Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 28.03.2001
La midada sociala dals davos onns ha er gì in effect sin las furmas da famiglia. Sintoms da questa midada èn per exempel:
    - Dunnas cun buna furmaziun n'èn oz betg pli prontas senz'auter da desister da lur professiun emprendida durant la fasa da famiglia.
    - Igl è difficil da coordinar las pretensiuns da la professiun e la tgira d'uffants. Quai è er ina raschun che la Svizra ha la pli auta pertschientuala da dunnas senz'uffants en Europa.
    - L'auta quota da divorzis chaschuna in grond dumber da persunas ch'educheschan sulettas.
    - Ultra da la famiglia tradiziunala hai dà novas furmas da convivenza.

Dad ina vart èn las famiglias en relaziuns economicas modestas pli dependentas d'ina activitad da gudogn almain temporara da las dunnas. Tant famiglias cun dus geniturs en relaziuns economicas modestas sco er persunas ch'educheschan sulettas han problems considerabels d'accordar las incumbensas en la famiglia, l'educaziun dals uffants, l'activitad da gudogn e la professiun, sch'i n'existan naginas structuras solidas per la tgira d'uffants ordaifer la famiglia. Da l'autra vart sa chatta l'economia puspè en ina fasa da creschientscha e dependa d'ulteriuras forzas da lavur. Quai conferma er l'associaziun svizra dals patruns en la plattafurma da politica da famiglia ch'è vegnida preschentada il schaner 2001.

Dacurt ha il departament social da la citad da Turitg preschentà in studi che valita er l'utilitad da canortas d'uffants per l'economia publica. Il studi mussa che, grazia a l'access a talas instituziuns, ils geniturs cuntanschan ina pli auta participaziun al gudogn, lavurantas e lavurants qualifitgads èn plitost a disposiziun per las firmas e ch'i vegnan cuntanschidas ulteriuras entradas da taglia. Visavi a las expensas supplementaras sa preschenta pia in gudogn evident.

Avant la culissa da las midadas da la societad èn naschidas durant ils davos onns purschidas per la tgira d'uffants er en differentas regiuns dal chantun Grischun. Il cussegl grond ha deliberà 1994 en connex cun il "Rapport da drogas" in catalog da mesiras, en il qual ins ha pretendì che las vischnancas hajan da crear pussaivladads da tgira d'uffants ordaifer la famiglia. Cun l'introducziun da la lescha d'agid per toxicomans han ins bain creà ina basa legala per sustegnair finanzialmain las organisaziuns cun activitad surregiunala, ma la basa legala per la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia en il Grischun è anc adina insuffizienta.

La regenza vegn perquai dumandada:
    - da suttametter al cussegl grond in project per ina basa legala per la finanziaziun subsidiara d'instituziuns da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia tras il chantun e las vischnancas.
    Quest project ha da garantir ina purschida commensurada da plazzas da tgira publicas e privatas en canortas e famiglias dal di sco er da fixar la participaziun als custs dals geniturs usufructuaris, resguardond lur relaziuns da gudogn.
    - da suttametter al cussegl grond ina revisiun da la legislaziun da scola per ch'i possia vegnir introducida l'instrucziun da bloc en scolinas e scolas e per ch'i vegnian promovids ils models da scolas dal di.


Cuira, ils 27 da mars 2001

Namen: Robustelli, Cahannes, Märchy, Ambühl, Arquint, Barandun, Berther (Sedrun), Biancotti, Bischoff, Brüesch, Bucher, Bühler, Büsser, Casanova (Cuira), Catrina, Cavegn, Cavigelli, Christ, Christoffel, Claus, Conrad, Dermont, Donatsch, Farrèr, Feltscher, Frigg, Geisseler, Giacometti, Giovannini, Hanimann, Hardegger, Hartmann, Heinz, Hess, Jäger, Jeker, Joos, Juon, Kehl, Kessler, Lardi, Locher, Loepfe, Looser, Marti, Meyer, Nick, Noi, Parolini, Pelizzatti, Peretti, Pfenninger, Pfiffner, Plozza, Portner, Quinter, Rizzi, Roffler, Scharplatz, Schmid (Sedrun), Schmid (Spleia), Schütz, Stiffler, Suenderhauf, Suter, Thomann, Trachsel, Tramèr, Tramp, Trepp, Tuor (Trun), Walther, Zanolari, Zarro, Zegg, Zindel

Session: 28.03.2001
Vorstoss: rg Motion


Resposta da la regenza

Las structuras da famiglia èn sa midadas considerablamain durant ils davos decennis. Il maletg tradiziunal da famiglia e la lètg cun ina persuna che gudogna è exponì ad in ferm process d'erosiun. En adina dapli famiglias han tus dus geniturs in acquist da gudogn a temp cumplain u parzial. Ultra da quai è naschida ina gronda quantitad da novas furmas da convivenza: pèrs da concubinat cun u senza uffants; famiglias, en las qualas il bab u la mamma viva en in auter lieu per motivs professiunals; uffants che vivan cun in genitur divorzià; persunas ch'educheschan sulettas; famiglias da patchwork e.u.v.

L'acquist da gudogn da las dunnas è s'augmentà considerablamain en il rom da la midada economica e sociala da las structuras. D'ina vart èn persunas ch'educheschan sulettas sco er famiglias en relaziuns economicas modestas dependentas d'in gudogn supplementar dal segund genitur. Da l'autra vart vulessan adina dapli dunnas cuntinuar lur activitad professiunala er durant la fasa da famiglia (tgira d'uffants) almain en ina mesira reducidaper betg perder il contact cun il mund da lavur u per avair ina cumpensaziun a las incumbensas en la famiglia.

A la midada da las structuras da famiglia ed a l'augment da l'acquist da gudogn da las dunnas s'opponan da preschent anc adina cundiziuns da basa che partan fermamain dal model da famiglia tradiziunal. Uschia correspunda la purschida actuala da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia be a moda limitada a la dumonda da geniturs cun acquist da gudogn. Il sistem da scola actual sa basa anc adina sin la famiglia nua ch'ina persuna d'assistenza è l'entir di a chasa.

Confurm a la midada da la societad ed als basegns midads e las aspectativas midadas da las famiglias ston ins meglierar l'access al mund professiunal en cas da maternitad ed obligaziuns da famiglia. Per quest intent èn da crear cundiziuns da basa adequatas al stgalim che faciliteschan la cumpatibilitad da la famiglia e la professiun. La creaziun da talas cundiziuns da basa n'è betg sulettamain en l'interess da geniturs che lavuran u che fissan interessads da lavurar, mabain er en l'interess da l'economia; tras la partenza da collavuraturas van numnadamain adina a perder enconuschientschas professiunalas impurtantas.

La regenza sa declera en quest senn pronta d'acceptar la moziun e da suttametter al cussegl grond in project che creescha, resguardond il princip da subsidiaritad, la basa legala per ina purschida che correspunda al basegn da plazzas da tgira d'uffants cumplementara a la famiglia, per lur finanziaziun sco er per introducir l'instrucziun da bloc en las scolas e per models da scolas dal di.