Navigation

Inhaltsbereich

Postulat concernent il mantegniment da la notg grischuna (reducziun da las immissiuns da glisch)

Sessiun: 31.05.2002
Cura avais Vus vis per la davosa giada la galaxia? Avant 25 onns era quella anc in aspect conuschent a la pli gronda part da la glieud, ma oz na tutga ses aspect grondius betg pli tar il stgazi d'experientschas usità d'ina gronda part dals contemporans. Sur las metropolas da l'Europa vesan ins be anc 10% da las stailas, perquai che las autas colonnas da glisch sur las citads sclereschan il tschiel. Quai che ha accumpagnà ils umans durant millennis va plaunsieu a perder en la brama exagerada per glisch dals davos decennis.

Tenor stimaziuns precautas munta l'eradiaziun annuala en furma da glisch nungiavischada a circa 51 milliuns kilowatturas. Glisch che reflecta vers ensi na svanescha betg simplamain, mabain ella vegn dada vinavant a moleculs da l'atmosfera, quai che chaschuna in traglischar diffus che cuvra adina dapli ils objects dal tschiel. Pli che 30% da la glisch artifiziala nocturna vegn eradiada vers ensi senza far in senn. Collià cun quai è in surdiever d'energia senza paregl.

Malgrà che nus en il Grischun essan almain anc oz en la situaziun ventiraivla che - cun excepziun dals centers d'aglomeraziun - grondas parts da noss chantun èn anc vegnidas schanegiadas da l'epidemia da glisch, constateschan ins er tar nus ina destrucziun progredenta da la notg. Er tar nus chatsch ina show da glisch l'autra, taglian sky-beamer permez la notg, vegnan illuminadas adina dapli pistas da skis, traglischan adina dapli tavlas da reclama, vegnan illuminadas chasas, plantas e chaglias fin la damaun e schizunt plazzals da construcziun vegnan da nov illuminads cun ferms reflecturs da halogen per intents da reclama. Questas ed autras contaminaziuns da glisch han consequenzas fatalas.

Il smog da glisch daventa adina dapli ina gronda mulesta per l'ambient. Umans, animals e plantas vegnan pregiuditgads e mulestads tras il mund adina pli tschorventant. Utschels migrants van en la direcziun sbagliada. Entirs ecosistems sa midan e differentas spezias èn schizunt en privel da murir or pervia da las immissiuns exageradas da glisch. Be trais bustabs d'ina suletta reclama illuminada en ina gronda citad han attratg 350'000 insects en in onn. Vi d'ina gronda paraid da fabrica illuminada han perscrutaders dumbrà en ina notg 100'000 animals. Tschertga da pavel u da partenaris, metter ovs e reproducziun, per ils quals i restan be paucas uras a numerusas spezias efemeras, van en emblidanza pervia da la glisch artifiziala. Baus, mustgins, mustgas e tschittas vegnan carmalads or da lur spazis da viver e perdan lur energia en sgols absurds. Numerus umans pateschan adina dapli da las consequenzas d'immissiuns da glisch che disturban e reageschan cun adina dapli stress. Er dal puntg da vista turistic è il smog da glisch extraordinariamain problematic, essend che la gronda part dals giasts tschertga en il Grischun ina natira intacta, tar la quala tutga er il mund nocturn cun sias stailas pumpusas.

Il fatg ch'ins n'è anc betg conscient dals problems è d'explitgar cun ina mancanza da sensibilitad e d'infurmaziun. Malgrà quai è il basegn d'agir urgent. La regenza ed il parlament èn envidads da far valair lur responsabladad visavi l'ambient e las generaziuns futuras. Sin plaun chantunal èsi qua indispensabel da proceder a moda coordinada, cun procurar il fundament, planisar mesiras e controlla effizienta dals effects.

Per quest motiv dumandain nus la regenza da suttametter al cussegl grond in rapport davart las immissiuns da glisch en il Grischun e lur consequenzas negativas per ils umans, ils animals e las plantas e da proponer mesiras per reducir ed eliminar contaminaziuns da glisch.

Cuira, ils 31 da matg 2002

Name: Biancotti, Jäger, Brunold, Arquint, Augustin, Bär, Barandun, Birrer, Büsser, Cahannes, Capaul, Cathomas, Catrina, Cavigelli, Christ, Christoffel, Claus, Comazzi, Demarmels, Frigg, Geisseler, Giacometti, Hanimann, Hartmann, Jenny, Joos, Juon, Lardi, Locher, Loepfe, Looser, Luzio, Mani, Meyer, Nick, Noi, Pfiffner, Plozza, Quinter, Righetti, Sax, Schmid (Sedrun), Schmutz, Schütz, Tuor (Trun), Wettstein, Zanolari, Zegg

Name: Session: 31.05.2002
Vorstoss: rg Postulat


Resposta da la regenza

La glisch che vegn tramessa la notg da glischs artifizialas ha dasper ils effects intenziunads era effects nungiavischads. Quai vala cunzunt per las glischs che tramettan immissiuns da glisch vers il tschiel. Uschebain l'uman sez sco er l'ambient èn pertutgads da questa "polluziun tras la glisch" nungiavischada.

Als effects directs e nungiavischads da la glisch artifiziala per l'uman appartegna il disturbi d'observar il tschiel stailì perquai che la glisch che vegn tramessa cunter tschiel vegn derasada en l'atmosfera e sclerescha regularmain il tschiel nocturn. Las glischs artifizialas han er consequenzas negativas per ils animals selvadis. Illuminaziuns da grondas surfatschas sco er tgeiels da glisch furman ina gronda restricziun per ils animals lactants selvadis: ellas pon manar ad ina emigraziun dals animals selvadis ed en l'enviern pon ellas far vegnir flaivels ils animals. Millis utschels migrants che dovran il champ geomagnetic ed il tschiel stailì per lur orientaziun traversan onn per onn il chantun Grischun. Igl è cumprovà che quels utschels vegnan disturbads tras glischs glischs fitg fermas. Sco quai ch'igl è enconuschent èn ils insects fascinads da las glischs artifizialas, quai cun il resultat che quels individis da curta vita na pon betg s'occupar da la tschertga da vivonda e da la reproducziun e van uschia a frusta. Quai po manar a l'extincziun da sorts raras.

Sco chaschunader principal dals effects nungiavischads valan las glischs che splenduran cunter tschiel sco Sky Beamer u reflecturs ferms che splenduran fassadas, grondas surfatschas da reclama u - or da motivs turistics u artistics - entirs culms. Er la gronda spessezza da glischs en las citads po chaschunar ils effects nungiavischads da la "polluziun tras la glisch". In augment da l'illuminaziun da la cuntrada n'è betg giavischaivel, uschebain pervi dals effects negativs numnads da la "polluziun tras la glisch" sco er or da ponderaziuns da princip en reguard dal spargn d'energia, dal schanetg da las resursas e da la protecziun da l'ambient.

Ils implants che chaschunan ina "polluziun tras la glisch" èn suttamess a la procedura communala per la permissiun da construcziun. Ordaifer las zonas da construcziun è necessari il consentiment dal departament da l'intern e da l'economia publica. (Reclamas - latiers appartegnan er reclamas da glisch per lung da la via chantunala - basegnan plinavant ina permissiun da l'uffizi da construcziun bassa; la pratica da permissiun da construcziun ordaifer las zonas da construcziun da quest uffizi è fitg restrictiva.) Occurrenzas sco shows da glisch basegnan per regla ina permissiun communala. Prescripziuns davart la restricziun da la "polluziun tras la glisch" èn da chattar en la lescha federala davart la protecziun da l'ambient (art. 1 ed 11s.), en l'ordinaziun sun e laser (art. 8s.), en la lescha federala davart la protecziun da la natira e da la patria (art. 18), en la lescha federala davart la chatscha e la protecziun dals mamifers ed utschels selvadis (art. 2 e 7 al. 4) sco er en la lescha chantunala da chatscha (art. 22 e 27). Questas prescripziuns ston vegnir applitgadas consequentamain da las autoritads cumpetentas. Novas prescripziuns chantunalas n'èn dentant betg necessarias. Tar la permissiun d'implants che chaschunan la "polluziun tras la glisch" han las vischnancas la pussaivladad dad esser restrictivas. Quai vala er per il chantun ordaifer la zona da construcziun. En il passà èn vegnidas inoltradas mo mintga quattertempas dumondas per tals implants.

En il giudicament da la regenza sto vegnir schlià il problem da la "polluziun tras glisch" sin plaun federal. La regenza è perquai pronta da prender encunter il postulat en quest senn ch'ella sa declara pronta da s'engaschar tar ils uffizis federals correspundents ch'i vegnian fatgas retschercas davart la "polluziun tras glisch" en Svizra e ch'i vegnian - en cas che quai fiss necessari - elavuradas mesiras correspundentas.

Datum: 13 d'avust 2002