Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Trepp concernent il cumbat cunter l'abstinenza a la votaziun

Sessiun: 12.02.2008
L'abstinenza a la votaziun ha tradiziun en il chantun Grischun; cumpareglià cun ils auters chantuns è ella dapi onns per regla la pli auta. Pertutgadas da quai èn las elecziuns dal cussegl naziunal e dal cussegl dals chantuns e spezialmain las elecziuns da noss parlament chantunal, però er las votaziuns davart dumondas specificas. Gia il november 1991 ha inoltrà deputà Martin Jäger in postulat en quest connex cun propostas per meglierar la participaziun a la votaziun. Il postulat menziunà è da quel temp vegnì acceptà dal cussegl grond - però mo cun restricziuns - cun 72 cunter 0 vuschs. Intginas da las mesiras ch'eran quella giada vegnidas proponidas, sco p.ex. simplifitgar la votaziun per correspundenza, èn lura er vegnidas realisadas.
Deplorablamain n'è la participaziun politica en general tuttina betg propi s'augmentada: il Grischun è en quest reguard – cumpareglià cun ils auters chantuns – per regla anc adina a la cua. Ils motivs per quest fatg èn differents e na pon betg vegnir tractads qua specificamain. Indicaziuns ans dat però per exempel ina lavur da licenziat ch'è deditgada spezialmain a quest tema e ch'è vegnida scritta da Manuel Salvator (referent prof. dr. Silvano Moekli a l'universitad da Turitg).

L'abstinenza a la votaziun na vul betg dir senz'auter ch'ins veglia affirmar da las relaziuns existentas. Ella po er vegnir interpretada sco dischinteress, sco frustraziun, sco mancanza d'attractivitad u sco mancanza da senn per la cuminanza da vart da las burgaisas e dals burgais. A lunga vista è l'abstinenza a la votaziun bain in dals pli gronds inimis da la democrazia. Gia l'onn 1981 ha admonì Fritz Honegger, ch'era quella giada president da la confederaziun: "A la lunga èn dischinteress, surpretensiun e mancanza da senn per la cuminanza da vart da las burgaisas e dals burgais privlus per la democrazia directa."
Nossa societad ha ina responsabladad ed er in interess elementar che la glieud giuvna ed er la glieud pli veglia sa participeschia als process da decisiuns politicas. Qua po avair ina buna instrucziun civica ina rolla centrala. L'instrucziun civica ha tranter auter simplamain ina impurtanza indispensabla per la furmaziun generala cumplessiva. In plan d'instrucziun liant e structurà per las lecziuns d'istorgia civica manca dentant fin ussa en noss chantun sin ils stgalims da la scola secundara 1 e 2.

In pitschen mussament da stima visavi las votantas ed ils votants fiss gia, sch'ellas u sch'els na stuessan betg francar las cuvertas en cas ch'ellas u ch'els voteschan per correspundenza. En noss chantun vischin Son Gagl è quai gia da ditg ina chaussa evidenta. Per cuntanscher meglier la generaziun giuvna stuessan ins er immediatamain instradar la pussaivladad da votar per e-mail u tras auters meds da communicaziun electronics. Emprimas emprovas cun pussaivladads da votar electronicas èn enconuschentamain vegnidas fatgas en auters chantuns cun success.

Las sutsegnadras ed ils sutsegnaders qua survart supplitgeschan la regenza da preschentar al cussegl propostas en il senn explitgà qua survart per meglierar la participaziun a la votaziun en noss chantun.

Cuira, ils 12 da favrer 2008

Name: Trepp, Rathgeb, Augustin, Arquint, Baselgia-Brunner, Bondolfi, Bucher-Brini, Candinas, Casparis-Nigg, Caviezel (Pitasch), Feltscher, Florin-Caluori, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Hartmann (Cuira), Jaag, Jäger, Jenny, Kessler, Koch, Krättli-Lori, Kunz, Loepfe, Menge, Meyer-Grass (Claustra Vitg), Niederer, Peer, Perl, Pfäffli, Pfenninger, Pfiffner-Bearth, Pfister, Portner, Quinter, Ragettli, Tenchio, Thöny, Tuor, Wettstein, Degiacomi, Furrer-Cabalzar, Grendelmeier, Locher Benguerel, Monigatti, Wasescha

Session: 12.02.2008
Vorstoss: rg Auftrag



Resposta da la regenza

Il Grischun tutga dapi il cumenzament dals onns 1980 tar ils chantuns cun l'abstinenza la pli gronda tant ad elecziuns sco er a votaziuns sur d'ina chaussa. La divergenza importa savens plirs puncts procentuals da la media svizra. La regenza ed il cussegl grond èn s'occupads da quest fenomen gia en connex cun il postulat Jäger concernent il rapport davart il regress da la participaziun ad elecziuns ed a votaziuns (text da l'intervenziun, PCG november 1991, p. 638). La regenza è quella giada arrivada a la conclusiun ch'il Grischun na saja betg in cas spezial en quai che concerna l'abstinenza a la votaziun, mabain che la participaziun en il chantun Grischun sa sviluppia quasi en medema moda sco en las autras parts da la Svizra, schebain sin in nivel in zic pli bass (cf. resposta, PCG 1991/92, p. 905 ss.). En ina lavur da diplom pli giuvna davart il tema da l'abstinenza a la votaziun en il chantun Grischun vegnan menziunads – ultra dals motivs generals – dus fatgs specifics che influenzeschan en moda negativa la participaziun a la votaziun en il chantun Grischun. D'ina vart èn quai las regiuns turisticas che han ina participaziun sut la media. Plinavant il fatg che anteriuras lingias da conflicts confessiunals e da conflicts da partidas politicas èn crudadas.

Gia en sia resposta sin il postulat Jäger ha la regenza avertì da betg dramatisar la dumonda da l'abstinenza a la votaziun. La tesa ch'è vegnida fatga valair pli baud en la perscrutaziun da la participaziun, tenor la quala la participaziun a la votaziun sa reduceschia adina pli fitg en il decurs dal temp, n'è per fortuna betg sa verifitgada. Percunter pon ozendi vegnir registradas differenzas relativamain grondas tar la participaziun, tut tenor il project da votaziun. En ina democrazia che sa basa sin l'idea d'in urden social liber stoi dentant er vegnir acceptà da princip che votantas e che votants sa participeschan en moda selectiva u na sa participeschan insumma betg a votaziuns ed ad elecziuns.

Cun quai na s'exprima la regenza dentant betg cunter mesiras raschunaivlas ed efficazias per meglierar la participaziun a la votaziun. Davart l'instrucziun civica che vegn menziunada en l'incumbensa è la regenza gia s'exprimida il december 2007, respundend ella la dumonda Rathgeb concernent la furmaziun politica en las scolas grischunas (cf. PCG 3/2007-2008, p. 370 ss.). Las explicaziuns che la regenza ha dà là èn anc adina liantas per ella. En quest reguard n'exista betg in basegn d'agir supplementar. La participaziun na sa meglierass er betg en moda essenziala, sche las spesas da porto da la votaziun per correspundenza vegnissan surpigliadas, sco ch'i vegn proponì. Actualmain profiteschan circa 75 fin 80 pertschient da las votantas e dals votants da questa pussaivladad. Bleras votantas e blers votants na tramettan lur cedel da votaziun betg per posta, mabain al mettan en la chascha da brevs da l'administraziun communala. Sche las spesas da porto vegnissan surpigliadas, dess quai mo in spustament entaifer la gruppa che votescha gia ussa per correspundenza. Tar spesas da porto dad 1.10 francs per spediziun, tar ina media da 30'000 persunas che voteschan per correspundenza e tar quatter votaziuns per onn pudessan dentant resultar custs considerabels. Meglras perspectivas d'augmentar la participaziun a la votaziun empermetta la pussaivladad da votar en moda electronica (vote électronique). La liberalisaziun da la votaziun sto vegnir chapida sco princip d'ina societad moderna e mobila. Pervia da quai vuless la regenza prender per mauns questa sfida en moda activa, dentant senza svegliar aspectativas exageradas. Dapi l'onn 2005 è il chantun Grischun represchentà tras la chanzlia chantunala en la gruppa da lavur "vote électronique" da la confederaziun. Tenor il rapport dal cussegl federal davart il vote électronique duai el vegnir introducì en etappas (FF 2006, p. 5459 ss.). En in emprim pass duain pudair vegnir integrads las Svizras ed ils Svizzers a l'exteriur. La regenza ha l'intenziun da preschentar al cussegl grond il cumenzament da l'onn 2009 in rapport davart il vote électronique en il chantun Grischun. Il resultat da la discussiun politica, da las cundiziuns da basa che vegnan fixadas da la confederaziun sco er da las pussaivladads tecnicas e finanzialas vegn alura a determinar l'ulteriur proceder.

Tenor questas explicaziuns è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa concernent la votaziun electronica en il senn da questas ponderaziuns. Areguard ils auters puncts (instrucziun civica, surpigliada da la francatura) refusa ella l'incumbensa.

Datum: 7 da matg 2008