Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Marti concernent la creaziun d'in parlament da giuvenils

Sessiun: 09.12.2003
Las elecziuns dal cussegl naziunal ch'han gì lieu l'october 2003 furman in indicatur impurtant davart il stadi politic da las electuras e dals electurs. En sasez vegn in trend politic pir confermà tras las elecziuns federalas ch'han lieu mintga quatter onns. Tranter auter po vegnir constatà il suandant:

1. La Svizra sto registrar ina nova polarisaziun da las electuras e dals electurs.

2. Glieud pli giuvna e giuvenils s'interessan adina pli pauc per la politica.

Blers da quels dentant che s'interessan per la politica èn pronts en ina dimensiun anc bler pli gronda da prender posiziuns ch'èn per part lunsch ina ord l'autra e da defender quellas a moda cumbattanta.
Per quest motiv èn l'integraziun da la giuventetgna en la politica e la cuntraversa politica manada correctamain premissas impurtantas per impedir en il futur in'ulteriura polarisaziun en il senn da potenzials da conflict.
Cun la refurma dal parlament è sa furmada en il chantun Grischun ina nova cumissiun permanenta, l'uschenumnada cumissiun da strategia che s'occupa da dumondas dal futur. En il cussegl grond na sa chattan però displaschaivlamain betg blers politichers fitg giuvens, uschia ch'il sguard en il futur survegn ina macla.

Sin basa da las explicaziuns numnadas qua survart drizzan las deputadas sutsegnadras ed ils deputads sutsegnaders las suandantas dumondas a la regenza:

1. È la regenza er da l'opiniun che la giuventetgna sa distanziescha pli e pli da la politica en cumparegliaziun cun la necessitad dal dialog politic?

2. Po la regenza s'imaginar da discutar en collavuraziun cun la cumissiun da strategia dumondas dal futur cun gruppaziuns pli giuvnas?

3. Fissi imaginabel per la regenza che questas discussiuns davart la furma d'in parlament da giuvenils pudessan avair lieu?

4. È la regenza pronta d'integrar sasezza resp. l'administraziun en ina gruppa parlamentara per la lavur, la structura e la fundaziun d'in parlament da giuvenils?

Areguard la structura pudess la creaziun d'in parlament da giuvenils sa drizzar tenor il cussegl grond ch'è en uffizi. Uschia pudess per exempel ina represchentanza da tut ils circuls cun tut las partidas en ina sessiun ch'ha lieu duas giadas l'onn pussibilitar ina collavuraziun cun la cumissiun da strategia.

Cuira, ils 9 da december 2003

Name: Marti, Sax, Hartmann (Cuira), Arquint, Baselgia-Brunner, Berther (Sedrun), Bleiker, Bundi, Büsser, Casanova (Vignogn), Casanova (Cuira), Casty, Caviezel-Sutter (Tusaun), Christoffel-Casty, Crapp, Demarmels, Dermont, Donatsch, Farrér, Feltscher, Fleischhauer, Frigg-Walt, Geisseler, Hanimann, Hess, Hübscher, Jäger, Jenny, Joos-Buchli, Kessler, Kleis-Kümin, Krättli-Lori, Loepfe, Maissen, Meyer-Grass (Claustra), Michel, Parpan, Pedrini, Peyer, Pfenninger, Pfiffner, Quinter, Righetti, Rizzi, Robustelli, Schütz, Stiffler, Thomann, Trachsel, Tramèr, Tremp, Tuor, Wettstein, Zanetti, Zarn, Blumenthal, Caviezel (Cuira), Comazzi, Gartmann, Hauser, Toschini, Valär

Session: 9.12.2003
Vorstoss: rg Anfrage


Resposta da la regenza

La retratga en il privat correspunda ad in trend actual da midadas entaifer la fasa da giuventetgna ed è ultra da quai in fenomen derasà en democrazias da massa ed uschia er en Svizra (cf. studia da giuventetgna Shell 2000; Reichenbach R. & Oser F., Zwischen Phatos und Entwicklung. Zur Lage der politischen Bildung in der Schweiz, 2000). Schebain quest svilup saja in privel per las democrazias, giuditgescha la scienza politica differentamain. Per la regenza èsi dentant cler che l'avegnir da las democrazias dependa decisivamain er da la dumonda co che la proxima generaziun resguarda chaussas politicas e co ch'ella s'occupa dad ellas. Davart las dumondas concretas:

Tar la dumonda 1:
Ins sto far in maletg differenzià. Ils resultats da la perscrutaziun da la giuventetgna mussan che la distanza dals giuvenils tar la politica sco sistem crescha. La politica entaifer las instituziuns dal sistem politic vegn resguardada sco betg influenzabla, betg concepibla e che na pertutga betg il spazi da vita dals giuvenils. Da l'autra vart datti indicaziuns, che giuvenils sajan pronts da s'engaschar plain responsabladad en l'ambient direct per incumbensas da l'interess public, sch'ils problems èn concrets e chapibels e sche l'effect da lur agir è vesaivel (Edelstein, en Edelstein, Oser & Schuster, Moralische Erziehung in der Schule: Entwicklungspsychologie und pädagogische Praxis, 2000). I fiss perquai er problematic da discurrer d'ina “malcuntentientscha politica” da la giuventetgna. La studia IEA (International Association for the Evaluation of Educational Achievement) davart la savida politica, la chapientscha da democrazia e l'engaschament social da giuvenils mussa che giuvenils svizzers (da 15 onns) han en cumparegliaziun cun 27 auters pajais ina confidenza sur la media en las instituziuns dal stadi e politicas. Las partidas politicas figureschan dentant suenter las autras instituziuns (la regenza naziunala, las regenzas localas, las dretgiras, la polizia; cf. Oser F. & Biedermann H., Jugend ohne Politik, 2003). Perencunter han ils giuvenils svizzers tenor questa studia pli pauca experientscha en la participaziun, mussan pli pauc interess per la politica e laschan spetgar sco creschids pli pauca participaziun che lur contemporans en ils pajais cumparegliads.

Tar la dumonda 2:
La regenza stimass fitg, sche gruppaziuns giuvnas s'occupassan dapli e pli intensivamain cun dumondas da l'avegnir. Ella è er averta, sch'i vegnan da quella vart impuls tematics e sch'i vegnan formulads giavischs. Il dialog per propi davart las dumondas impurtantas da l'avegnir vuless la regenza dentant manar en ils process da la planisaziun politica e strategica ch'èn gia instituziunalisads en la constituziun (cf. art. 34, 42 al. 2 e 46 CC) e cun ils instruments da planisaziun previs (program da la regenza e plan da finanzas).

Tar las dumondas 2 - 4:
En Svizra datti ina retscha da parlaments da giuventetgna sin champ communal e chantunal, e quai cun differents purtaders sco er cun ina differenta participaziun publica resp. cun different sustegn public (cf. en quest connex er . La regenza beneventass da princip, sch'i vegniss er puspè prendì en il chantun Grischun ina tala iniziativa. Ella è dentant cleramain da l'opiniun che quella stoppia derivar da vart privata. Ina participaziun da la regenza u da l'administraziun chantunala tar la fundaziun, tar l'organisaziun u tar il manaschi d'ina tala instituziun refusa ella per differents motivs. Igl è numnadamain gist en il sectur da la participaziun politica delicat, sch'il stadi prenda influenza directa, quai che fiss il cas, sch'el sa participass a tals projects. Ultra da quai impedeschan per il mument er las resursas fitg limitadas da las finanzas e dal persunal dal chantun ina tala participaziun.

Datum: 16 da mars 2004