Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Collenberg concernent giuvenils e politica

Sessiun: 07.12.2022

In studi realisà per incumbensa da la Cumissiun federala per l'uffanza e la giuventetgna (CFUG) mussa che las persunas giuvnas en Svizra èn activas sin plaun politic en bleras differentas furmas. Ultra da quai mussa il studi ch'er ils motivs per la cooperaziun a la politica èn fitg differents. In potenzial da meglieraziun vesan ils giuvenils cunzunt tar il rinforzament da la furmaziun politica, tar la reducziun da barrieras d'access a purschidas existentas e tar la creaziun da spazis d'emprender per sa participar a la politica.

Il studi ch'è vegnì realisà per incumbensa da la CFUG e che porta il titel «Politische Partizipationsformen und Motivation von Jugendlichen sich zu engagieren» sa basa sin ina vasta chapientscha da la participaziun politica. Tala cumpiglia explicitamain er furmas da participaziun betg instituziunalas e formats digitals ch'èn averts a tut ils giuvenils. Latiers tutgan parlaments da giuvenils e cussegls da classa, projects participativs per construir ina via da velos, in festival da cultura davart il tema «rassis­sem» u in barat cun persunas da la politica locala, ma er la furmaziun da l'opiniun en il ravugl dals amis, il consum sapientiv (p.ex. boicot), demonstraziuns u rimnadas da suttascripziuns. La participaziun politica da persunas giuvnas è perquai er multi­fara.

Sin basa da quests resultats ha la CFUG elavurà las suandantas recumandaziuns per promover la participaziun politica dals giuvenils:

  • resguardar il mund da viver da las persunas giuvnas,
  • svegliar l'interess politic,
  • facilitar l'access a las purschidas,
  • crear spazis d'emprender per sa participar a la politica,
  • promover la furmaziun politica en scola,
  • pussibilitar ina participaziun seriusa ed efficazia.

Sut quest aspect vulan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders savair da la Regenza:

  1. Co giuditgescha la Regenza ils resultats dal studi?
  2. Examinescha il chantun las recumandaziuns da la CFUG numnadas qua survart e deducescha el eventualmain mesiras?
  3. Tge potenzials supplementars per promover la furmaziun politica dals giuvenils deducescha la Regenza dal studi menziunà?

Cuira, ils 7 da december 2022

Collenberg, Rettich, Righetti, Bardill, Baselgia, Berther, Bettinaglio, Bischof, Bisculm Jörg, Bleuler-Jenny, Brandenburger, Brunold, Censi, Crameri, Danuser (Cuira), Danuser (Cazas), Della Cà, Derungs, Epp, Föhn, Furger, Gartmann-Albin, Gredig, Kocher, Kohler, Kreiliger, Lamprecht, Maissen, Mani, Mazzetta, Michael (Donat), Nicolay, Pajic, Preisig, Rageth, Rusch Nigg, Rutishauser, Saratz Cazin, Sax, Schneider, Spagnolatti, Tomaschett, Widmer, Zanetti (Sent), Zindel

Resposta da la regenza

En il chantun Grischun existan plirs puncts da referiment per il tema giuvenils e poli­tica. Il punct da referiment principal è il program chantunal da la politica d'uffants e da giuvenils ch'è vegnì inizià l'onn 2019 tras l'inoltraziun da la dumonda tenor l'art. 26 da la Lescha federala davart la promoziun da las activitads d'uffants e da giuvenils or­dai­fer la scola (LPUG; CS 446.1). Per sviluppar las basas dal program chantunal da la politica d'uffants e da giuvenils han ins fatg l'onn 2020 ina inventarisaziun ed in'ana­li­sa dal basegn. Ils resultats han mussà ch'ils giuvenils han paucas pussaivladads da sa participar a la politica. Correspundentamain è la planisaziun da las mesiras ve­gni­da concepida uschia, che las pussaivladads da participaziun dals uffants e dals giu­ve­nils vegnan rinforzadas. Plinavant è vegnì deliberà l'onn 2021 il model directiv che sa basa sin ils trais champs d'acziun promoziun, protecziun e participaziun. El serva a constituir ed a sviluppar vinavant la politica d'uffants e da giuvenils.

Gia avant ch'i deva il program chantunal da la politica d'uffants e da giuvenils, per­sequitava il chantun la promoziun da la participaziun en il rom da la lavur averta cun giuvenils. Quai en collavuraziun cun la federaziun da tetg jugend.gr. En la cunvegna da prestaziun 2019–2022 era vegnì inizià in project davart il tema participaziun. ju­gend.gr ha cuntinuà quest project cun ulteriur sustegn. En il contract da prestaziun current actual 2023–2026 ha la promoziun da la participaziun survegnì anc ina giada dapli impurtanza. Uschia vegn er garantida la terminaziun dal project numnà. La par­ticipaziun d'uffants e da giuvenils vegn uschia tematisada sin plaun communal. Con­sequentamain vegnan sviluppads instruments che pussibiliteschan als uffants ed als giuvenils da s'engaschar en process communals. La promoziun da las cumpetenzas respectivas è vegnida intensivada en la scola populara tras l'introducziun dal Plan d'instrucziun 21 dapi l'onn da scola 2018/19 en plirs roms, e quai a partir da la 1. clas­sa. Plinavant ha il chantun Grischun pudì integrar persunas engaschadas da la poli­tica e da l'administraziun en gremis interchantunals, p.ex. en la Conferenza da la po­litica d'uffants e da giuvenils, en la Conferenza spezialisada da la Citoyenneté u en la Cumissiun federala per l'uffanza e la giuventetgna (CFUG). Uschia pon svilups vegnir percepids ed influenzads a temp.

Tar las dumondas 1 e 2: Il studi da la CFUG mussa che cunzunt quels giuvenils de­mussan interess ed engaschament politic, ils quals sa sentan udids, vesids e pren­dids serius. Integraziun, renconuschientscha e promoziun da la conscienza da sasez èn puncts ch'èn impurtants en tut ils secturs da la vita dals giuvenils en il mintgadi. Ils resultats dal studi èn per gronda part identics cun l'inventarisaziun grischuna dal 2020. En il rom da la politica d'uffants e da giuvenils ha la Regenza deliberà pliras mesiras per rinforzar la participaziun: promoziun dal label da la UNICEF «Vischnanca amia dals uffants» en cooperaziun cun jugend.gr, lavuratoris en scolas dal stgalim secundar I/II a chaschun dal nov sistem electoral, quai cun in gieu electoral sviluppà aposta per il Grischun e cun metter a disposiziun material d'instrucziun en coope­ra­ziun cun la Federaziun svizra dals parlaments dals giuvens (FSPG) e realisaziun d'ina occurrenza da furmaziun e da colliaziun da projects da participaziun etablids, sco p.ex. il Parlament da mattas*, la Cumissiun da giuventetgna Val Stussavgia, il label «Vitg da muntogna – La giuventetgna, noss futur», il Cussegl da giuventetgna da l'uvestgieu da Cuira u la Sessiun dals giuvenils Grischun.

Tar la dumonda 3: Per in ulteriur svilup persistent e duraivel da la politica chantunala d'uffants e da giuvenils arrivan ins als cunfins cun las basas giuridicas existentas, en spezial cun la Lescha davart ils uffants confidads (DG 219.050) da l'onn 2007. Per concepir ina politica d'uffants e da giuvenils cumplessiva ha la Regenza l'intenziun da reveder la Lescha davart ils uffants confidads respectivamain da stgaffir ina nova basa giuridica per la politica d'uffants e da giuvenils en il Grischun. Ord la perspec­tiva finanziala pussibilitescha la revisiun ina gestiun adequata cun cleras finamiras, ed uschia ina meglieraziun da la purschida per uffants e giuvenils en ils champs d'acziun promoziun, protecziun e participaziun.

22 da favrer 2023