Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Jäger concernent la controlla dals purtaders da las scolas professiunalas en il chantun Grischun

Sessiun: 27.08.2003
La maioritad da las scolas professiunalas da mastergn e d'industria, d'agricultura e da l'economia da chasa en Svizra vegnan purtadas oz dals chantuns. Quai sa resulta d'ina retschertga detagliada publitgada dacurt davart la chantunalisaziun da scolas professiunalas (funtauna: "Berufsbildung aktuell", ediziun 94 dals 18 da mars 2003). Excepziuns èn tenor questa cumpilaziun principalmain ils chantuns Argovia e Grischun.
Gia il 1. da zercladur 1990 ha acceptà il cussegl grond dal Grischun in postulat Gujan concernent la midada da la lescha davart la furmaziun professiunala. Il punct 1 da quel postulat sa clamava pled per pled:
"Ina surpigliada dals purtaders per scolas professiunalas tras il chantun sto vegnir examinada ed ina midada da lescha correspundenta sto vegnir preparada sche necessari." En la sessiun da settember 1994 ha il cussegl grond però puspè stritgà il postulat Gujan, senza effectivamain resguardar quest a chaschun da la revisiun parziala da la lescha davart la furmaziun professiunala en il chantun Grischun (lescha chantunala davart la furmaziun professiunala).
La nova constituziun dal chantun Grischun ch'è vegnida approvada dal pievel ils 18 da matg 2003 regla en il chapitel VI las incumbensas publicas. En il sectur da la furmaziun assegna l'art. 89 las incumbensas correspundentas al chantun ed a las vischnancas. Areguard questa repartiziun da las incumbensas sa clomi en l'alinea 3 da quest artitgel pled per pled: "Il chantun procura per l'instrucziun da scola media, la scolaziun e furmaziun supplementara professiunala sco er per l'access a scolas spezialisadas superiuras ed a scolas autas. Per quest intent po el manar u sustegnair scolas. El fa attenziun d'avair ina purschida decentrala da scolas medias e professiunalas e promova scolas spezialisadas superiuras e scolas autas en il chantun."
La constituziun chantunala parta dal fatg che en futur en il Grischun las vischnancas èn essenzialmain responsablas per las scolas popularas, entant ch'il stgalim secundar II tutga tar il champ da responsabladad dal chantun.
La situaziun actuala en il Grischun è però anc fitg nunsurvesaivla, en blers puntgs er cleramain nuncuntentaivla. Purtadras da las scolas professiunalas da mastergn èn enfin uss en emprima lingia las vischnancas. Las scolas professiunalas commerzialas vegnan manadas formalmain da secziuns da la societad svizra d'emploiads da commerzi. Las scolas professiunalas en il sectur da l'agricultura e da las professiuns da sanadad porta directamain u indirectamain il chantun.
L'autonomia dals purtaders (p.ex. vischnancas) è savens fitg marginala cunzunt perquai ch'il chantun dirigia facticamain tut las decisiuns relevantas per ils custs pervi dal consentiment necessari per contribuziuns chantunalas correspundentas.
La lescha federala davart la furmaziun professiunala è vegnida revedida cumplettamain. Sin plaun chantunal è uss necessaria suenter quai in'adattaziun dals relaschs chantunals a las disposiziuns surordinadas. La regenza vegn envidada en connex cun questa adattaziun sin fundament da la nova disposiziun en la constituziun chantunala d'examinar la dumonda dals purtaders da tut las scolas professiunalas en il chantun Grischun e da dar rapport e far ina proposta al cussegl grond.

Cuira, ils 27 d'avust 2003

Name: Jäger, Hanimann, Zindel, Arquint, Augustin, Baselgia-Brunner, Berther (Sedrun), Bucher-Brini, Bühler-Flury, Casanova (Cuira), Cathomas, Caviezel (Pitasch), Cavigelli, Christoffel-Casty, Conrad, Dermont, Fasani, Frigg-Walt, Hess, Hübscher, Jaag, Joos-Buchli, Kessler, Koch, Meyer-Grass (Claustra), Meyer Persili, Mengotti, Nigg, Noi-Togni, Parolini, Peyer, Pfenninger, Pfiffner, Pfister, Portner, Schütz, Trachsel, Tremp, Trepp, Tscholl, Zanetti, Zanolari, Caviezel (Cuira)

Session: 27.08.2003
Vorstoss: rg Auftrag



Resposta da la regenza

En la lescha chantunala vertenta davart la furmaziun professiunala (LCFPr) vegn fixà en l'art. 30 che la regenza renconuscha scolas professiunalas da mastergn che vegnan purtadas da vischnancas, da corporaziuns da vischnancas u d'organisaziuns professiunalas. Plinavant renconuscha ella scolas professiunalas commerzialas che pon vegnir purtadas da secziuns da la societad svizra d'emploiads da commerzi, da vischnancas u da corporaziuns da vischnancas. Ils custs da l'instrucziun professiunala che na vegnan betg cuvrids da contribuziuns federalas e chantunalas, da contribuziuns dal lieu da las vischnancas da domicil sco er d'ulteriuras entradas, pajan tenor l'art. 31 las vischnancas.

Ils 13 da december 2002 ha l'assamblea federala da la confederaziun svizra deliberà la revisiun da la lescha federala davart la furmaziun professiunala (LFPr). I vegn quintà che questa lescha vegnia messa en vigur ensemen cun l'ordinaziun dal cussegl federal (OCF) per il 1. da schaner 2004. En il rom da questas revisiuns vegn la confederaziun a midar suenter in termin transitori da plirs onns da la subvenziun da las expensas a pauschalas per subvenziunar las instituziuns da la furmaziun professiunala. Tranter auter vegn oravant tut questa midada da sistem en la finanziaziun er a chaschunar in basegn da revisiun en ils chantuns.

La regenza è da l'avis che l'examinaziun da la dumonda, sch'il chantun duaja surpigliar ils purtaders da las scolas professiunalas, saja da princip raschunaivla.

La proposta fatga en l'incumbensa, numnadamain d'elavurar la dumonda en il rom da la revisiun da la lescha chantunala davart la furmaziun professiunala (en avegnir vegnan er ils champs da sanadad e dals fatgs socials a far part dal champ d'applicaziun), dastgass manar a quella finamira.

En connex cun las dumondas concernent ils purtaders da las scolas professiunalas sto vegnir examinà per il champ da furmaziun il sistem d'attribuir incumbensas e da gulivar las grevezzas tranter il chantun e las vischnancas.

La finamira è d'attribuir las grevezzas concernent la scola populara a las vischnancas (la scola populara stess vinavant sut la surveglianza suprema dal chantun) e las grevezzas davent dal staglim secundar II al chantun.
Eventualas midadas dal sistem dastgan vegnir fatgas tenor l'avis da la regenza mo sa basond sin in'analisa fatga conscienziusamain. Ultra da quai ston las consequenzas da la nova gulivaziun da finanzas tranter la confederaziun ed ils chantuns (NGF) er vegnir resguardadas.
En quest senn è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa e da tractar las dumondas concernent ils purtaders da las scolas professiunalas en la missiva che sto vegnir elavurada per la revisiun da la lescha chantunala davart la furmaziun professiunala sco er da far ina proposta al cussegl grond.


Datum: 31 d'october 2003