Navigation

Inhaltsbereich

Interpellaziun concernent il svilup sin il sectur da scola speziala

Sessiun: 29.01.2002
Il dumber dals scolars da scola speziala en il chantun Grischun crescha permanentamain. Dapi 1993 è il dumber s'augmentà da 224 sin 328 scolars da scola speziala l'onn 2002. Uffants cun impediments vegnan registrads adina meglier e la tendenza da separar uffants, perquai che la scola normala stat sut in ferm squitsch, s'augmenta. Bain insista il chantun da concepir las mesiras da scola speziala a moda main separativa. Er existan aspectativas dals geniturs concernent las mesiras integrativas. La prontezza da la scola populara da realisar las mesiras integrativas dependa dentant fermamain dal singul cas e da las persunas d'instrucziun. Ins na po perquai betg partir dal fatg che la scolaziun speziala integrativa vegnia a crescher spert. Las experientschas da fin uss mussan plinavant ch'er en connex cun ina scolaziun speziala integrativa pli intensiva, ins na po betg far quint per propi cun ina distgargia da las scolas spezialas. Uschia sa mussi che las purschidas da scola speziala e da terapia ston vegnir amplifitgadas permanentamain. Pervia da la nova gulivaziun da finanzas tranter la confederaziun ed ils chantuns (NGF) sa mida parallelamain a quest svilup la finanziaziun da questas purschidas. En il futur vegnan quellas a stuair vegnir purtadas exclusivamain dal chantun.

L'artitgel 6 da la lescha d'impedids (DG 440.000) definescha l'obligaziun da scola speziala. En cumbinaziun cun l'artitgel 12 garantescha la lescha a mitga uffant obligà d'ir a scola speziala ina scolaziun speziala inclusivamain mesiras adequatas pedagogicas e terapeuticas. Il chantun è pia obligà da garantir ina purschida correspundenta. Sut l'aspect dals svilups numnads a l'entschatta basegna quai senza dubi ina concepziun ed ina planisaziun.

La situaziun actuala da la scola speziala dal Grischun è nuncuntentaivla tenor l'avis dals interpellants en quel senn ch'i na stat evidentamain betg a disposiziun ina planisaziun cumplessiva a lunga vista da la purschida da las prestaziuns e dals purtaders da las prestaziuns da scola speziala. Per schliar lezza giada gist quest problem aveva il DECA cumpilà l'onn 1988 in „Concept per las scolas spezialas dal Grischun (Repartiziun da las scolas-dimoras en il chantun)“. Las mesiras a media ed a lunga vista che vegnan menziunadas en quel cuvran la perioda fin l'onn 1995. Suenter 13 onns pon ins segiramain considerar quest concept sco antiquà.

Perquai dumondan ils interpellants la regenza:

    1. Co valitescha la regenza il svilup en la scola speziala e sin il sectur da terapia? Èsi da far quint er vinavant cun in augment permanent dal dumber da scolaras e scolars da scola speziala?

    2. Tge mesiras prenda il chantun per coordinar correspundentamain il svilup da las purschidas da prestaziun ed il basegn? Prevesa el da stipular correspundentas cunvegnas da prestaziun cun ils purtaders da las prestaziuns; cunvegnas che pussibiliteschan als purtaders da posiziunar a moda fidada lur instituziun (surprender ina incumbensa definida il pli cleramain pussaivel en la scola speziala dal Grischun) sco er da planisar lur investiziuns a lunga vista?

3. È er la regenza da l'avis dals interpellants ch'il concept da scola speziala 1988 saja antiquà e saja pia da cumpilar da nov? Aifer tge termin pudess in tal eventualmain vegnir fatg?

Cuira, ils 29 da schaner 2002

Name: Loepfe, Hardegger, Jäger, Ambühl, Arquint, Augustin, Bachmann, Battaglia, Berther (Mustér), Biancotti, Bucher, Büsser, Casanova (Vignogn), Cathomas, Cavegn, Caviezel (Pitasch), Caviezel (Cuira), Cavigelli, Dalbert, Darms, Demarmels, Dermont, Farrér, Feltscher, Frigg, Furrer, Geisseler, Giuliani, Hübscher, Joos, Keller, Koch, Lardi, Lemm, Locher, Looser, Luzi, Luzio, Märchy, Meyer, Michel, Nick, Noi, Patt, Pfenninger, Pfiffner, Portner, Quinter, Robustelli, Sax, Scharplatz, Schmid (Sedrun), Schütz, Stiffler, Suenderhauf, Telli, Trachsel, Tremp, Trepp, Tuor (Trun), Vetsch, Zanolari, Zindel

Session: 29.01.2002
Vorstoss: rg Interpellation

Resposta da la regenza

Il svilup dal dumber da scolaras e scolars da scola speziala en il Grischun, la tendenza d'integrar uffants cun impediments en il sistem da scola e da scolina dal Grischun e la discussiun davart la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas tranter la confederaziun ed ils chantuns resp. davart la retratga da l'assicuranza d'invaliditad da la scola speziala èn stads decisivs ils davos onns tranter auter per las activitads dal chantun pertutgant ils secturs menziunads dals interpellants. Il chantun è s'orientà en quest connex tenor il concept per las scolas spezialas dal Grischun da l'onn 1988 che vala sco concept general e che permetta ina planisaziun successiva.

Resguardond las prescripziuns menziunadas sin il sectur da scola speziala è vegnida revedida la lescha chantunala davart la promoziun da persunas cun impediments (lescha d'impedids) durant l'onn 2000. En questa revisiun è vegnida fatga d'ina vart ina separaziun clera tranter la legislaziun d'invaliditad e d'impedids ch'è impurtanta per la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas, e da l'autra vart è er vegnida creada ina disposiziun legala, tenor la quala la scolaziun speziala po succeder er en la scola populara, in fatg che tegna quint dals giavischs per ina integraziun.

Tenor la lescha d'impedids vertenta po la regenza relaschar regulaziuns davart las prestaziuns ch'èn da furnir da las scolas spezialas. Areguard la finanziaziun sin il sectur da scola speziala vegn il chantun a s'orientar l'emprim tenor las normas e la pratica da l'uffizi federal da las assicuranzas socialas. D'ina eventuala retratga da la confederaziun or dal sectur da scola speziala nascha l'intenziun da s'orientar tenor ils standards naziunals (messadi EFLAD, carnet nr. 6/1999-2000, p. 616). Quests standards pon vegnir fixads en cas da basegn en cunvegnas da prestaziun cun las scolas spezialas.

Las dumondas dals interpellants pon ins respunder sco suonda:

    1. Tendenzialmain èsi da far quint cun in augment dal dumber da scolaras e scolars da scola speziala. I na dat naginas indicaziuns d'in digren da questa tendenza. Il squitsch envers las scolas spezialas da recepir scolars vegn probablamain a persister durant ils proxims onns. Quest svilup n'è betg in problem specific dal Grischun, mabain sa lascha observar er en auters chantuns.

    2. La regenza persequitescha attentamain ils svilups en connex cun la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas e sin il sectur da scola speziala. En il departament vegnan iniziads scleriments preliminars en connex cun ils svilups e cun la coordinaziun da las purschidas da prestaziun, e quai integrond la cumissiun speziala per dumondas da la scolaziun speziala. Las decisiuns vegnan accordadas mintgamai e resguardan en il senn d'ina planisaziun successiva il basegn che resulta. Qua sa tracti da chattar la dretga via tranter garantir las plazzas necessarias da scola speziala ed amplifitgar las mesiras ed instituziuns da pedagogia speziala senza ch'ellas surpassian las mesiras supportablas. Novas schliaziuns per garantir suffizientamain plazzas da scolaziun speziala vegnan discutadas e sviluppadas dal departament ensemen cun ils purtaders da scola existents. Sin fundament da l'augment dal squitsch da recepir scolars po vegnir examinada er la reavertura da scolas spezialas ch'eran vegnidas serradas pli baud pervia dal regress dal dumber da scolaras e scolars. Stipular cunvegnas da prestaziun cun in effect a lunga vista valitescha la regenza sco in objectiv cun cleras finamiras. Tuttina è l'objectiv cumbinà actualmain cun la difficultad che la futura repartiziun da las cumpetenzas tranter la confederaziun ed il chantun n'è betg anc fixada, in fatg che difficultescha a lunga vista ina planisaziun chantunala correspundenta.

Schebain ch'il concept per las scolas spezialas dal Grischun da l'onn 1988 serva en differents secturs sco basa solida per il chantun, è la regenza da l'avis ch'i saja inditgà da repassar el. Qua èn da resguardar ultra dal dumber da scolaras e scolars da scola speziala, las consequenzas da la nova concepziun da la gulivaziun da finanzas ed ils giavischs per ina integraziun, er il sectur da terapia ed ils svilups sin il sectur da las scolas popularas e da las scolinas. Las lavurs preparatorias per il nov concept da scola speziala vegnan fatgas durant l'onn 2002. Ins po quintar cun la terminaziun dal concept il pli baud durant l'onn da scola 2003/04.

Datum: 19. favrer 2002