziun d'abitaziuns per la generaziun giuvna e per la classa mesauna

Sessiun: 22.10.2020

Ils 9 da favrer 2020 è l'iniziativa "Per dapli abitaziuns pajablas" vegnida refusada cleramain en il chantun Grischun cun 67,51 % da las vuschs. Quella vuleva introducir ina quota statala da 10 % abitaziuns d'utilitad publica en edifizis novs. En il Grischun sco chantun muntagnard predominescha la construcziun e l'acquist da proprietad d'abitar, la quota da proprietad d'abitar è surproporziunalmain auta – pia sto l'attenziun en la promoziun da la construcziun d'abitaziuns vegnir messa sin la proprietad. En spezial per l'urbanisaziun decentrala è la proprietad d'abitar fitg impurtanta – betg sco ultim, perquai ch'il siemi da proprietad d'abitar po vegnir realisà en moda pli simpla en la periferia che en territoris urbans.

Dapi in pèr onns pateschan bleras regiuns dal chantun Grischun da l'emigraziun. Questa tendenza vegn a cuntinuar ils proxims onns – sch'i na vegnan prendidas naginas mesiras. Plinavant èn bleras interpresas confruntadas en tut il chantun Grischun cun la sfida da la mancanza da persunas spezialisadas. Spezialmain difficil èsi tranter auter da recrutar inschigners, quai ch'è ina sfida oravant tut per il svilup da las interpresas en la Val dal Rain. Pervia da la demografia daventa il remplazzament da las bleras forzas spezialisadas ina sfida en tut il chantun. Las interpresas e las instituziuns publicas dal chantun èn pervia da quai dependentas che forzas spezialisadas giuvnas restian u returnian puspè en il chantun. Ultra da quai ston vegnir tschertgadas soluziuns per render pli attractivas las regiuns perifericas. Il chantun sto sa far resortir envers auters chantuns per betg perder nossas forzas da lavur giuvnas.

I dat vischnancas che han scuvert il potenzial da la promoziun da la construcziun d'abitaziuns per far frunt a l'emigraziun. Uschia profitan per exempel persunas giuvnas e famiglias sut 45 onns da la vischnanca dad Albinen en il chantun Vallais da contribuziuns à fonds perdu per construir u per cumprar in'atgna chasa. Las emprimas enconuschientschas da la vischnanca dad Albinen èn zunt positivas.

Sut quest aspect vulan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders savair da la Regenza:

  1. Co giuditgescha la Regenza las schanzas dal territori da muntogna da sa posiziunar sco lieu da domicil attractiv en il context dals novs svilups e da las pussaivladads dal homeoffice?
  2. Co giuditgescha la Regenza la promoziun da la construcziun d'abitaziuns cun contribuziuns à fonds perdu u cun garanzias per augmentar l'attractivitad sco lieu d'abitar per persunas giuvnas e per famiglias?
  3. Po la Regenza s'imaginar da sviluppar vinavant la «Lescha davart la construcziun d'abitaziuns socialas e la meglieraziun da las relaziuns d'abitar en il territori da muntogna» ch'exista gia e da l'adattar a favur da la generaziun giuvna sco er da la classa mesauna? Sche gea, co?

Cuira, ils 22 d'october 2020

Derungs, Schneider, Geisseler, Berther, Brunold, Cantieni, Casty, Crameri, Danuser, Deplazes (Rabius), Epp, Hardegger, Horrer, Kunfermann, Lamprecht, Märchy-Caduff, Maissen, Niggli (Samedan), Niggli-Mathis (Grüsch), Paterlini, Ruckstuhl, Schmid, Schwärzel, Tomaschett-Berther (Trun), Ulber, Widmer (Favugn), Zanetti (Landquart), Brändli Capaul, Bürgi-Büchel, Giudicetti

Resposta da la regenza

Uschenavant che la dumonda sa referescha a la tematica "spazi d'abitar pajabel" vegni renvià a la dumonda Horrer, respundida en la sessiun da favrer 2017 (protocol dal Cussegl grond dals 15 da favrer 2017, p. 818 s.) sco er a la missiva da la Regenza al Cussegl grond tar la revisiun parziala da la Lescha davart la planisaziun dal territori (carnet nr. 5 / 2018–2019, p. 418). La Regenza ha constatà che las vischnancas hajan gia – grazia a lur cumpetenzas regulativas generalas en dumondas da la planisaziun locala – il dretg da relaschar talas prescripziuns. Il Cussegl grond ha surpiglià questa argumentaziun a chaschun da la deliberaziun da la revisiun parziala en la sessiun d'october 2018.

In auter instrument per promover la construcziun d'abitaziuns è quel da l'uschenumnada sanaziun d'abitaziuns tenor la Lescha davart la construcziun d'abitaziuns socialas e la meglieraziun da las relaziuns d'abitar en il territori da muntogna (DG 950.250). Dapi la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e da la repartiziun da las incumbensas (NGF) a partir da l'onn 2008 fin a l'onn 2011 èn vegnids sustegnids circa 35 objects per onn. Dapi l'onn 2012 pon vegnir realisads mintga onn tranter 20 e 25 objects (tar var 50 dumondas) en il rom dals meds finanzials che stattan a disposiziun. La contribuziun media importa var 55 000 francs. Sustegnidas vegnan la populaziun agricula e la populaziun betg agricula en relaziuns finanzialas modestas en il territori da muntogna dal chantun, oravant tut en las zonas da muntogna 2 fin 4. La dumonda è anc adina gronda.

Tar la dumonda 1: Il Grischun sco lieu da viver e lieu economic po profitar dals svilups actuals sco schanza. Latiers tutgan en spezial las pussaivladads da la midada digitala. La sensibilisaziun per furmas da lavur independentas dal lieu, sco p.ex. il home-office u il co-working, po vegnir duvrada per sa posiziunar en la concurrenza tranter ils lieus. En il rom da la campagna actuala per promover l'economia locala "Enavant 4.0" vegnan pervia da quai tschentads accents correspundents dapi la stad 2019. Cun il concept da promoziun per avrir las regiuns cun bindel ultralad è vegnida stgaffida la basa per restar cumpetitiv er en dumondas da l'infrastructura.

Tar la dumonda 2: L'instrument da la sanaziun d'abitaziuns cun contribuziuns à fonds perdu è sa cumprovà. Quel duai vegnir applitgà er en l'avegnir, premess che meds finanzials avunda stettian a disposiziun. Cun quai vegn prestada ina contribuziun impurtanta per augmentar l'attractivitad dal territori chantunal da muntogna sco lieu d'abitar per glieud giuvna e per famiglias e per la colonisaziun decentrala. Areguard l'attractivitad d'in lieu d'abitar existan però anc numerus ulteriurs facturs ordaifer las mesiras sco talas per promover la construcziun d'abitaziuns, e quai per esser attractiv cunzunt per forzas spezialisadas. En il center stat qua primarmain ina purschida da lavur per forzas spezialisadas. Plinavant tutgan latiers purschidas d'instituziuns sco scolas, stabiliments da temp liber, pussaivladads da cumpra, l'avertura concernent il traffic ed ina pitschna grevezza fiscala. En il rom dal program da la Regenza e dal plan da finanzas 2021–2024 (missiva nr. 8 / 2019–2020) è vegnida formulada la finamira da la Regenza 4 "Posiziunar il chantun da muntogna Grischun sco lieu da lavur, da viver e da recreaziun attractiv" ed èn vegnids determinads trais puncts centrals da svilup (PS 4.1, PS 4.2 e PS 4.3). Ultra da quai sto vegnir menziunà il "Program per ils territoris da muntogna Grischun 2020-2023" (part 1 dal PS 11.1), en il qual èn er previsas mesiras en connex cun l'attractivitad dal lieu d'abitar. En il champ tematic "Valurisaziun d'avantatgs locals" vegnan sustegnids projects per augmentar la qualitad da viver, stimuls per la domiciliaziun e mesiras per valurisar la work-life-balance ch'è extraordinariamain auta en il Grischun. Per il Program per ils territoris da muntogna mettan la Confederaziun ed il chantun a disposiziun tut en tut 3,43 milliuns francs fin la fin da l'onn 2023.

Tar la dumonda 3: Per il territori da muntogna vegnan gia sustegnidas famiglias giuvnas e persunas en relaziuns finanzialas plitgunsch modestas cun la mesira da la sanaziun d'abitaziuns. Sco menziunà ston esser avant maun avunda meds finanzials per cuvrir il basegn. Er in'ulteriura extensiun en direcziun da la zona da planira (vul dir aglomeraziun) e/u da persunas en relaziuns finanzialas main modestas na para betg dad esser cunvegnenta, er considerond las respostas a las dumondas 1 e 2.

21 da december 2020