La Regenza è fitg conscienta da la situaziun che sa preschenta actualmain sin ils martgads d'abitaziuns. Il dumber d'abitaziuns vidas è bass, il basegn da spazi d'abitar è creschì, ils pretschs èn auts. Entant ch'ins fascheva anc quitads avant 4 onns, ch'i vegnissan construidas memia bleras abitaziuns e che surfatschas verdas vegnissan surbajegiadas malgrà la mancanza da basegn (quai che ha la finala er franà in pau ulteriuras investiziuns), è la situaziun ussa sa vulvida. En il Grischun èsi – pervia da l'Iniziativa cunter las abitaziuns secundaras – in pau difficil da valitar la situaziun. Da 2003 fin 2011 ha la cifra da las abitaziuns vidas importà adina tranter 0,8 ed 1. Lura è ella muntada fin 1,7 (2017 e 2019). L'onn 2020 è ella stada tar 1,4 ed è sa sbassada svelt fin l'onn 2022. Il dumber da las abitaziuns vidas è sa reducì da passa 2900 abitaziuns a var 1100 (dentant hai dà gia l'onn 2010 in stadi uschè bass). L'augment d'abitaziuns ha importà durant ils ultims onns ca. 1300 fin 1500 per onn; pli aut è el stà tranter 2013 e 2018 (eventualmain en consequenza da l'Iniziativa cunter las abitaziuns secundaras). Las utilisaziuns sco emprimas abitaziuns s'augmentan per circa 1000 per onn. Il basegn d'abitaziuns s'augmenta annualmain per var 1000 chasadas supplementaras. Las investiziuns en edifizis d'abitar èn pli u main constantas, cun excepziun d'in augment durant ils onns suenter che l'Iniziativa cunter las abitaziuns secundaras è vegnida acceptada. Temporarmain tegna pia l'activitad da construcziun d'edifizis novs pass cun la dumonda supplementara. En la construcziun d'abitaziuns èn ciclus il cas normal. Da 2014 fin 2018 èn vegnidas construidas dapli abitaziuns che necessari. Dapi l'onn 2020 s'augmenta il dumber da las chasadas dentant danovamain pli fitg ch'il dumber da las abitaziuns, quai probablamain pervia dal svilup demografic pli grond suenter l'onn 2020, pervia dal cumportament d'abitar e da lavurar ch'è sa midà, eventualmain pervia da la situaziun en connex cun ils fugitivs ed en connex cun l'Iniziativa cunter las abitaziuns secundaras, dentant er perquai che la grondezza mesauna da las chasadas sa reducescha (basegn da dapli spazi d'abitar per persuna). Ultra da quai è crudà davent l'anteriur timun da la construcziun d'emprimas abitaziuns, numnadamain la construcziun d'abitaziuns secundaras (ch'era savens cumbinada cun cumparts d'emprimas abitaziuns). La gronda dumonda d'abitaziuns actuala pleda da princip per il fatg, ch'investiders privats ed instituziunals construeschan puspè dapli. I dat dentant er frains, sco ils custs da construcziun u ils tschains che s'augmentan. Ma quest problem dastgass esser da natira transitorica (actualmain duain – p.ex. a Cuira – esser entradas uschè bleras dumondas da construcziun sco anc mai). En il chantun exista per il mument ina surfatscha da quasi 900 ha en zonas d'abitar, maschadadas e dal center betg surbajegiadas. Schizunt cun ina reducziun da las zonas da construcziun stat anc a disposiziun avunda surfatscha per cuvrir il basegn da spazi d'abitar. Da vart da las vischnancas è ina mobilisaziun consequenta da terren da construcziun sco er ina politica activa da terren e da spazi d'abitar, la quala correspunda a lur basegns, l'instrument il pli effizient ed il pli cunvegnent per realisar a curta vista dapli edifizis d'abitar. Las vischnancas pon reagir svelt, tenor il basegn e sin mesira sin lur situaziun respectiva. Ellas han la survista dal basegn (er areguard il gener da las abitaziuns), da las abitaziuns vidas, da las dumondas e da las permissiuns da construcziun sco er da quai ch'è en construcziun. Las vischnancas realiseschan las mesiras e pratitgeschan pli savens ina politica da terren e da spazi d'abitar activa. Tant per las vischnancas sco er per la construcziun d'abitaziuns d'utilitad publica existan mussavias ed exempels da procedura per la construcziun d'abitaziuns. Instruments da promoziun per la construcziun d'abitaziuns d'utilitad publica stattan a disposiziun tar la Confederaziun. Dal rest han renconuschì er patruns gronds, ch'els ston integrar ils alloschis per lur persunal en lur strategia ed en lur planisaziun. Il chantun po percunter mo intervegnir en moda restrictiva sin ses entir territori. Cun las cundiziuns generalas da la planisaziun dal territori ha el mess a disposiziun instruments effizients. Ultra da quai promova el – cun contribuziuns en il rom da las meglieraziuns da las relaziuns d'abitar en il territori da muntogna (sanaziun da d'abitaziuns) – cun cleras finamiras l'acquist, la construcziun e la sanaziun da chasas da proprietad a favur da la populaziun cun entradas bassas. In'extensiun da questa promoziun recumonda la Regenza en il rom da l'incumbensa Derungs concernent l'adattaziun da la promoziun da la construcziun d'abitaziuns. Ultra da quai èn avant maun avunda agids finanzials cun ils instruments federals per promover la construcziun d'abitaziuns d'utilitad publica. Mo in pugn plain chantuns enconuscha ulteriuras mesiras. Là è la situaziun dentant plitost mendra ch'en ils auters chantuns. Novs instruments na pudessan plinavant betg vegnir realisads a curta vista. En pli chaschunan intervenziuns adina distorsiuns dal martgà u fenomens secundars nungiavischads.

Tuttina pari a la Regenza – pervia da questa situaziun – ch'i saja inditgà, d'examinar particularmain ina promoziun indirecta da la construcziun d'abitaziuns d'utilitad publica, quai per cumplettar il fond da rotaziun da la Confederaziun. Quai fiss er ina promoziun cumplementara a la sanaziun d'abitaziuns che pertutga chasas da proprietad, entant che emprests pli favuraivels per la construcziun d'abitaziuns d'utilitad publica han en mira abitaziuns da locaziun pli bunmartgadas. Sin basa da questas explicaziuns propona la Regenza al Cussegl grond d'acceptar questa incumbensa.

12 d'avrigl 2023