Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Bundi concernent in meglierament da la preparaziun per la tscherna da la professiun en il stgalim superiur

Sessiun: 31.08.2005
La scola professiunala Surselva, la scola mercantila Surselva e la regiun da furmaziun Surselva han realisà la primavaira 2005 communablamain tar las patrunas e tar ils patruns da la regiun ina enquista davart la qualitad da la preparaziun per la tscherna da la professiun e davart lur cuntentezza cun ils giuvenils che vegnan or da scola, e quai areguard las cumpetenzas professiunalas, socialas e persunalas. En ina gruppa d'impuls cun in vast sustegn èn lura vegnids interpretads ils resultats da l'enquista ed igl è vegnì constatà che las enconuschientschas essenzialas da l'enquista na reguardan betg mo la Surselva, ma pon vegnir generalisadas per l'entir chantun.

Duas constataziuns essenzialas ston vegnir menziunadas ed èn la basa da questa intervenziun. Tenor quellas èn 46% da las patrunas e dals patruns da l'avis che la preparaziun per il fufragnadi da las scolaras e dals scolars dal stgalim superiur saja insuffizienta fin suffizienta. Plinavant crititgeschan 69% da las patrunas e dals patruns il pli fitg ils deficits dals giuvenils che vegnan or da scola en il sectur da la cumpetenza persunala, spezialmain areguard la prontezza a la prestaziun, l'interess, la disciplina e la perseveranza sco er l'independenza. Ultra da quai constatescha la gruppa d'impuls che la cumpetenza professiunala saja sa sminuida ils ultims 20 onns tar ils giuvenils che vegnan or da scola en l'abilitad da s'exprimer en la lingua principala ed en la matematica, spezialmain en quint a chau.

Las regulaziuns dal fufragnadi en il chantun Grischun èn fixadas en las "directivas per il praticum professiunal (fufragnadi) en il stgalim superiur da la scola populara dal settember 1990". Il tema "preparaziun per la tscherna da la professiun" vegn fixà en il plan d'instrucziun "uman ed ambient – lavur, mund da lavur e preparaziun per la tscherna da la professiun". Tenor l'artitgel 20 alinea 2 da la lescha da scola è la regenza cumpetenta per fixar ils plans d'instrucziun per la scola populara.

Cun l'intervenziun preschenta vegn la regenza intimada da vegnir activa en ses agen champ da regulaziun e da prender mesiras per meglierar la qualitad da la preparaziun per la tscherna da la professiun, da furmar las regulaziuns per ils fufragnadis da las scolaras e dals scolars secundars en moda pli flexibla e d'augmentar la cumpetenza persunala dals giuvenils che vegnan or da scola. Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders na chapeschan l'intervenziun en quest connex betg sco critica generala cunter las persunas d'instrucziun dal stgalim superiur e na vulan er betg prender als geniturs la responsabladad d'educaziun. Medemamain na reguardan las explicaziuns en questa intervenziun betg la funcziun d'access dal stgalim superiur a la scolaziun terziara.
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan la regenza da midar las disposiziuns respectivas uschia che

1. mintga scolara e mintga scolar da la 2. e da la 3. classa dal stgalim superiur possia da princip frequentar in fufragnadi durant il temp da scola. Las restricziuns correspundentas da realisar ils fufragnadis per las scolas realas e per las classas pitschnas cun l'entira classa il medem mument sto vegnir abolida, resp. cumplettada cun la scola secundara.

2. la preparaziun per la tscherna da la professiun e la preparaziun per il fufragnadi vegnian rinforzadas. Quest tema duai spezialmain vegnir rinforzà sco materia obligatoria en l'instrucziun "uman ed ambient" e collià cun elements che segireschan la qualitad.

3. i vegnia previs en il concept da scolaziun da la scola auta professiunala da pedagogia in praticum d'industria e da mastergn per tut las persunas d'instrucziun futuras. Tals praticums duain dar a las pesunas d'instrucziun che n'han betg gì avant experientschas en ina professiun d'industria u da mastergn l'abilitad da preparar meglier las scolaras ed ils scolars dal stgalim superiur per il mund da lavur.

4. l'abilitad da s'exprimer en la lingua principala e l'abilitad da far quint a chau cuntanschian ina posiziun maximala

5. la cumpetenza persunala dals giuvenils che vegnan or da scola vegnia cumprovada ed augmentada areguard l'independenza e la perseveranza. Quai duai vegnir cuntanschì en moda immersiva cun tecnicas da lavur correspundentas e cun standards da prestaziun en ils roms principals. La cumpetenza persunala da las scolaras e dals scolars duai vegnir valitada e fixada cun ina decleraziun pli transparenta en l'attestat dal stgalim superiur per mauns dals geniturs e dals manaschi d'emprendissadi.

Cuira, ils 31 d'avust 2005

Name: Bundi, Loepfe, Tomaschett, Arquint, Augustin, Bachmann, Barandun, Berther (Mustér), Berther (Sedrun), Biancotti, Bischoff, Bleiker, Büsser, Butzerin, Cahannes, Casanova (Vignogn), Cavegn, Caviezel (Pitasch), Caviezel-Sutter (Tusaun), Cavigelli, Conrad, Crapp, Dermont, Donatsch, Fallet, Farrér, Fasani, Federspiel, Feltscher, Göpfert, Gredig-Hug, Hess, Keller, Kleis-Kümin, Koch, Maissen, Marti, Meyer-Grass (Claustra), Mengotti, Michel, Montalta, Noi, Parolini, Parpan, Pedrini, Pfister, Plozza, Portner, Quinter, Righetti, Rizzi, Sax, Schütz, Stiffler, Thomann, Tuor, Zanetti, Zanolari, Zegg, Nay, Niederer, Thurner

Session: 31.08.2005
Vorstoss: rg Auftrag


Resposta da la regenza

L'incumbensa sa basa sin la valitaziun d'ina enquista ch'è vegnida realisada d'ina gruppa d'impuls da la regiun da furmaziun Surselva la primavaira 2005. Ils resultats da l'enquista reflecteschan giudicaments persunals da 160 (80%) da 200 patrunas e patruns d'emprendistas e d'emprendists en Surselva. Sco basa da questa intervenziun vegnan numnadas spezialmain las suandantas valitaziuns: ina preparaziun per part nunsuffizienta da las scolaras e dals scolars dal stgalim superiur per in fufragnadi, gronds deficits dals giuvenils che vegnan or da scola en il sectur da la cumpetenza persunala sco er ina sminuziun da las cumpetenzas professiunalas durant ils ultims 20 onns en ils secturs da la lingua principala (abilitad da s'exprimer) e da la matematica (spezialmain far quint a chau). La regenza prenda enconuschientscha dal resultat da questa enquista, dentant ella chatta sin fundament da las constataziuns e da la metoda tschernida per l'enquista ch'el na saja betg represchentativ avunda.

Areguard las pretensiuns concretas da las persunas che han sutsegnà sin fundament da l'enquista constatescha la regenza il suandant.

1. Il program da la regenza 2005 2008 cuntegna tranter auter il punct central da svilup "dapli profunditad che vastadad". En il rom da quest project cumplessiv vegnan examinadas e sch'i fa basegn er adattadas las "directivas per il praticum professiunal (fufragnadi) en il stgalim superiur da la scola populara" vertentas.

2. En il rom dal punct central da svilup "dapli profunditad che vastadad" è tranter auter previsa in'examinaziun fundamentala dal singuls roms d'instrucziun. En quest connex datti la pussaivladad da discutar detagliadamain er dumondas da la preparaziun da la professiun e da valitar da nov ils singuls secturs spezials (p.ex. uman ed ambient).

3. La scola auta professiunala da pedagogia a Cuira (SAP) instruescha persunas d'instrucziun per la scolina e per la scola primara. Perquai che las persunas d'instrucziun dal stgalim superiur vegnan scoladas en auters chantuns (t. a. Turitg, Son Gagl, Berna, Friburg) èsi mo per part pussaivel d'avair ina influenza directa en il senn d'ina incumbensa sin lur concepts da scolaziun. Las pussaivladads existentas vegnan tratgas a niz.

4. En il rom dal punct central da svilup "dapli profunditad che vastadad" vegn sco quai ch'i vegn pretendì en l'incumbensa examinada er l'instrucziun da lingua e da matematica a basa d'in project da prestaziun da standard, inizià da la conferenza svizra dals directurs chantunals da l'educaziun publica (CDEP). Gia durant l'onn da scola current han lieu en il senn d'in punct central da svilup en il program da la regenza 2005 2008 per tut las persunas d'instrucziun da la scola populara curs da perfecziunament obligatoris per promover la lingua tudestga da standard.

5. D'augmentar la cumpetenza persunala dals giuvenils che vegnan or da scola è adina stà e vegn ad esser er en l'avegnir in intent central da la scola populara. En il servetsch da questa finamira stat t. a. er la concepziun nova dal 9avel onn da scola planisada en il rom dal punct central da svilup "dapli profunditad che vastadad" che s'occupa spezialmain da furmaziun professiunala. En ils attestats vegn giuditgada la cumpetenza persunala gia a partir da l'onn da scola 2005/2006 tras criteris unitars sco "independenza d'emprender e da lavurar", "perseveranza d'emprender e da lavurar", "premura d'emprender e da lavurar" e.u.i.

En vista ad ina meglieraziun da la preparaziun per la tscherna da la professiun pari a la regenza ch'i saja impurtant da resguardar er aspects dal tractament egual da las schlattainas. Il project current "schanza per il Grischun" elavurescha accentuadamain ils temas da la tscherna da la professiun e las differenzas da las schlattainas en quest sectur. Il project sa drizza a scolaras ed a scolars dals stgalims secundars I e ll, a las emprendidras ed als emprendiders da la furmaziun professiunala, a las persunas d'instrucziun dal stgalim secundar l, dals gimnasis e da las scolas professiunalas.

La regenza è pronta d'acceptar questa incumbensa en il senn da questas ponderaziuns.

Datum: 25 d'october 2005