Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda da la fracziun da l'Allianza dal Center concernent la forza da contractar da las vischnancas en la Strategia concernent la forza idraulica (emprima sutsegnadra Maissen)

Sessiun: 16.02.2022

La Strategia concernent la forza idraulica dal chantun Grischun fulla la via per las decisiuns directivas dals proximas decennis. Las schanzas per l'economia, per la populaziun e per il maun public ston vegnir tratgas a niz, las ristgas respectivas minimadas. Cun las decisiuns ch'il chantun e las vischnancas prendan a chaschun dals returns dals implants a las concedantas vegnan stgaffids ils fatgs che valan ed han consequenzas per las generaziuns futuras.

Correspundentamain èsi impurtant ch'i vegnian sviluppadas la savida e las cumpetenzas er en las vischnancas, per ch'ellas sajan ablas da contractar e da prender decisiuns, possian applitgar seriusamain l'autonomia communala ubain duvrar cunvegnentamain las basas ed ils giudicaments ch'èn vegnids elavurads d'expertas ed experts. En intginas regiuns dal chantun Grischun èn las vischnancas concessiunaras s'organisadas e sa preparadas professiunalmain per questas dumondas. En autras regiuns manca ina structura potenta cun la savida respectiva e cun la cuntinuitad necessaria.

En quest connex tschentan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders las suandantas dumondas:

  1. Tge pussaivladads vesa la Regenza per sustegnair commensuradamain il barat d'experientschas ed il svilup da savida da vart da las vischnancas?
  2. Tge structuras organisatoricas da vart da las vischnancas considerescha la Regenza sco cunvegnentas, per che las vischnancas – sco partenarias en in intschess da concessiuns concedidas cuminaivlamain u regiunalmain coerentas – possian sa preschentar ina vers l'autra sco er vers terzas parts cun forza da contractar e sin il medem nivel?
  3. Co pensa la Regenza dad ir enturn cun in'eventuala discrepanza tranter la vista da portfolio dal chantun, pervia da ses grond dumber da participaziuns a societads d'ovras electricas, e la vista d'ina singula vischnanca respectivamain da las vischnancas ch'èn per regla participadas ad ina unica u a paucas societads d'ovras electricas?

Cuira, ils 16 da favrer 2022

Maissen, Sax, Schmid, Berther, Bettinaglio, Bondolfi, Brunold, Casty, Casutt-Derungs, Clalüna, Crameri, Danuser, Deplazes (Rabius), Derungs, Ellemunter, Epp, Fasani, Florin-Caluori, Föhn, Geisseler, Hardegger, Kohler, Kunfermann, Lamprecht, Loepfe, Märchy-Caduff, Müller (Susch), Niggli-Mathis (Grüsch), Ruckstuhl, Schneider, Tanner, Tomaschett (Breil), Ulber, Widmer (Favugn), Widmer-Spreiter (Cuira), Zanetti (Landquart), Bürgi-Büchel, Collenberg, Gujan-Dönier, Heini

Resposta da la regenza

Per las vischnancas concessiunaras e per il chantun èn ils implants che vegnan a returnar a la concedanta da gronda impurtanza economica per las regiuns, per las finanzas e per l'energia. Sin basa dals implants ch'èn gia returnads a la concedanta, ha il chantun – ensemen cun las vischnancas concessiunaras pertutgadas – fatg experientschas preziusas, e la collavuraziun è sa cumprovada.

La suveranitad da las auas publicas appartegna en il chantun Grischun a las vischnancas (art. 83 al. 2 da la Constituziun dal chantun Grischun [CC; DG 110.100]). Cura ch'in implant returna a la concedanta a la fin da la concessiun, èn las vischnancas concessiunaras participadas mintgamai per la mesadad (art. 42 al. 1 da la Lescha davart il dretg da las auas dal chantun Grischun [LDAG; DG 810.100]) e giogan ina rolla impurtanta per reglar il return. Per ch'il maun public possia liquidar cun success ed en moda progressiva ils futurs returns dals implants a la concedanta en il senn da la Strategia concernent la forza idraulica dal chantun Grischun 2022-2050 (qua sutvart Strategia concernent la forza idraulica; cf. missiva carnet nr. 9/2021-2022, p. 677 ss.) dovri in proceder en moda coordinada. Per quest intent èsi impurtant da sviluppar la savida e las cumpetenzas tant en las vischnancas concessiunaras sco er en il chantun. En il sectur da la forza idraulica sto la finamira esser quella, d'obtegnair in ferm partenadi tranter las vischnancas concessiunaras ed il chantun.

Tar la dumonda 1: Il chantun ha l'intenziun d'iniziar ina plattafurma per barattar periodicamain experientschas tranter las vischnancas ed il chantun pertutgant dumondas da la forza idraulica. En questa moda e maniera pon las vischnancas profitar da las infurmaziuns e dals instruments, cun ils quals il chantun vul realisar la Strategia concernent la forza idraulica observond ils interess da l'entir chantun. Da pensar èsi ad infurmaziuns, ad instruments ed a mussavias per ina moda da proceder cuminaivla en connex cun las tractativas dal return dals implants a la concedanta ed en connex cun la concepziun da las structuras da la societad inclusiv las basas contractualas appartegnentas, però er als differents instruments per valurisar resp. per commerzialisar il current. Plinavant po la plattafurma servir a sviluppar vinavant las structuras existentas, sco corporaziuns da vischnancas u autras furmas da collavuraziun tranter vischnancas, ubain per furmar novas structuras, quai per garantir la cuntinuitad en la concepziun ed en il mantegniment dal know-how, ubain per promover p.ex. in'organisaziun per mantegnair la gestiun da quellas parts dal stabiliment, cun las qualas po vegnir mantegnida ed extendida la valurisaziun (plazzas da lavur; incaricas) sin plaun regiunal. Numerusas vischnancas concessiunaras han gia organisà talas corporaziuns u cuminanzas d'interess.

Tar la dumonda 2: Las experientschas ch'ins ha fatg cun liquidar ils returns dals implants a la concedanta durant ils ultims onns, han mussà che l'installaziun d'ina Cumissiun per il return dals implants a la concedanta, la quala sa cumpona da represchentantas e represchentants da las vischnancas concessiunaras e dal chantun sco er d'expertas ed experts, è stada cunvegnenta. Cun ina Cumissiun per il return dals implants a la concedanta pon vegnir fixadas e negoziadas cun cleras intenziuns l'organisaziun, l'incarica e las cumpetenzas, las obligaziuns vicendaivlas e la finanziaziun. La Cumissiun permetta da collavurar concretamain ed individualmain tut tenor il return dals implants a la concedanta, da resguardar las relaziuns spezialas en la regiun e – la finala sco punct decisiv – a las vischnancas concessiunaras ed al chantun da sa preschentar cuminaivlamain e cun forza da contractar.

Tar la dumonda 3: Sch'i resultass ina discrepanza tranter la vista da portfolio dal chantun e la vista d'ina singula vischnanca, datti la pussaivladad che la vischnanca ed il chantun – tut tenor lur interess – sa participeschan cun ina differenta summa ad in'ovra partenaria e disponan davart lur part dals dretgs e da las obligaziuns pertutgant il substrat dal return resp. dal stabiliment, sche pussaivel, autonomamain. Las vischnancas han ultra da quai la pussaivladad d'utilisar lur energia cuminaivlamain cun quella dal chantun e da profitar uschia dal portfolio dal chantun ubain da realisar quai en autra moda e maniera. Sche – en il rom d'in return dals implants a la concedanta – ina vischnanca concessiunara na vuless betg sa participar, la statti liber da renunziar al return dals implants a la concedanta (per sia part). En quest cas han las ulteriuras vischnancas concessiunaras il dretg da surpigliar la part da questa vischnanca. Pir sche tut las ulteriuras vischnancas renunzian a quest dretg, ha il chantun il medem dretg (art. 42 al. 4 ed art. 43 al. 2 LDAG).

28 d'avrigl 2022