Navigation

Inhaltsbereich

Postulat concernent l'iniziativa dal chantun per coordinar ils sistems chantunals da scola

Sessiun: 26.03.2002
Tenor la constituziun federala èn ils chantuns cumpetents per ils fatgs da scola. Questa cumpetenza sa mussa sco avantagiusa surtut cur ch'i sa tracta da resguardar las situaziuns linguisticas particularas en ils singuls chantuns. Uschia tegna quint il concept da linguas en il chantun Grischun da nossas relaziuns spezialas.

La suveranitad da scola dals chantuns na dastga dentant betg chaschunar ch'ils differents sistems da furmaziun sa sviluppan adina dapli en differentas direcziuns e daventan pli e pli incumpatibels. Oz datti ina varietad sin il sectur da furmaziun che creescha permanentamain novas cuntradiziuns structuralas ed organisatorias tranter ils chantuns sco er tranter ils stgalims da furmaziun; pervia da la gronda mobilitad da la populaziun pregiuditgescha quai adina dapli uffants en lur progress d'emprender.

Durant il davos temp èsi sa mussà cleramain che la conferenza dals directurs da l'educaziun publica (CDEP) n'è betg pli abla d'ademplir a moda cuntentaivla las incumbensas da coordinaziun ch'èn urgentamain necessarias. Il novissim exempel or dal chantun Turitg è l'introducziun planisada da l'englais sco emprima lingua estra a partir da la terza classa primara e la debatta davart las linguas che quai ha chaschunà en il rom da la CEDP). Per evitar ch'in pèr chantuns singuls mettian, a basa da lur impurtanza, pli e pli ils binaris da la politica da furmaziun per tut ils chantuns, sto il dretg federal fixar las directivas da basa las pli impurtantas per il sectur da furmaziun en Svizra. Correspundentamain sto vegnir restrenschida la suveranitad dals chantuns en la constituziun federala.

Suenter ch'ins ponderescha u ch'ins ha concludì er en auters chantuns iniziativas correspundentas dal chantun per coordinar ils sistems chantunals da furmaziun (p. ex. chantun Basilea-Champagna: moziun acceptada ils 25 d'october 2001 en il cussegl grond, iniziativa definitiva dal chantun deliberada ils 28 da favrer 2002 cun 68 cunter 5 vuschs) vegn la regenza invidada d'inoltrar a la confederaziun ina tala iniziativa dal chantun, quai en num dal chantun Grischun ed a basa da l'art. 24 al. 2 da la constituziun chantunala. En quella duai vegnir postulà che la confederaziun obtegnia surtut la cumpetenza da reglar la durada dals stgalims da furmaziun da la prescola fin al stgalim terziar e da coordinar ils sistems da scola. Uschia duain per exempel vegnir regladas las finamiras da qualificaziun dals tips da scola a la fin dal stgalim secundar I sco er ils access al stgalim secundar II. Er la reglamentaziun unifitgada da l'entira furmaziun professiunala duai vegnir cumpigliada.

Cuira, ils 26 da mars 2002

Name: Jäger, Arquint, Butzerin, Augustin (Almen), Biancotti, Brasser, Bucher, Cathomas, Caviezel (Cuira), Christ, Crapp, Farrér, Frigg, Giuliani, Hanimann, Hess, Kessler, Koch, Lardi, Lemm, Locher, Looser, Maissen, Meyer, Noi, Pfiffner, Righetti, Schmid (Val S. Pieder), Schütz, Trachsel, Tremp, Trepp, Tuor (Trun), Zindel

Session: 26.03.2002
Vorstoss: rg Postulat


Resposta da la regenza


Cun la pretaisa, tenor la quala la regenza, a basa da l'art. 24 al. 2 da la constituziun chantunala, duai inoltrar a la confederaziun ina iniziativa dal chantun per coordinar ils sistems chantunals da scola, ha il postulat d'ina vart la finamira da rinforzar la coordinaziun dals sistems chantunals da furmaziun. Il postulat ha dentant er la finamira da rimplazzar parzialmain il sistem federalistic da furmaziun da fin uss e da transferir a la confederaziun cumpetenzas d'ina considerabla dimensiun che fissan tenor il dretg vertent en cumpetenza dals chantuns.

Ensemen cun las postulantas ed ils postulants è la regenza da l'avis ch'i correspundia ad in basegn cumprovà da rinforzar la coordinaziun e l'armonisaziun dals sistems da furmaziun en l'interess dals giuvenils. Ella è medemamain da l'idea ch'i stoppia esser garantì er en il futur ch'i vegnia per exempel tegnì quint da las relaziuns lin-guisticas particularas en il chantun Grischun. Igl è da constatar che la conferenza svizra dals directurs d'educaziun publica (CDEP) e la confederaziun, mintgamai en lur sectur da cumpetenza respectiv, han repetidamain mussà chapientscha per ils interess spezials dal Grischun.

Er la CDEP renconuscha ch'il concordat da scola da 1970 na po betg pli vegnir taxà sco basa adattada per garantir la coordinaziun ed armonisaziun necessaria dals sistems chantunals da furmaziun. Gia l'onn 2001 ha ella perquai invià lavurs per sviluppar vinavant il concordat da scola. Independentamain da la dumonda, sch'i vegnan attribuidas dapli cumpetenzas a la CDEP u a la confederaziun sin il sectur da la coordinaziun ed armonisaziun dals sistems da furmaziun, sa mussi che l'autonomia chantunala da scola pudess qua tras vegnir restrenschida en il futur.
Per la regenza èsi imaginabel da transferir a la confederaziun ulteriuras cumpetenzas sin il sectur da la furmaziun per garantir la coordinaziun ed armonisaziun necessaria. Ella è pia pronta d'examinar ils giavischs dals postulants, resguardond il svilup futur. Considerà vegni surtut da resguardar las experientschas cun il project "nova gulivaziun da finanzas" che prevesa per exempel ina legislaziun da basa per l'unificaziun da tscherts secturs. En quest senn accepta la regenza il postulat.

Datum: 23 d'avrigl 2002