Incumbensa da cumissiun Trepp concernent il register da cancer
Sessiun: 19.04.2005
Suenter che la revisiun parziala da la lescha davart ils fatgs da sanadad (sessiun d'october 2004) è vegnida acceptada, vegn puspè ad exister ina basa legala per ch'il chantun gidia a finanziar in register da cancer. Da manar in register da cancer è ina incumbensa indispensabla da la sanadad publica (public health). Senza questa contribuziun dal Grischun na fissi betg pli pussaivel da cuntinuar cun la part dal register da cancer ch'è er impurtanta per tut la Svizra. La soluziun intermediara actuala ch'è apaina suffizienta , la cuntinuaziun provisoria da las incumbensas tras la manadra dal register da cancer da la lia svizra cunter il cancer dal Son Gagl n'è betg supportabla a lunga vista. Il chantun Grischun sto surpigliar sez sia responsabladad tar la dumonda dal cancer e dal public health. Mo sche nus registrain la frequenza dals differents tips da cancer, pudain nus mesirar il success u er nunsuccess da nossas stentas concernent la prevenziun, la diagnosa a temp e la terapia. La fin finala vegnan 40% da las Svizras e dals Svizzers malsauns d'in tip da cancer u da l'auter en il decurs da lur vita. Tar las dunnas importa la part da cancer vi dals onns da la vita pers memia baud 38%, tar ils umens 27%.
En il territori da muntogna datti chaschunà da la geologia facturs spezials sco la chargia da radon sur la media che pudess giugar ina rolla tar il svilup da tumors. En tut l'Europa è uschia ina concentraziun da radon augmentada en locals da trategniment responsabla per 9 % dals mortoris pervi da cancer dal lom e per 2 % da tut ils mortoris pervi da cancer. Il rapport dal laboratori chantunal e controlla da victualias "Radon en il Grischun" da l'onn 2004 mussa precisamain nua ch'igl existan chargias augmentadas e co che edifizis pon eventualmain vegnir sanads. 67 da las 208 vischnancas valan sco territori da radon. Per ina controlla dal success a lunga vista da tut questas mesiras cun grondas expensas è l'administraziun d'in register da cancer ina premissa indispensabla.
Il program naziunal cunter il cancer da la Svizra 20052010 ch'è vegnì elavurà per incumbensa da l'uffizi federal da sanitad ed en cunvegnientscha cun la conferenza svizra da las directuras e dals directurs da sanitad ha la finamira da sbassar il dumber da persunas malsaunas da cancer e da meglierar la qualitad da viver da las persunas malsaunas. Ina premissa da basa per quai è l'administraziun d'in register. Quel sto vegnir fatg en moda locala en ils chantuns, là nua ch'i sa chattan ils instituts patologics. Per che la collecziun da datas impurtanta na vegnia betg interrutta, supplitgescha la cumissiun per sanadad e fatgs socials la regenza da reprender il sustegniment da pli baud dal register da cancer Grischun/Glaruna almain en il rom d'enfin uss e da prevair ina summa correspundenta en il preventiv 2006.
Cuira, ils 19 d'avrigl 2005
Name: Trepp, Augustin, Christ, Hardegger, Luzio, Parolini, Portner
Session: 19.04.2005
Vorstoss: rg Auftrag
Resposta da la regenza
Fin e cun l'onn 2003 èn vegnidas pajadas sin il fundament dals conclus da la regenza dals 11 da fanadur 1988 (protocol nr. 1979) e dals 25 da favrer 1991 (protocol nr. 545) contribuziuns chantunalas per manar il register da cancer chantunal d'ina media da circa 60'000 francs per onn a la lia grischuna per il cumbat cunter il cancer. Cun il conclus da la regenza dals 24 da mars 2003 (protocol nr. 412) è il pajament da contribuziuns chantunalas ad instituziuns vegnì fatg dependent da quai ch'i stoppia esser avant maun ina clera basa legala. Cun il rinviament ch'ina tala basa legala manchia è la lia grischuna cunter il cancer vegnida infurmada dal departament da giustia, polizia e sanitad cun la brev dals 7 d'avrigl 2003 ch'i na vegnian pajadas naginas contribuziuns chantunalas pli a partir da l'onn 2004. La lia cunter il cancer ha dentant manà vinavant il register sin agens custs.
Cun l'art. 13 al. 3 dal sboz da consultaziun tar ina revisiun parziala da la lescha da sanadad ch'è vegnì elavurà en il fratemp vegn però stgaffida la pussaivladad da pajar contribuziuns chantunalas ad instituziuns che furneschan ina prestaziun impurtanta per la populaziun en il sectur da la promoziun da la sanadad u da la prevenziun.
La cuntinuaziun d'in register da cancer chantunal n'è dentant tenor l'avis da la regenza nagina contribuziun impurtanta per la populaziun en il sectur da la promoziun da la sanadad u da la prevenziun, perquai che sulettamain cun ina registraziun na vegn impedì gnanc in cas da cancer. Plinavant sto vegnir resguardà ch'i n'è sortida fin ussa gnanc in'analisa scientifica resp. ch'i n'èn vegnidas preschentadas naginas talas al chantun, schebain ch'il register da cancer chantunal vegn manà dapi blers onns. En las finamiras dal program naziunal cunter il cancer 2005 2010 èsi previs da stgaffir in sistem naziunal d'infurmaziun davart il cancer, eventualmain sut la direcziun da l'uffizi federal da statistica. Ina participaziun eventuala er finanziala dal chantun a quest register da cancer naziunal fiss raschunaivla, perquai ch'el furniss datas cumparegliablas dals chantuns ils pli differents. Cuntrari a la situaziun da las finanzas dal chantun ch'è anc adina precara è la situaziun finanziala da la lia cunter il cancer anc adina fitg buna. Uschia èn las contribuziuns, ils legats e las contribuziuns da las commembras e dals commembers da la lia svizra cunter il cancer s'augmentads tenor ses rapport annual 2004 da circa 16 milliuns francs l'onn 2003 a circa 21.5 milliuns francs l'onn 2004. Pervi da quai pari a la regenza d'esser responsabel che la lia grischuna cunter il cancer mainia vinavant il register da cancer chantunal sin agens custs fin a l'introducziun d'ina soluziun naziunala, sch'ella è persvadida da sia necessitad.
Sa basond sin las consideraziuns qua survart propona la regenza al cussegl grond da refusar l'incumbensa. Or da l'optica da la regenza sto l'incumbensa dentant er vegnir refusada or da ponderaziuns da princip. Tar l'incumbensa qua avant maun sa tracti d'in giavisch che sto vegnir decidì en il rom da la deliberaziun dal preventiv chantunal. In'acceptaziun da l'incumbensa pudess ultra da quai avair per consequenza ch'i pudess er vegnir empruvà en il futur concernent bleras autras posiziuns dal preventiv d'anticipar la discussiun dal preventiv en il cussegl grond, quai che stuess vegnir evità or da l'optica da la regenza.
Datum: 6 da fanadur 2005