Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 19.10.2022

Pervia da la structura demografica da la populaziun exista en il Grischun ina mancanza da forzas da lavur. En l'avegnir vegn questa mancanza a daventar pli e pli acuta. Dapi in tschert temp s'occupa er il Forum economic dal Grischun da la tematica. Il settember 2022 ha el publitgà in rapport «Mancanza da persunal e da persunas spezialisadas en il Grischun: perspectivas e propostas da mesiras». Tenor quel èn l'augment da las uras da lavur da las abitantas e dals abitants dal Grischun sco er la meglieraziun dal saldo da pendularias e pendularis e dal saldo da migraziun las basas per strategias raschunaivlas. Sco mesiras adattadas che pudessan vegnir realisadas per gronda part dal chantun (per part gia en elavuraziun respectivamain en realisaziun) vegnan proponidas las suandantas:

  • stgaffir impuls finanzials per in'ulteriura activitad da gudogn en la vegliadetgna da renta
  • obligar las vischnancas d'extender la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia
  • conceder ina deducziun pli gronda per la tgira d'uffants tar las taglias chantunalas
  • accelerar il traffic da cunfin (particularmain sur il pass dal Bernina e dal Malögia)
  • rinforzar las scolas autas en il Grischun (p.ex. campus SASGR)
  • promover sistematicamain ulteriuras infrastructuras orientadas als basegns e svilups da products innovativs (attractivitad da purschidas da temp liber e da sport)
  • examinar, sche la rait a bindel fitg lad è suffizienta per la quantitad da datas che vegn spetgada en l'avegnir e sche las mesiras prendidas en las regiuns bastan
  • restructurar la grevezza fiscala (p.ex. engrevgiar pli ferm las immobiglias a favur d'ina taglia sin las entradas pli bassa; tariffa da taglia pli bassa per immobiglias industrialas che per immobiglias per intents d'abitar)
  • trair a niz il potenzial da studentas e students da terzs stadis cun adattar la pratica d'admissiun per activitads da gudogn accessoricas a las directivas da la Confederaziun
  • sustegnair la purschida da Benefits pertutgant il Grischun per tut las lavurantas ed ils lavurants
  • realisar ina midada da paradigma tar il marketing chantunal dal lieu (focussar sin interpresas sco er sin forzas da lavur potenzialas)
  • survegliar il svilup dal martgà da lavur
  • sviluppar vinavant il e-government en l'administraziun publica
  • promover innovaziuns processualas e models da fatschenta innovativs

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders supplitgeschan la Regenza da communitgar,

  1. tge propostas menziunadas qua survart che vegnan persequitadas vinavant en tge spazi da temp (respostas en furma da tabella bastan);
  2. pertge che tschertas propostas na vegnan betg elavuradas vinavant e pertge ch'ellas n'èn betg cunvegnentas ord vista da la Regenza;
  3. tge ulteriuras propostas concernent la mancanza da forzas da lavur e da persunas spezialisadas che vegnan elavuradas en tge spazi da temp.

Cuira, ils 19 d'october 2022

Kappeler, Loepfe, Baselgia, Badrutt, Bardill, Bavier, Bettinaglio, Biert, Bischof, Bleuler-Jenny, Brunold, Cahenzli-Philipp (Vaz Sut), Collenberg, Danuser (Cuira), Derungs, Dietrich, Epp, Gansner, Gartmann-Albin, Heini, Hoch, Kreiliger, Mani, Messmer-Blumer, Michael (Castasegna), Oesch, Rageth, Schutz, von Ballmoos, Widmer, Zanetti (Sent)

Resposta da la regenza

La Regenza ha renconuschì il tema da la mancanza da forzas da lavur e da persu­nas spezialisadas sco sfida centrala per il chantun Grischun ed ha fixà tal en il pro­gram da la Regenza 2021–2024. La Regenza è conscienta che la mitigiaziun da la mancanza da forzas da lavur e da persunas spezialisadas è ina sfida a lunga vista e cumplexa che po vegnir dumagnada mo cun sforzs cuminaivels da tut las gruppas participadas. En il rom dals puncts centrals da svilup definids ha il chantun prendì correspundentamain ina retscha da mesiras per gidar a mitigiar la mancanza da for­zas da lavur e da persunas spezialisadas en il Grischun. En la sessiun d'avrigl 2022 ha il Cussegl grond refusà l'incumbensa da la fracziun da la PS concernent ina iniziativa davart persunas spezialisadas per il Grischun.

La fundaziun mez privata Forum economic dal Grischun è da chapir sco «lavuratori da reflexiun». En quest senn servan ils studis elavurads dal Forum economic dal Grischun als differents acturs en il Grischun sco impuls da reflexiun per divers temas ch'èn relevants per il Grischun.

En il rom da la tscherna dals temas ha il cussegl da fundaziun dal Forum economic dal Grischun previs en l'agenda 2022 da far in rapport davart la mancanza da forzas da lavur e da persunas spezialisadas. Il rapport propona ina retscha da mesiras per far frunt en moda exemplarica e concepziunala a la mancanza da forzas da lavur e da persunas spezialisadas. D'ina vart èn quai mesiras per augmentar la purschida da forzas da lavur, da l'autra vart mesiras per reducir il basegn da forzas da lavur. Ultra da quai attribuescha il rapport las mesiras a las differentas gruppas participadas (Confederaziun; chantun, vischnancas; interpresas, federaziuns). 13 da las 28 propostas formuladas concernan la gruppa «chantun, vischnancas».

Tar las dumondas 1 fin 3: Cun interess ha la Regenza prendì enconuschientscha dal studi dal Forum economic dal Grischun. Las enconuschientschas dal rapport confer­man la Regenza da promover vinavant las finamiras e las mesiras tenor il program da la Regenza 2021–2024. Differentas mesiras èn vegnidas introducidas u vegnan gia realisadas, tranter auter:

  • revisiun parziala da la Lescha davart las scolas autas e la perscrutaziun (LSAP; DG 427.200) sco basa per ulteriuras purschidas da scolaziun a la Scola auta spezialisada dal Grischun (PS 3.2)
  • revisiun parziala da la Lescha davart la furmaziun professiunala e davart purschi­das da furmaziun cuntinuanta (LFurm; DG 430.000), particularmain concernent il posiziunament da las scolas spezialisadas superiuras
  • realisaziun dal Center da scola auta spezialisada dal Grischun (PS 3.2), votaziun dal pievel la primavaira 2023
  • promoziun dal Grischun sco spazi da lavur e da viver en il rom da la campagna da marca Enavant 4.0 (PS 4.1)
  • promoziun da l'attractivitad dal lieu a maun da raits localas u regiunalas da moviment e da sport (PS 4.2)
  • rinforzament da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia en il rom da la revi­siun totala currenta da la Lescha davart la promoziun da la tgira d'uffants cumple­mentara a la famiglia en il chantun Grischun (PS 4.3)
  • realisaziun da la politica chantunala d'uffants e da giuvenils 2020–2022 (PS 4.3)
  • introducziun dal tact da mes'ura sin las pli impurtantas lingias dal traffic public en il chantun e tranter Turitg e Cuira (PS 7.2)
  • realisaziun dal concept da promoziun chantunal per la cumplettaziun da las infra­structuras a bindel ultralad en las regiuns (PS 12.1)
  • promoziun da projects per midar process, servetschs e models da fatschenta tras l'applicaziun da tecnologias digitalas per cuntanscher avantatgs d'effizienza en il rom da l'execuziun da la Lescha davart la promoziun da la transfurmaziun digitala en il Grischun (LTD; DG 960.100) (PS 12.1)
  • examinaziun da l'admissiun da studentas e students da terzs stadis per plazzas da lavur a temp parzial
  • studi da basa davart ils basegns da las collavuraturs e dals collavuraturs dal sectur dal turissem concernent ils models dal temp da lavur

Mitigiar la mancanza da forzas da lavur e da persunas spezialisadas è ina incumben­sa cuminaivla che sto vegnir liquidada a lunga vista e da tut las gruppas participadas. La Regenza vegn ad examinar quest tema er en il rom da l'elavuraziun dal program da la Regenza 2025–2028 ed a resguardar tal adequatamain, nua che quai è inditgà.

22 da december 2022