En il rom da la nova politica regiunala (NPR) tematisescha la confederaziun il tractament futur da "regiuns periferas che n'èn betg bain cuntanschiblas". Per sviluppar e per promover talas regiuns propona la confederaziun in agir, tenor il qual i duai l'emprim vegnir fatga ina selecziun ed ina categorisaziun, suenter duai alura vegnir fixada ina strategia chantunala. Il chantun Grischun ha tractà questa tematica ensemen cun il chantun Uri ed ha lantschà in project da pilot correspundent cun il num "spazis cun pauc potenzial dal Grischun/da l'Uri, tractament da potenzials betg utilisads". Il rapport da l'emprima fasa (definiziun e basa) è avant maun, ils resultats da la segunda fasa (concretisaziun) vegnan preschentads a la regenza fin la fin da l'onn 2007.

Tar las dumondas:

1. I constat che quest tema è vegnì recepì vastamain e per part en moda provocativa da las medias e da diversas organisaziuns naziunalas. Er en il chantun Grischun datti projects che s'occupan directamain u indirectamain da spazis cun pauc potenzial. En connex cun l'examinaziun da las structuras e da las prestaziuns per sanar las finanzas dal chantun constatescha per exempel la mesira da spargn 206 che la finamira da l'urbanisaziun decentrala stoppia vegnir definida da nov. En il concept directiv per l'economia dal Grischun 2010 vul la finamira 3 dar la prioritad ad investiziuns publicas tenor lur niz per l'economia publica. Per cumbatter in'eventuala malsegirezza en la populaziun duain vegnir sclerids ils connexs ed ils cuntegns cun agid d'ina clera communicaziun. En quest senn è vegnì deditgà il magazin economic dal Grischun PULS (ediziun dals 26 da november 2006) al tema "spazis cun pauc potenzial".

2. Spazis cun pauc potenzial èn caracterisads dal fatg ch'els possedan vischnancas, en las qualas plirs process s'accumuleschan ad ina spirala descendenta. En spezial èn quai in regress dal svilup da l'occupaziun e da la valurisaziun, in svilup disfavuraivel da la structura da vegliadetgna resp. da l'emigraziun, ina reducziun da las prestaziuns dal provediment da basa sco er nauschs indicaturs da finanzas da las vischnancas. Uschia è la capacitad da (sur)viver d'ina tala vischnanca periclitada a media fin a lunga vista resp. i sto vegnir fatg quint cun in'ulteriura emigraziun sco er cun ina vasta depopulaziun.
Dal puntg da vista economic reflectescha la capacitad da viver limitada dals spazis cun pauc potenzial savens la dependenza da las branschas cun ina valurisaziun sco l'agricultura e la selvicultura, las interpresas pitschnas classicas ed il turissem da stad. En il chantun Grischun sa laschan identifitgar 15 spazis cun pauc potenzial.

3. En spazis cun pauc potenzial datti senza auter potenzials. Sco potenzials pon vegnir resguardads per exempel ils potenzials da la cuntrada cultivada e dal territori natiral. Quests potenzials èn la basa per in turissem che vegn chapì vastamain sco er per l'agricultura e per la selvicultura. En singuls cas pon ils potenzials er esser impurtants per l'utilisaziun da las resursas natiralas u per tschertas funcziuns d'abitar. Las strategias per ils territoris cun pauc potenzial ston vegnir consideradas en in context funcziunal pli grond e na pon betg vegnir concepidas isoladamain per singulas vischnancas, per gruppas da vischnancas u per fracziuns.
Per crear ina creschientscha economica en il chantun Grischun da la quala po profitar directamain u indirectamain er la populaziun dals territoris cun pauc potenzial èsi en emprima lingia impurtant che las branschas d'export contribueschian lur part a questa creschientscha (turissem, industria, servetschs, energia, exports da resursas natiralas, effects d'entradas da las pendularias e dals pendularis). Qua sa tracti en sasez dals "motors" u da las "branschas che dattan l'impuls" a l'economia publica dal Grischun. Il program da realisaziun NPR dal chantun Grischun prevesa da promover questas prestaziuns d'export sin basa dals potenzials ch'èn avant maun en tut il chantun.

4. Las vischnancas e la populaziun dals territoris cun pauc potenzial pon gidar activamain a promover il svilup economic en lur valladas cun lantschar ina discussiun intenziunada davart la tematica, cun s'engaschar intensivamain e cun renconuscher sco er cun utilisar ils potenzials. Ultra a focusar cun cleras finamiras ils potenzials ch'èn avant maun avra quai er la populaziun per novaziuns e per midadas. Refurmas da las structuras communalas e da singulas branschas (p.ex. turissem) èn pass impurtants en quest sectur. Ils princips fundamentals da la NPR promover la forza innovativa, la valurisaziun e la cumpetitivitad da las regiuns valan er per regiuns periferas che n'èn betg bain cuntanschiblas. Per far frunt al svilup actual ston las vischnancas pertutgadas sco er lur abitantas e lur abitants far stentas pli intensivas.

Datum: 7 da settember 2007