Interpellaziun concernent l'applicaziun da las mesiras accumpagnantas per las cunvegnas bilateralas, surtut per quai che reguarda il Moesano
Sessiun: 29.05.2000
Ils 21 da matg 2000 ha il pievel svizzer acceptà il decret federal davart las cunvegnas bilateralas tranter la Svizra e la UE. Ils resultats dals circuls da Calanca, Mesauc e da Roveredo dattan en egl: sco insaquantas autras parts dal Grischun han els refusà la proposta. Cun ina part da 65,30% vuschs negativas è il resultat dal Moesano considerablamain pli aut che quel dal chantun Tessin cun 57% e quel da la vischnanca al cunfin, Chiasso, cun 60,2% vuschs negativas.
La preoccupaziun d'ina gronda part da nossa populaziun reguarda spezialmain las cunvegnas concernent la libra circulaziun da las persunas ed il traffic terrester. Ins sto considerar trais facturs che caracteriseschan la situaziun en la regiun dal Moesano: La gronda quota da persunas en tschertga da lavur ch'è muntada durant ils emprims mais da quest onn anc ina giada a 6,7% (en cumparegliaziun cun la media federala da 4,2% e cun la media grischuna da 2,8%). La populaziun ha tema che l'avertura dals cunfins vegnia a crear in'ulteriura situaziun da concurrenza sin il martgà da lavur e rinforzia la tendenza da reducir ils salaris. Plinavant ha la nova legislaziun davart las acquisiziuns publicas fin uss attratg in grond interess da vart da fatschentas tessinaisas per las ovras publicas che vegnan realisadas en il Moesano. Igl è chapaivel ch'ins tema ch'i vegnia a dar ina concurrenza pli gronda da firmas talianas che disponan da persunal e vegnan a far las lavurs ad in pretsch pli favuraivel. La via naziunala A13 ha bain pli pauc traffic che l'axa dal S. Gottard, ma cun ses pli che 70 kilometers via cun sulettamain dus vials senza separaziun centrala ed ina differenza da nivel da 2160 meters n'è ella insumma betg adattada per supportar il traffic pesant da camiuns a 40 tonnas.
Confruntadas cun talas vistas, han las autoritads tessinaisas elavurà e preschentà al cussegl federal scenaris per pudair far frunt a situaziuns dischagreablas pervia da la liberalisaziun dal martgà da lavur respectivamain pervia da l'avertura da las vias naziunalas per vehichels cun ina paisa maximala da 40 tonnas. Spezialmain il Tessin cumbatta per l'instituziun d'in post d'observaziun cun la finamira da survegliar l'applicaziun correcta da las mesiras accumpagnantas per las cunvegnas bilateralas.
Ils represchentants dal Moesano en il cussegl grond chapeschan ils quitads da la gronda part dals votants dals circuls da Calanca, Mesauc e Roveredo en quai che reguarda las eventualas consequenzas negativas da las cunvegnas bilateralas davart la libra circulaziun da las persunas sco er davart il traffic terrester e dumondan perquai la regenza:
1. Co taxescha ella il resultat dals circuls da Calanca, Mesauc e Roveredo davart las cunvegnas bilateralas e tge mesiras prevesa ella per bloccar eventualas consequenzas negativas da las cunvegnas per la populaziun e l'economia dal Moesano?
2. È la regenza d'accord cun l'instituziun d'in post d'observaziun per quai che pertutga eventuals effects negativs da las cunvegnas bilateralas ed è ella disponida da suandar en quest connex l'iniziativa da las autoritads tessinaisas?
Cuira, ils 29 da matg 2000
Namen: Zarro, Righetti, Peretti, Giuliani, Keller, Noi, Plozza
Session: 29.05.2000
Vorstoss: rg Interpellation
Resposta da la regenza
1. Las cunvegnas sectorialas tranter la Svizra e la Comunitad europeica èn vegnidas acceptadas dal pievel svizzer e vegnan probablamain ad entrar en vigur l'onn proxim. Sco mintga cunvegna n'ha er questa betg sulettamain avantatgs. Uschia datti per exempel dischavantatgs surtut sin ils secturs dal traffic terrester e da la libra circulaziun da las persunas. La regenza è conscienta dal fatg che la realisaziun dals contracts en quests secturs è ina sfida che na sa lascha betg superar senza problems.
Prognosas quintan sin il sectur dal traffic terrester che surtut il traffic da transit cun camiuns pesants vegnia a s'augmentar considerablamain pervia da l'augment da la limita da paisa da 28 tonnas a 40 tonnas. En quest connex ha la regenza exprimì pliras giadas ses quità per la segirezza dal traffic ed è s'exprimida cunter in corridor da transit per camiuns a 40 tonnas sin la ruta dal San Bernardino. Perquai che la regenza n'ha betg la cumpetenza da decretar restricziuns da traffic funcziunalas sin la A13 e perquai ch'ella ha da partir dal fatg ch'il cussegl federal na vegn betg a deliberar dals camiuns a 40 tonnas sin donn e cust dals auters gist la ruta dal San Bernardino ch'è il segund impurtant traject da transit, è ella particularmain interessada che las mesiras accumpagnantas inditgadas en la lescha davart il transferiment dal traffic vegnian realisadas ed exequidas a moda effizienta. Quai vala surtut per l'intensificaziun da las controllas dal traffic cun camiuns pesants e la surveglianza da las spertadads minimalas ch'il cussegl federal ha anc da decretar per ils trajects muntagnards.
La libra circulaziun da persunas che porscha a las interpresas estras in meglier access al martgà svizzer vegn probablamain a chaschunar dapli concurrenza nà da l'exteriur. Quai vala er per il martgà da lavur. Surtut visavi l'Italia è la differenza da paja en tscherts secturs anc adina considerabla. Perquai vegni ad esser interessant per forzas da lavur en ils territoris talians damanaivel al cunfin da pudair lavurar en Svizra. En vista a quai ha la regenza chapientscha che la populaziun dals circuls da Calanca, Mesauc e da Roveredo è sceptica envers las cunvegnas, sco ch'il resultat da la votaziun ha mussà, ed ella è pronta da minimar las consequenzas negativas cun ina realisaziun uschè effizienta sco pussaivel da las mesiras accumpagnantas.
Sin il sectur da la libra circulaziun da persunas vegn survegliada e coordinada la realisaziun da las mesiras accumpagnantas en ils chantuns da las uschenumnadas cumissiuns tripartitas. En il chantun Grischun vegn instituida gia en il decurs da l'atun proxim la cumissiun tripartita che sa cumpona d'in dumber equivalent da represchentants da las organisaziuns da lavurants e da quellas da patruns sco er da l'administraziun chantunala. En collavuraziun cun l'administraziun chantunala vegn ella ad organisar la realisaziun da las mesiras accumpagnantas en il chantun Grischun. Per quai che pertutga il traffic terrester èsi da dir che l'execuziun da las mesiras e prescripziuns pertutgant las vias sa lascha realisar sulettamain sche la confederaziun sustegna il chantun a moda suffizienta. Per quest intent duai vegnir concludì uschè spert sco pussaivel ina cunvegna da prestaziun respectiva.
2. Resguardond ils organs da realisaziun previs da la lescha na sa lascha strusch giustifitgar l'endrizzament d'in post d'observaziun separà per il Mesauc. En vista a la realisaziun da la cunvegna davart il traffic terrester èsi segir e franc impurtant da collavurar stretgamain cun las autoritads tessinaisas.
Cuira, 29 d'avust 2000