Dumonda en scrit concernent la promoziun d'uffants fitg talentads
Sessiun: 10.10.2001
Gia dapi intgin temp è la promoziun d'uffants fitg talentads in tema en l'entira Svizra. En differents lieus han ins creà en il davos temp purschidas da promoziun da different gener. Er il chantun Grischun è vidlonder d'elavurar in concept. La moziun correspundenta Hess è vegnida acceptada dal cussegl grond en la sessiun da matg 2001.
Per scolars e scolaras cun deficits d'emprender, disturbis da cumportament ed impediments existan gia pussaivladads da promoziun multifaras e fitg differenziadas che vegnan purtadas dal tut u almain per part dal chantun. Er scolars e scolaras fitg talentads dovran purschidas da promoziun multifaras che sustegnan lur svilup betg sulettamain sin il sectur intellectual, mabain er sin quel persunal. Ins na duai dentant betg crear ina purschida surdimensiunada. I fiss pli raschunaivel d'integrar tut ils offerents da talas soluziuns, quai vul dir ils publics ed ils privats, en ina purschida generala. Quai duai succeder betg il davos per motivs da custs.
En quest connex sa preschentan las sequentas dumondas:
1. È la regenza er da l'avis che purschidas da promoziun privatas per uffants fitg talentads stoppian vegnir integradas en il concept general dal chantun?
2. Obtegnan geniturs in sustegn finanzial sch'els vulan far diever da purschidas da promoziun professiunalas per lur uffants?
Cuira, ils 10 d'october 2001
Name: Claus
Session: 10.10.2001
Vorstoss: rg SchriftlicheAnfrage
Resposta da la regenza
Il concept per il chantun Grischun per promover uffants fitg talentads ed extraordinariamain talentads dal fanadur 2000 renda tranter auter attent a las pussaivladads da la differenziaziun interna e da l'individualisaziun en l'instrucziun. Questas mesiras èn adattadas per promover adequatamain ils uffants fitg talentads che sa sentan bain en la classa regulara. Sche uffants han difficultads pervia da lur talent spezial ed extraordinari u sch'igl exista il privel ch'els vegnan ad avair problems, alura duain ins porscher ad els a partir da l'onn da scola 2002/03 mesiras spezialas en classas pitschnas integradas; quai succeda entaifer il champ d'applicaziun da la lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun (lescha da scola). Questa promoziun d'uffants fitg talentads ed extraordinariamain talentads sa basa sin la lescha da scola dals 26 da november 2000, sin l'ordinaziun davart l'organisaziun da classas pitschnas dal mars 2001 e sin il concept correspundent dal fanadur 2000 ch'ha gì in bun resun sur ils cunfins dal chantun or. Il departament cumpetent concretisescha en directivas ils aspects en il connex cun l'organisaziun e la direcziun da classas pitschnas. Al cumenzament da l'onn da scola 2002/03 entra en funcziun in center da promoziun per il contact cun uffants fitg talentads u extraordinariamain talentads a la scola chantunala a Cuira, premess ch'il cussegl grond concluda da conderscher ils credits respectivs en la deliberaziun dal preventiv.
En il champ d'applicaziun da la lescha da scola èsi previs ch'ins possia manar er scolas privatas survegliadas dal chantun ultra da la scola populara publica. Questa concepziun che vala gia in tschert temp n'ha betg chaschunà ina purschida memia gronda da scolas privatas. Tenor l'art. 3 al. 2 da la lescha da scola na vegnan tranter auter betg applitgadas las disposiziuns davart las "obligaziuns da las vischnancas e la finanziaziun" (art. 48ss. da la lescha da scola).
Igl è da supponer che scolas privatas ed auters offerents privats mettian er a disposiziun purschidas per uffants fitg talentads u extraordinariamain talentads e ch'els sa participeschian al martgà. Ils purtaders d'ina scola u in center da promoziun po e vegn probablamain a far diever da purschidas da promoziun da privats, sche quai sa preschenta sco soluziun optimala en il cas singul concret a basa da la situaziun d'interess da tut ils participads e surtut a basa da la situaziun da l'uffant pertutgà. Offerents privats pon en cas da basegn obtegnair ina permissiun d'instrucziun. Persunas cun permissiun d'instrucziun pon vegnir emploiadas tras ils purtaders d'ina scola u tras in center da promoziun.
Concernent la dumonda 1:
La lescha da scola garantescha la pussaivladad da manar scolas privatas sper la scola populara publica. Scolas privatas, er talas cun purschidas da promoziun spe-zialas per uffants fitg talentads ed extraordinariamain talentads, n'obtegnan en lur funcziun d'interpresas privatas nagin sustegn finanzial direct dal chantun, quai tenor il champ d'applicaziun da la lescha da scola. Resguardond la libertad d'interpresa da scolas privatas èsi da desister d'ina integraziun sfurzada da purschidas da promoziun privatas per uffants fitg talentads ed extraordinariamain talentads en in concept general dal chantun. Igl è dentant da dir ch'igl è da princip pussaivel d'integrar offerents privats per promover uffants fitg talentads ed extraordinariamain talentads tras purtaders da scola u tras in center da promoziun.
Concernent la dumonda 2:
En il champ d'applicaziun da la lescha da scola na vegnan pajadas naginas contribuziuns chantunalas als geniturs en connex cun la frequentaziun da la scola. A basa da la lescha da scola e da l'ordinaziun davart las classas pitschnas vegnan purtads ils custs tras ils purtaders da scola ed il chantun en tut quels cas nua ch'ins fa diever da las purschidas professiunalas da promoziun previsas en il concept chantunal per promover uffants fitg talentads ed extraordinariamain talentads. Sche geniturs organiseschan mesiras da promoziun sin basa privata - quai po p. ex. succeder en il rom d'instrucziun privata tenor l'art. 17 da la lescha da scola u en il rom d'ina scola privata - n'èsi betg previs ch'il chantun sa participeschia finanzialmain.