Cun il nov plan d'instrucziun general per la furmaziun generala introducì l'onn 1996 è il bloc cumplessiv "societad, lingua e communicaziun" vegnì purschì a la scola professiunala Cuira, nua ch'i vegniva pli baud er instruì en rumantsch, mo pli en tudestg. Pervi da quai ha stuì vegnir tschertgada ina nova soluziun per pudair garantir vinavant l'instrucziun en rumantsch.

Per survegnir ina basa da decisiun per respunder la dumonda sche la furmaziun generala possia vegnir garantida vinavant en rumantsch e sch'ella correspundia ad in basegn da las persunas pertutgadas ha la regenza decidì ils 11 d'avrigl 2000 (prot. nr. 651) d'introducir cun l'uschenumnà model da splitting l'instrucziun da rumantsch en ina fasa d'emprova da trais onns per l'instrucziun da furmaziun generala (IFG rumantscha) da la scola professiunala Surselva. Il rapport che ha stuì vegnir fatg suenter il segund onn d'emprova davart l'andament da l'emprova e la posiziun da las scolas pertutgadas èn avant maun dapi il november 2003. Els furman ina basa impurtanta per la decisiun da la regenza, sche ed en tge maniera che la IFG rumantscha duai vegnir cuntinuada a partir da l'onn da scola 2004/2005.

Davart las singulas dumondas prenda la regenza posiziun sco suonda:

1. Il model da splitting e l'augment dal dumber da scolaras e scolars e da lecziuns ch'è collià cun quel paran da rinforzar il lieu da la scola professiunala Glion e d'avair in'impurtanza correspundenta areguard la politica regiunala e da linguas.

2./3. La regenza vegn a decider l'emprim quartal 2004 davart la cuntinuaziun dal model da splitting a la scola professiunala Surselva. En quel connex vegn ella a dar ina paisa commensurada al rapport, a las posiziuns da las scolas participadas ed a las dumondas da la finanziabladad. Cun resguard da las explicaziuns fatgas sut punct tschintg davart las midadas en la furmaziun professiunala è la regenza pronta d'examinar la dumonda cun bainvulientscha. Avant che prender ina decisiun definitiva po er vegnir tratga en consideraziun la varianta da cuntinuar cun la fasa d'emprova per trais u quatter ulteriurs onns.

4. La scola professiunala Samedan resguarda ils giavischs da las emprendistas e dals emprendists che discurran rumantsch cun in model da bloc. La realisaziun dal concept da splitting en autras regiuns n'è actualmain betg previsa.

5. La furmaziun professiunala è suttamessa a grondas midadas. Il 1. da schaner 2004 vegn ad entrar en vigur la nova lescha federala davart la furmaziun professiunala. Quella prevesa tranter auter l'integraziun da las professiuns dals fatgs da sanadad e socials. Ultra da quai planisescha la confederaziun da repassar tut las ordinaziuns da furmaziun durant ina fasa transitoria da tschintg onns. Las novas modalitads da finanziaziun han per consequenza in basegn d'adattaziun en ils chantuns ed in basegn da coordinaziun tranter quels. Ultra da quai sto vegnir controllada la dumonda dals purtaders da las scolas professiunalas. En tut èn las consequenzas da tut las proximas novaziuns en il sectur da la furmaziun professiunala actualmain betg giuditgablas. Perquai resguarda la regenza quai sco prematurà d'elavurar in concept per il sectur da la scola professiunala. Per il sectur da las scolas medias exista in concept ch'è vegnì elavurà en collavuraziun cun la conferenza dals recturs gimnasials dal Grischun. Il concept da las scolas medias dal Grischun ha servì sco basa impurtanta per la revisiun da la lescha davart las scolas medias l'onn 1998. Tenor l'avis da la regenza na s'impona per il mument nagin nov concept per quest sectur.

Datum: 16 da december 2003