Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Berther concernent il rapport da l'uffizi federal da svilup dal territori dals 18 da mars 2005 davart il svilup dal territori ("concept dal territori per la Svizra")

Sessiun: 19.04.2005
Il nov rapport davart il svilup dal territori, elavurà da l'uffizi federal da svilup dal territori (UFST), analisescha il stadi actual da la planisaziun dal territori en Svizra e formulescha ils trends ch'èn oz visibels. Tenor quella analisa progredescha la destructuraziun dal pajais vinavant; da la coordinaziun dal svilup da l'abitadi e dal traffic è vegnida fatga memia pauca attenziun. Sco apparientscha fundamentala menziunescha il rapport l'urbanisaziun cuntinuanta da la Svizra. Trais quarts da la populaziun svizra abiteschan oz en aglomeraziuns, nua ch'i sa chattan totalmain 82 pertschient da tut las plazzas da lavur.

Tenor il rapport è quest svilup vegnì favurisà cunzunt tras las structuras instituziunalas da la communitad ch'èn fermamain decentralisadas, u ditg auter tras il federalissem svizzer e tras la communitad ch'è partida en trais stgalims. Il UFST tira la conclusiun ch'il svilup dal territori en Svizra na saja betg stà persistent durant ils ultims decennis. En sia analisa menziunescha el en spezial che cunzunt la cumpetitivitad dals territoris metropolitans e da las destinaziuns turisticas pateschia pervi da quai. L'extensiun dals territoris d'abitadi, e quai tar ina pitschna spessezza, chatschia ad aut ils custs da la structura d'abitadi e saja ina grevezza enorma per il maun public.

Per il futur (Svizra 2030) skizzescha il rapport alura quatter scenaris e formulescha sin basa da quels in "concept dal territori per la Svizra". Il concept proponì dal UFST s'orientescha plitost al terz scenari d'ina Svizra policentrica che cumpiglia pliras raits da lieus da differenta grondezza; tranter quellas sa chattan territoris da cuntrada e territoris natirals averts. Il concept dal territori cumpiglia strategias generalas sco er strategias specificas per territoris urbans e rurals. La strategia per territoris rurals prevesa ch'ils centers turistics alpins mantegnan a lunga vista il chapital "cuntrada". A medem temp ston els rinforzar ed extender lur funcziuns centralas localas. Als territoris rurals perifers vegn recumandà da mantegnair e da nizzegiar lur infrastructuras existentas a moda optimala. I duain vegnir promovidas activitads che pussibiliteschan in svilup persistent.

En quest connex dumondan las deputadas sutsegnadas ed ils deputads sutsegnads la regenza:

1. È la regenza er da l'avis sco il UFST en sia analisa ch'il svilup dal territori na saja sa referind sin noss chantun betg stà persistent durant ils ultims decennis?

2. È la regenza er da l'avis che las structuras instituziunalas ch'èn fermamain decentralisadas sajan responsablas per la destructuraziun e per l'extensiun dals territoris d'abitadi, e quai tar ina pitschna spessezza?

3. Sustegna la regenza en general sco er en spezial la strategia formulada per il futur (Svizra 2030) per ils territoris rurals perifers, tenor la quala i vegn recumandà a quels da mantegnair e da nizzegiar lur infrastructuras existentas a moda optimala e da promover activitads che pussibiliteschan in svilup persistent?

4. Co s'exprima la regenza davart la constataziun ch'ina politica persistenta da la planificaziun territoriala na sa laschia betg realisar senza augmentar ils meds finanzials per la politica da la planificaziun territoriala? Constat quai per noss chantun?

5. Exista dal puntg da vista da la regenza in basegn d'agir pervi dal rapport dal UFST dals 18 da mars 2005 davart il svilup dal territori, ed eventualmain in basegn d'adattar relaschs chantunals sco per exempel il plan directiv chantunal (PDChant)?

Cuira, ils 19 d'avrigl 2005

Name: Berther (Sedrun), Donatsch, Cavigelli, Augustin, Bachmann, Bucher-Brini, Büsser, Dermont, Fallet, Fasani, Feltscher, Jaag, Jäger, Jeker, Keller, Lemm, Loepfe, Luzio, Maissen, Märchy-Michel, Meyer Persili (Cuira), Peyer, Plozza, Portner, Quinter, Sax, Schütz, Telli, Tremp, Trepp, Tuor, Zegg, Foffa

Session: 19.04.2005
Vorstoss: rg Anfrage


Resposta da la regenza

Dumonda 1
La constataziun ch'il svilup dal territori na saja betg stà persistent durant ils ultims onns è sa referind sin il Grischun memia pauschala e sto vegnir differenziada. Dal puntg da vista dal territori e da l'ecologia da la cuntrada po il Grischun en la cumparegliaziun naziunala tuttavia guardar enavos sin in svilup persistent dals abitadis. Restricziuns en quest grà ston vegnir fatgas sin il pli en tschertas destinaziuns turisticas cun ina gronda quota d'abitaziuns secundaras. Dal puntg da vista da l'economia publica n'è il svilup perencunter betg adina stà optimal. Pensar ston ins qua p.ex. a la periclitaziun da l'hotellaria tradiziunala u a la concentraziun da las plazzas da lavur en la Val dal Rain grischuna cun l'indebliment correspundent da la substanza economica en parts ruralas.

Dumonda 2
La regenza considerescha ch'i saja memia pauschal da dar la culpa per ils simtoms da la destructuraziun sulettamain a las structuras instituziunalas da noss pajais ch'èn fermamain decentralisadas. Il chantun Grischun na fa tut en tut en nagin cas la tempra d'esser destructurà a moda irresponsabla, e quai malgrà sias structuras fitg federalisticas. La cumpetenza per la planisaziun dal territori po e duai en mintga cas restar er vinavant tar il chantun e tar las vischnancas; per spustar la cumpetenza en direcziun da la confederaziun na datti nagin motiv.

Dumonda 3
La regenza va da princip d'accord cun la strategia formulada per ils territoris rurals. Ils meds finanzials stgars ston vegnir utilisads a moda optimala en il chantun Grischun cun sia extensiun fitg gronda. Igl è er incontestà ch'il svilup sto succeder en il senn dals princips dal svilup persistent. Quai vala cunzunt er per l'economia da turissem ch'è dependenta d'in ambient intact e d'in territori (da recreaziun) che funcziunescha.

Dumonda 4
Sin basa da las mesiras da spargn chantunalas sto er l'uffizi da planisaziun (UP) spargnar. Quai sa fa valair tar scursanidas dal preventiv e tar ina reducziun dal persunal. Sco consequenza da quai mancan er ils meds finanzials per dumondas da strategia e lavurs da concept prospectivas (p.ex. en il sectur dal svilup dals abitadis, dal traffic, da strategias da svilup en il territori rural).

Dumonda 5
Dal puntg da vista da la persistenza dastgan las prestaziuns da la planisaziun dal territori en il passà sa mussar. Natiralmain datti adina pussaivladads da meglieraziun. Il plan directiv chantunal 2000 (PDChant) è renconuschidamain ina buna basa per cuntinuar cun la via instradada ensemen cun ils instruments e cun las proceduras da la nova lescha davart la planisaziun dal territori per il chantun Grischun (LPTGR). En il rom da la repassada dals princips da la planificaziun territoriala da la Svizra vegn a sa mussar, quant enavant ch'il PDChant sto vegnir sviluppà vinavant. Dentant mo in bun plan na creescha anc betg in bun svilup dal territori ch'è differenzià. Tut las purtadras e tut ils purtaders da la planisaziun vegnan perquai intimads da sviluppar vinavant il territori "Grischun" a moda activa e da realisar a moda concreta strategias da la planificaziun territoriala elavuradas communablamain, per ch'il territori "Grischun" vegnia mantegnì per generaziuns futuras sco spazi economic, sco spazi da recreaziun e sco spazi vital che funcziunescha.

Datum: 23 da zercladur 2005