Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Frigg concernent la situaziun da plazzas d'emprendissadi en il Grischun

Sessiun: 31.08.2005
Dal puntg da vista naziunal sa mussi che la tscherna da professiun è pli e pli difficila per blers giuvenils che vegnan ord scola. Quai è en emprima lingia uschia, perquai che bleras firmas han reducì lur plazzas d'emprendissadi malgrà che l'occupaziun totala s'augmenta, e perquai che novas firmas na porschan savens betg talas pussaivladads da scolaziun a la giuventetgna. Tenor ina preschentaziun en la "Neue Zürcher Zeitung" (NZZ) dals 20 d'avust 2005 èn idas a perder entaifer ils onns 1984 e 2001 sulettamain en il chantun Turitg 5'400 plazzas d'emprendissadi.
Quai ha consequenzas gravantas en il center economic da noss pajais: "Main che dus terzs dals giuvenils ch'èn vegnids ord scola quest onn en il chantun Turitg avevan ina plazza d'emprendissadi u in lieu da scolaziun en ina scola media avant las vacanzas da stad che van uss a fin. Il terz restant var 4'500 giuvenils na po noss martgà da lavur betg duvrar actualmain." (medemamain tenor la NZZ dals 20 d'avust 2005)
Quel mument là tschertgavan tenor ina communicaziun a las medias dal departament d'educaziun da noss chantun dals 18 da matg 2005 8% dals giuvenils grischuns che vegnevan ord scola in lieu da scolaziun adattà.

Betg mo cur ch'i vegn fatga la midada da la scola populara obligatoria a la scolaziun professiunala sa preschentan gronds problems en l'entira Svizra. Blers giuvenils na chattan er betg ina plazza da lavur, suenter ch'els han terminà cun success lur scolaziun professiunala, perquai ch'i vegnan tar las annunzias preferidas persunas cun dapli experientscha professiunala ch'els.

La regenza vegn supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

1. Co sa preschenta la situaziun actuala en il Grischun (a la fin da las vacanzas da stad 2005)? Quants giuvenils ch'èn vegnids ord scola han cumenzà cun in emprendissadi? Quants visitan ina scola da cuntinuaziun, quants in'uschenumnada purschida da punt? Quants giuvenils ch'èn vegnids ord scola n'han actualmain nagina plazza d'emprendissadi u nagina alternativa da scolaziun?

2. Èn idas a perder en il Grischun durant ils ultims decennis plazzas d'emprendissadi en ina dimensiun totala (proporziun) sumeglianta sco en il chantun Turitg? Sche na: Co interpretescha la regenza il svilup different?

3. Tge mesiras pon vegnir prendidas, per ch'i vegnia garantì vinavant che la purschida da plazzas d'emprendissadi saja suffizienta e per che las lavurantas giuvnas e ch'ils lavurants giuvens na crodian betg or dal martgà da lavur, suenter ch'ellas e ch'els han absolvì cun success ina scolaziun professiunala?

4. Quant enavant agescha il chantun sez sco patrun per porscher plazzas d'emprendissadi e da praticum supplementaras?

Cuira, ils 31 d'avust 2005

Name: Frigg, Peyer, Zindel, Arquint, Baselgia-Brunner, Bucher, Christ, Hartmann, Jaag, Jäger, Joos-Buchli, Koch, Krättli-Lori, Mani-Heldstab, Marti, Meyer Persili (Cuira), Noi, Pfenninger, Pfiffner, Schütz, Trepp, Caviezel (Cuira)

Session: 31.08.2005
Vorstoss: rg Anfrage


Resposta da la regenza

1. Cumbain ch'i na pon betg vegnir furnidas dapertut cifras exactas per las dumondas parzialas fatgas tar la dumonda 1, han tut ils indizis mussà a la fin da las vacanzas da stad 2005 che praticamain tut ils giuvenils ch'èn vegnids ord scola l'onn da scola 2004/2005 han pudì chattar ina pussaivladad da scolaziun u ina soluziun intermediara. Suenter la retschertga che l'uffizi per la furmaziun professiunala aveva fatg il matg, èsi anc ina giada vegnì scrit a tut las persunas d'instrucziun che avevan annunzià giuvenils senza contract d'emprendissadi u senza soluziun intermediara. Las persunas d'instrucziun èn vegnidas fatgas attentas sin las purschidas spezialas da la cussegliaziun professiunala, da l'inspecturat professiunal e da l'acziun "speranza" da la PLD. 49 giuvenils han pudì vegnir sustegnids tras ils posts menziunads. Tar l'uffizi per industria, mastergn e lavur (UCIML) èn actualmain annunziads 9 giuvenils ch'èn vegnids ord scola, ils quals pon visitar il semester da motivaziun. La fin da fanadur eran anc adina registradas 291 plazzas d'emprendissadi libras en il chantun Grischun. Quai lascha supponer che la gronda part dals 150 giuvenils che tschertgava il matg ina soluziun suenter la scola haja chattà ina tala en il fratemp.

2. L'onn 2001 èn vegnids fatgs en il chantun Grischun 278 contracts d'emprendissadi damain che l'onn 1984. En il medem interval è il dumber dals giuvenils da 16 onns dentant sa reducì per passa 600. Quai vul dir che la quota dals giuvenils che han cumenzà in emprendissadi tenor il UFFT è s'augmentada fitg en il medem interval. Da quai pon ins concluder che la situaziun da plazzas d'emprendissadi n'è betg vegnida mendra en il Grischun. En il rom d'in studi da la AMOSA (observaziun dal martgà da lavur da la Svizra orientala, da l'Argovia e da Zug; ) è vegnì constatà l'onn 2004 ch'ils chantuns Appenzell dadens, Appenzell dador e Grischun hajan quotas da dischoccupaziun da giuvenils relativamain bassas. La regenza interpretescha quai sco in segn per il fatg ch'ils manaschis en il Grischun hajan anc adina confidenza en il sistem dual da la scolaziun da la generaziun professiunala giuvna e sajan perquai er pronts da stgaffir e da mantegnair las plazzas d'emprendissadi respectivas necessarias.

3. Durant ils ultims onns èn vegnidas prendidas differentas mesiras per garantir er vinavant che la purschida da plazzas d'emprendissadi saja suffizienta. Latiers tutgan infurmaziuns, documentaziuns, curs per furmaturas e per furmaturs da la professiun, l'acquisiziun da plazzas d'emprendissadi sco er la fundaziun d'associaziuns da scolaziun e d'associaziuns da manaschis d'emprendissadi. Dapi dus onns vegn ultra da quai desistì d'incassar taxas en l'autezza da fin 200. francs per conceder la permissiun da scolaziun. Guardond sin il proxim avegnir survegn ins bunas speranzas en vista al fatg ch'igl èn vegnidas concedidas gia bler dapli che 100 novas permissiuns da scolaziun, e quai mo l'onn 2005. Per far il pass en il martgà da lavur suenter avair terminà la furmaziun professiunala porscha il chantun differents instruments d'agid supplementars. Tras il project VERWA han uschia pliras lavurantas giuvnas e plirs lavurants giuvens pudì vegnir sustegnids tar lur entrada e tar lur midada en il process da lavur. Sco instrument efficazi sa mussan plinavant ils praticums professiunals per lavurantas giuvnas e per lavurants giuvens dischoccupads (ca. 70 persunas absolveschan actualmain in praticum). Tenor las experientschas chattan ca. 80% da las praticantas e dals praticants ina plazza da lavur suenter il praticum.

4. Durant ils ultims tschintg onns ha il chantun augmentà il dumber da sias plazzas d'emprendissadi da 60 a 90. A giuvenils che termineschan lur emprendissadi u lur scolaziun vegn plinavant pussibilità pli e pli da far in praticum tar l'administraziun chantunala.

Datum: 17 d'october 2005