Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Wieland concernent structura da chasa da dimora per persunas che han in impediment cognitiv e/u psichic

Sessiun: 16.02.2022

En il chantun Grischun mancan structuras da chasa da dimora per las persunas cun in impediment cognitiv e/u psichic che han in cumportament fitg pretensius. En tals cas dovri savens in'assistenza dad in ad in durant 24 uras e durant 7 dis da l'emna. Custs tranter 800 e 1000 francs per di èn usitads.

Las plazzas da chasa da dimora existentas en il chantun Grischun na disponan betg da las resursas persunalas ed architectonicas necessarias. Differentas persunas pertutgadas ston – per lur atgna protecziun e pervia da la mancanza d'alternativas – vegnir plazzadas durant plirs onns quasi senza excepziun en la partiziun acuta serrada dals Servetschs psichiatrics dal Grischun, cumbain ch'en singuls cas n'exista nagin basegn pli d'esser ospitalisà. Sch'i manca il basegn d'esser ospitalisà, ston las persunas pertutgadas finanziar sezzas ils auts custs per la dimora en la clinica, respectivamain sch'ils meds finanzials correspundents mancan, sto il maun public pajar la dimora en l'ospital ed a las persunas e vischnancas pertutgadas smanatschan daivets.

Auters chantuns mettan a disposiziun structuras da chasa da dimora adattadas per talas persunas. Talas plazzas da chasa da dimora extrachantunalas cun tgira intensiva mancan per las persunas pertutgadas che han lur domicil en il chantun Grischun, perquai ch'ils auters chantuns mettan a disposiziun talas plazzas fitg dumandadas per regla mo a persunas da lur agen chantun u perquai ch'i existan temps da spetga fitg lungs (sur onns) (malgrà la Cunvegna interchantunala davart las instituziuns socialas CIIS). Per las persunas pertutgadas è questa situaziun indegna, per part strusch da tegnair ora e fitg greva e na satisfa betg a lur situaziun. Er na pon ellas strusch far progress en lur vita, perquai che la promoziun (pedagogica) correspundenta a lunga vista manca. En il rom d'ina dimora en ina partiziun psichiatrica acuta na po ina promoziun numnadamain betg vegnir garantida, respectivamain na pertutga ina tala betg l'incarica da prestaziun da la staziun. Ultra da quai van uschia (tras quests uschenumnads «Heavy-User») a perder resursas per las incumbensas centralas d'ina staziun psichiatrica acuta (il tractament cun tgira intensiva e medicinala da persunas cun ina malsogna psichiatrica acuta).

Dumondas:

  1. Co garantescha il chantun Grischun ina situaziun da tgira e d'abitar adequata e tenor ils basegns da las persunas cun impediments per persunas en talas situaziuns?
  2. Co vul il chantun Grischun actualmain ed en il futur satisfar als basegns da questas persunas?
  3. Co duai vegnir reglada la finanziaziun d'ina pajadra u d'in pajader autonom per ina dimora en in ospital u en ina clinica pervia d'in impediment (per mancanza d'alternativas) e per eventuals custs supplementars necessaris chaschunads da la situaziun, uschia ch'igl è garantì, che las persunas pertutgadas (subsidiarmain las vischnancas) na ston betg far daivets per quest intent?

Cuira, ils 16 da favrer 2022

Wieland, Florin-Caluori, Rettich, Atanes, Baselgia-Brunner, Berther, Berweger, Bettinaglio, Brandenburger, Cahenzli-Philipp, Cantieni, Casutt-Derungs, Caviezel (Cuira), Censi, Degiacomi, Della Cà, Della Vedova, Derungs, Dürler, Engler, Epp, Flütsch, Föhn, Hardegger, Hartmann-Conrad, Hitz-Rusch, Hohl, Holzinger-Loretz, Jenny, Jochum, Kasper, Kienz, Kohler, Kunfermann, Loepfe, Maissen, Märchy-Caduff, Mittner, Natter, Niggli-Mathis (Grüsch), Noi-Togni, Papa, Pfäffli, Ruckstuhl, Schutz, Stiffler, Thomann-Frank, Ulber, Weidmann, Wellig, Widmer-Spreiter (Cuira), Wilhelm, Gujan-Dönier, Pajic, Tomaschett (Cuira)

Resposta da la regenza

Tar la dumonda 1: Il chantun Grischun dispona d'ina vasta purschida da plazzas da dimora protegidas per persunas cun impediments en las differentas regiuns. Nua ch'il chantun na po pervia da la structura demografica betg stgaffir ina purschida spezialisada, finanziescha el il segiurn en instituziuns da dimora en l'entira Svizra, sche quellas èn renconuschidas tenor la Cunvegna interchantunala davart las instituziuns socialas (CIIS, DG 546.710). La CIIS regla las modalitads da finanziaziun e las pretensiuns qualitativas a las instituziuns socialas. Per regla è uschia pussaivla a curta vista in'assistenza adequata da persunas cun impediments ch'èn dependentas d'ina plazza da dimora protegida e la finanziaziun è garantida tras il chantun.

Actualmain vivan 622 Grischunas e Grischuns en ina instituziun da dimora protegida. Da quellas vivan 81 persunas cun domicil en il Grischun en ina instituziun da dimora extrachantunala. Durant ils ultims circa 10 onns èn las represchentantas ed ils represchentants legals da quatter persunas sa drizzads al chantun en connex cun la tschertga per ina plazza d'abitar pervia d'ina situaziun da tgira fitg pretensiusa. Per tut las quatter persunas èsi stà pussaivel da chattar ina plazza en ina instituziun renconuschida tenor la CIIS. Per duas persunas ha la tschertga durà intgins mais.

Perquai che la gruppa da persunas dals «Heavy-Users» è relativamain pitschna e perquai ch'i resultan fitg autas pretensiuns individualas a la tgira, è bain avant maun la purschida da plazzas intensivas en tut ils chantuns da la CDAS Ost + Turitg, dentant è questa purschida limitada.

Tar la dumonda 2: La Regenza renconuscha, che la tschertga per ina instituziun da dimora adattada per las gruppas da persunas dals «Heavy Users» po esser difficila e pretensiusa er cun la purschida existenta. Ils Servetschs psichiatrics dal Grischun (SPGR) planiseschan da sanar e concepir da nov las instituziuns da dimora per persunas cun impediments a Giuvaulta e Montalin a Cuira durant ils proxims onns. En quest connex examinescha il chantun Grischun cun ils SPGR da stgaffir uschenumnadas plazzas intensivas renconuschidas da la CIIS.

Tar la dumonda 3: La finanziaziun dals custs da dimora è garantida per las instituziuns da dimora per persunas cun impediments, er en cas d'in basegn d'assistenza fitg intensiv. N'dademplescha ina instituziun da dimora betg ils criteris per ina renconuschientscha CIIS u desista ella da la renconuschientscha CIIS, vegn la finanziaziun fatga sur las prestaziuns supplementaras. Ils imports maximals da las prestaziuns supplementaras pon en cas da custs pli auts manar a quai, che la persuna sezza u la vischnanca sto metter a disposiziun meds finanzials supplementars. En il sectur da sanadad èn ultra da quai enconuschents intgins cas da la gruppa da persunas descritta, nua ch'ina dimora pli lunga en la clinica dals SPGR ha manà a tractativas cumplexas cun l'assicurader da malsauns per ina finanziaziun tenor la legislaziun davart l'assicuranza da persunas malsaunas.

Ord vista da la Regenza n'èsi betg inditgà d'adattar las disposiziuns da finanziaziun per dimoras staziunaras a l'ospital u per plazzas d'abitar per persunas cun impediments, perquai ch'i sa tracta da relativamain paucs – schebain er fitg pretensius – cas. Il chantun è gia londervi da sclerir pussaivlas mesiras per meglierar la purschida.

22 d'avrigl 2022