Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Cavigelli concernent la delegaziun da cumpetenzas da legislaziun ad instituts autonoms da dretg public chantunal

Sessiun: 09.12.2004
La regenza ha suttamess al cussegl grond dapi l'onn 2000 tut en tut quatter projects per fundar instituts autonoms da dretg public chantunal. Quai èn la scola auta da pedagogia (LSAP, 2004), la scola auta da tecnica ed economia (LSATE, 2004), il center da furmaziun per la sanadad ed ils fatg socials (LLSS, 2002) ed ils servetschs psichiatrics dal Grischun (LSP, 2000). En l'ultima missiva respectiva, numnadamain en quella che concerna la scola auta da pedagogia e la SATE (carnet nr. 7/2004-2005) definescha la regenza questas decisiuns sco mesiras politic-strategicas. En moda sumeglianta circumscriva la regenza tenor las missivas las ulteriuras independenzas giuridicas dals ultims onns. Quai cun dretg.
Tar ils instituts menziunads vegnan vitiers tals d'ina data d'endrizzament pli veglia. Quai èn l'institut d'assicuranza sociala dal Grischun, l'institut d'assicuranza d'edifizis sco er la banca chantunala grischuna.
Tut ils instituts menziunads qua survart han en differenta dimensiun in dretg da s'organisar en moda autonoma per ademplir lur incumbensas giuridicas. Il punct communabel è il basegn da disponer en moda generala e supplementara da cumpetenzas da legislaziun che surpassan quel dretg. En il center stattan regulaziuns dal dretg da persunal, ma er per ademplir las incumbensas centralas. En cas da la scola auta da pedagogia e da la SATE èn quai per exempel il relasch da premissas d'admissiun a la scola, urdens da promoziun e da studi sco er la fixaziun da las taxas da studi tut basas ch'èn colliadas cun l'adempliment da las fatschentas quotidianas da l'incumbensa da las scolas autas e che pon vegnir giuditgadas directamain dal cussegl da la scola auta sco organ strategic da la scola respectiva. D'ina muntada sumeglianta èn las fixaziuns en il sectur dal dretg da persunal che pon vesì en moda generala bain esser d'ina impurtanza pli pitschna, dentant necessarias per l'incumbensa che l'institut sto ademplir e che ston pervi da quai vegnir surlaschadas a l'organisaziun autonoma da l'institut respectiv. Sin il stgalim dals detagls èn quests basegns però puspè fitg differents e pon pertutgar tant regulaziuns formalas sco er dal cuntegn. En vista formala stat en il center la regulaziun concernent la cumpetenza tar decisiuns d'engaschament e da relaschada sco er en general per decisiuns dal dretg da persunal. En quai che reguarda il cuntegn èn quai ils basegns da regulaziun ch'èn tipics per il manaschi che concernan per exempel il servetsch da notg, il servetsch dals dis da festa ed il servetsch da la fin d'emna, il servetsch da pichet sco er regulaziuns davart ils semesters da perfecziunament e da perscrutaziun. Tut quests basegns da regulaziun servan a mantegnair ed a promover la cumpetitivitad dals differents instituts en ils secturs dal martgà respectivs, quai che correspunda ad ina finamira centrala dals instituts e da las scolas ch'èn vegnids relaschads en l'autonomia.
Sin basa dal dretg constituziunal vertent tenor la nova constituziun dal chantun Grischun n'è ina tala delegaziun da cumpetenzas da legislaziun als instituts autonoms da dretg public chantunal da nov betg (pli) pussaivla quai cuntrari a la constituziun chantunala ch'è vegnida abolida dacurt, cuntrari a differentas constituziuns d'auters chantuns e numnadamain er per exempel cuntrari a la constituziun la pli nova da la confederaziun (art. 164 al. 2 CF). Las sutsegnadas ed ils sutsegnads pretendan perquai:

1. ch'i vegnia stgaffida ina basa legala en la nova constituziun chantunala per ch'ils instituts autonoms da dretg public chantunal possian en general survegnir las cumpetenzas da legislaziun sin la via da la legislaziun;

2. ch'i vegnian fatgas sa basond sin ina missiva collectiva las revisiuns da tut las leschas che concernan las organisaziuns da tut ils instituts autonoms da dretg public chantunal cun la finamira da resguardar mintgamai ils basegns individuals ch'èn tipics per ils instituts respectivs en connex cun la legislaziun autonoma da quests instituts.

Cuira, ils 9 da december 2004

Name: Cavigelli, Hanimann, Vetsch, Augustin, Bachmann, Berther (Sedrun), Bleiker, Cahannes, Casanova (Vignogn), Casanova (Cuira), Casty, Caviezel (Pitasch), Christ, Claus, Crapp, Demarmels, Dermont, Donatsch, Dudli, Farrér, Federspiel, Feltscher, Giacometti, Gredig, Hardegger, Hartmann, Hess, Jeker, Joos-Buchli, Kessler, Kleis-Kümin, Loepfe, Maissen, Parolini, Parpan, Pedrini, Portner, Rizzi, Robustelli, Sax, Stiffler, Thomann, Tremp, Tuor, Wettstein, Zegg, Gunzinger, Jecklin-Jegen, Pitsch, Thurner

Session: 9.12.2004
Vorstoss: rg Auftrag


Resposta da la regenza

Ils ultims onns èn vegnids fundads sin basa da projects correspundents da la regenza differents instituts autonoms da dretg public chantunal. Tar quels tutgan ils servetschs psichiatrics dal Grischun (SPGR, 2000), il center da furmaziun per la sanadad ed ils fatgs socials (CSS, 2002), la scola auta da pedagogia (SAP, 2004) e la scola auta da tecnica ed economia (SATE, 2004).

En la motivaziun tar l'incumbensa Cavigelli vegni constatà che la constituziun chantunala dals 18 da matg 2003/14 da settember 2003 na prevesa betg (pli) ina delegaziun da cumpetenzas da legislaziun als instituts autonoms da dretg public chantunal. Questa opiniun è la medema sco quella da la regenza. Las incumbensadras ed ils incumbensaders èn però da l'avis che quests instituts stoppian avair tschertas cumpetenzas da legislaziun. Vi da l'exempel da la SAP e da la SATE vegn mussà che las cumpetenzas da legislaziun giavischadas pertutgan il dretg da persunal, ma er la regulaziun da premissas d'admissiun ed ils urdens da promoziun e da studi. Menziunada vegn ultra da quai la regulaziun dals servetschs da notg, da dis da festa e da las fins d'emna, da servetschs da pichet e d'ulteriurs secturs ch'ils instituts sezs duessan pudair determinar. A la fin finala vegn punctuà ch'ils basegns dals differents instituts sajan fitg differents e pudessan pertutgar tant regulaziuns formalas sco er dal cuntegn.

La constituziun chantunala vertenta na permetta betg da delegar cumpetenzas da legislaziun ad instituts autonoms da dretg public chantunal. Perencunter prevesa la constituziun chantunala expressivamain che incumbensas publicas pon vegnir surdadas a purtaders ordaifer l'administraziun chantunala (art. 50 al. 1 en colliaziun cun l'art. 31 al. 2 cifra 6 CC). Questa situaziun da partenza è il motiv per la regenza d'examinar detagliadamain er la delegaziun da cumpetenzas da legislaziun a purtaders ordaifer l'administraziun. Igl è però gia ussa cler ch'ina tala delegaziun pretendess ina revisiun parziala da la CC. Perquai ch'ils secturs che vegnan cumpigliads d'ina eventuala delegaziun na pertutgassan betg sco ultim er aspects persunals, èsi evident d'examinar questa dumonda en il rom da l'elavuraziun d'ina lescha davart il persunal.

Tenor l'avis da la regenza sto l'examinaziun d'ina delegaziun da cumpetenzas da legislaziun sa concentrar sin quels secturs, dals quals la regulaziun tras l'institut sez pudess esser inditgada per motivs objectivs. La cumpetenza da regulaziun duai render abel l'institut da pudair agir en moda pli flexibla e pli sperta e da pudair reagir sin influenzas externas. Perquai che las incumbensas ed ils basegns dals differents instituts sa distinguan fermamain, n'è la regenza betg da l'avis ch'i saja raschunaivel da prender las regulaziuns ch'èn eventualmain necessarias en ina missiva cumplessiva che cumpiglia tut ils instituts. Anzi, tenor ella fissi inditgà d'examinar la delegaziun da cumpetenzas da legislaziun per il cas singul en il rom da revisiuns da las leschas correspundentas.

La regenza è pronta d'acceptar questa incumbensa en il senn da questas explicaziuns.

Datum: 4 da mars 2005