Navigation

Inhaltsbereich

Sessiun: 14.02.2006
La mancanza da moviment vala dapi il cumenzament dals onns 1990 sco in vair factur da ristga per la sanadad. Quai dat da pensar, sche 64% da las persunas sur 15 onns han tenor l'uffizi federal da statistica da l'onn 2002 memia pauc moviment. Ultra da quai è la part da las persunas inactivas s'augmentada dapi l'onn 1992 marcantamain.
Sper ils deficits motorics han 40 fin 90% da tut ils uffants da la scola obligatorica gia flaivlezzas da la posiziun u ch'i cumenzan donns da la posiziun. Per ina posiziun dal corp sauna sto il skelet vegnir stabilisà ed inchargià tras la forza da las musclas. Far regularmain sport en scola gida medemamain a prevegnir ed a cumbatter il surpais e l'adipositas (corpulenza) e meglierescha la sanadad psichica, la prestaziun cognitiva e l'integraziun sociala.
Sco quai ch'i mussan differents exempels en Svizra, tutga mintga di in'ura da moviment en l'urari da scola. Per realisar questa pretensiun cun success, dovri midadas structuralas en l'instituziun "scola".
Il giavisch central è d'avair ina instrucziun da sport suffizienta e buna en reguard quantitativ e qualitativ. Quella contribuescha ad in'educaziun, ad ina furmaziun ed ad in svilup cumplessiv ed integral d'uffants e da giuvenils.
Sin fundament da las explicaziuns numnadas qua survart vulessan las sutsegnadras ed ils sutsegnaders ch'i vegnia francà en la lescha il suandant alinea:
En las scolas dal stgalim primar e dal stgalim secundar I sco er en las scolas da la furmaziun generala dal stgalim II ston vegnir dadas en il rom dal temp d'instrucziun ordinari en media almain trais lecziuns da sport.
Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders incumbenseschan a la regenza da far las midadas necessarias en il senn da las explicaziuns qua survart.
Cuira, ils 14 da favrer 2006


Name: Perl, Casty, Dermont, Bachmann, Baselgia, Berther (Sedrun), Bleiker, Büsser, Casanova (Cuira), Cavigelli, Christ, Conrad, Dudli, Farrér, Fasani, Feltscher, Giacometti, Giovannini, Gredig-Hug, Hanimann, Hardegger, Hartmann, Hess, Hübscher, Jeker, Joos, Koch, Lemm, Luzio, Märchy, Marti, Meyer-Grass (Claustra), Mengotti, Michel, Möhr, Parolini, Parpan, Portner, Quinter, Ratti, Righetti, Rizzi, Robustelli, Stiffler, Telli, Thomann, Tramèr, Wettstein, Zanolari, Bernhard, Campell, Caviezel (Cuira)

Session: 14.02.2006
Vorstoss: rg Auftrag


Resposta da la regenza

Er la regenza vul procurar per in'educaziun e per ina furmaziun cumplessiva ed integrala dals uffants e dals giuvenils. Resguardond il singul uman tutgan latiers tant ina tenuta critica, positiva envers auters umans e che vegn purtada da bainvuglientscha (mens sana) sco er la sanadad corporala (corpus sanum). Ad ina societad sauna n'appartegnan dentant betg mo tants umans da buna sanadad corporala e spiertala sco pussaivel, mabain er l'abilitad e la prontadad d'acceptar divergenzas da l'ideal da la sanadad e malsognas uschia, che tut las commembras e che tut ils commembers da la communitad - ch'i sajan individualmain sauns u malsauns - sa sentian sco parts impurtantas, indispensablas d'ina unitad multifara.
En il rom d'ina educziun e d'ina furmaziun cumplessiva che vegn prendida en mira per la generaziun giuvna giogan las scolas dal stgalim primar e dal stgalim secundar I sco er las scolas da la furmaziun generala dal stgalim secundar ll senza dubi ina rolla centrala. Las scolas na pon dentant betg schliar sulettas questa incumbensa. Tranter auter er las relaziuns famigliaras, la scolina, las uniuns da giuventetgna, las uniuns da sport sco er las activitads durant il temp liber che vegnan purschidas pli e pli han ina gronda influenza sin il svilup da la generaziun giuvna. Cur ch'els entran en scola portan ils uffants cun sai bleras tenutas e modas da sa depurtar saunas, dentant er bleras mains saunas.
Las scolas menziunadas en l'incumbensa sa dattan tutta fadia da furnir lur contribuziun impurtanta per il svilup spiertal e corporal da la giuventetgna. La basa sin plaun chantunal èn la lescha davart las scolas popularas dal chantun Grischun (lescha da scola), l'ordinaziun executiva tar la lescha da scola sco er la lescha davart las scolas medias en il chantun Grischun (lescha davart las scolas medias). Questas basas legalas dattan a la regenza la cumpetenza da relaschar ils plans d'instrucziun ed ils uraris per ils differents stgalims da scola. En quest connex sto la regenza s'orientar tranter auter a las directivas respectivas en l'ordinaziun executiva tar la lescha da scola (canon dals roms) sco er - en quai che reguarda l'instrucziun da sport - a l'ordinaziun dal cussegl federal davart la promoziun da gimnastica e da sport. Tenor l'art. 1 al. 1 da questa ordinaziun ston ils chantuns procurar "ch'i vegnia instruì en las scolas dal stgalim primar e dal stgalim secundar I sco er en las scolas da la furmaziun generala dal stgalim secundar II en il rom dal temp d'instrucziun ordinari en media almain trais lecziuns da sport per emna". Tras la formulaziun "... en media almain trais lecziuns da sport ..." repeta e rinforza l'incumbensa parlamentara qua avant maun quai che sto vegnir observà en mintga cas gia sin fundament da las directivas dal dretg federal. Natiralmain ha mintga scola gia oz la pussaivladad da porscher a lur scolaras ed a lur scolaras lecziuns da sport supplementaras (rom d'elecziun sin il stgalim superiur, dis da sport, emnas da sport e.u.v.) ultra da las trais lecziuns. L'intervenziun parlamentara ha dentant la finamira da midar l'urden da cumpetenzas cun fixar per in rom la dotaziun da las lecziuns sin il stgalim da la lescha, entant che la regenza fixass il dumber da las lecziuns per tut tschels roms tenor l'urden da cumpetenzas vertent. Da rumper il sistem en quest cas singul, quai che chaschunass per gronda part ina repetiziun verticala dal cuntegn da las directivas dal dretg federal, n'è betg necessari e strusch cumpatibel cun las directivas dal project "essenzialisaziun e flexibilisaziun da la legislaziun e da l'applicaziun dal dretg (EFLAD)".
Per resumar pon ins constatar: La regenza beneventa e sustegna las ideas fundamentalas da l'intervenziun parlamentara. En l'interess da questas ideas fundamentalas è ella dentant da l'avis ch'i na saja ni adattà ni necessari d'extender la basa legala respectiva sco quai ch'igl è previs en l'incumbensa. Perencunter sa stenta la regenza da resguardar en l'avegnir anc pli sistematicamain che las trais lecziuns da sport - ch'èn gia francadas en la lescha - vegnian dadas consequentamain en tut las scolas.
Sin fundament da questas ponderaziuns propona la regenza al cussegl grond da refusar l'incumbensa qua avant maun.

Datum: 24. April 2006