Incumbensa da la cumissiun per ambient, traffic ed energia (CATE) concernent l'effizienza da l'energia en ils edifizis dal Grischun
Sessiun: 12.02.2008
Il Grischun en sia qualitad da regiun cun ina radiaziun maximala dal sulegl ed en sia qualitad da chantun da turissem sco er da chombra d'aua cuvra 71 pertschient da ses consum d'energia cun purtaders d'energia fossils ed è uschia sur la media svizra. La durada media da las uras suleglivas en il Grischun è auta en cumparegliaziun cun il rest da l'Europa; quest fatg na vegn dentant betg tratg a niz avunda en dumondas da construcziun. Va quai a prà cun in chantun da turissem che viva da la buna qualitad da l'aria? L'ieli mineral vegn ils proxims onns pli stgars ed uschia sensiblamain pli char. 45 pertschient da l'energia che nus duvrain en Svizra per stgaudar è surtut ieli mineral. L'isolaziun da blers edifizis novs e sanads è zunt inferiura a las pussaivladads tecnicas. Sch'i vegniss sanà l'effectiv dals edifizis vegls e sche quels cuntanschessan uschia il standard da minergia u valurs cumparegliablas, chaschunass quai in volumen d'expensas da 3.5 milliardas durant 12 onns en Svizra. Per il chantun Grischun fissan quai circa 70-100 milliuns per onn. Pertge na duai betg vegnir promovì ils proxims onns insatge ch'è lev da realisar tant tecnicamain sco er finanzialmain e che vegn ad esser gia en 10 u 15 onns il standard da l'entira Svizra? Sche nus na faschain betg quai, vegn il Grischun – il chantun turistic ch'è enconuschent per sia architectura – a construir chasas che vegnan ad esser suenter per 50 onns lunsch sut il standard da construcziun da lur temp e che vegnan ad engrevgiar en moda nunchapibla nossa bilantscha da CO2. La via tar l'effizienza da l'energia "ina societad da 2000 watts" da la SIA (documentaziun D 0216) ed il vast sustegn tras las federaziuns da l'architectura en noss chantun conferman quest giavisch.
Il chantun pudess promover pli fitg ina moda da construir effizienta areguard l'energia cun dar impuls – graduads tenor l'effect – per construir edifizis novs en moda che resguarda l'energia. Quests edifizis cuntanschan valurs dal basegn da l'energia da stgaudar che arrivan actualmain en il meglier cas a circa 10 kWh/m2 per onn e – sch'i vegniss fatga ina sanaziun – a circa 50 kWh/m²a. Ils impuls da la planisaziun dal territori ed ils impuls finanzials en ils fatgs da sanaziun e da construcziuns novas sustegnessan activamain las stentas da la branscha da construcziun. Per ch'i dettia ina motivaziun per l'industria da construcziun da sa scolar en las novas tecnicas da l'effizienza da l'energia, dovri a lunga vista la tschertezza che las tecnicas da construcziun effizientas areguard l'energia vegnan ad esser inevitablas per cuntanscher las valurs minimalas. Perquai duain valurs che pon vegnir cuntanschidas tecnicamain senza problems sco quai ch'igl è usità gia oz, er vegnir perscrittas da la lescha. Las prescripziuns existentas ston vegnir adattadas a quai che po vegnir realisà il mument. En connex cun ils agens edifizis duess il maun public avair ina funcziun d'exempel e duess resguardar almain las stentas da spargnar energia ch'èn usitadas sin plaun federal. Ulteriurs champs d'applicaziun raschunaivels sco la producziun cumbinada da chalur e da forza, sco l'adattaziun da la planisaziun dal territori e sco autras mesiras che promovan l'effizienza da l'energia stuessan vegnir giuditgads en il rom da la revisiun da la lescha d'energia.
Nus envidain la regenza d'elavurar ina legislaziun d'energia ecologica ed exemplarica, ch'è economicamain supportabla e ch'è tecnicamain realisabla per edifizis novs e sanads. Ella duai s'orientar latiers a las tecnologias ch'èn disponiblas oz. Ils cas spezials e la graduaziun proporziunala dals impuls duain vegnir reglads correspundentamain en la lescha. La regenza duai examinar, sche las leschas existentas cuntegnan regulaziuns che impedeschan l'effizienza da l'energia.
Cuira, ils 12 da favrer 2008
Name: Feltscher, Thöny, Berther (Sedrun), Bucher-Brini, Buchli, Clavadetscher, Conrad, Donatsch, Federspiel, Parpan, Stoffel
Session: 12.02.2008
Vorstoss: rg Auftrag
Resposta da la regenza
Gia tras la lescha d'energia grischuna vertenta (LEG) – sia ultima revisiun è vegnida messa en vigur il 1. da fanadur 2007 – vegnan l'effizienza da l'energia en il sectur dals edifizis e l'utilisaziun d'energias regenerablas promovidas spezialmain en il Grischun. En il center stattan en quest connex la sanaziun termica d'edifizis existents e da stabiliments da la tecnica da chasa, meglieraziuns dal grad d'utilisaziun tar stabiliments commerzials ed industrials, installaziuns pli grondas da stgaudaments da laina e da pumpas da chalur sco er implants solars per preparar l'aua chauda da diever. En il preventiv dal chantun èn previsas per l'onn 2008 contribuziuns da promoziun en l'autezza totala da 2,75 milliuns francs.
Las constataziuns davart il consum d'energia en il Grischun ed en Svizra – ch'èn formuladas en moda generala en l'incumbensa – èn da princip correctas. Percunter na pon betg vegnir suandadas e confermadas tut las cifras enumeradas.
Tar ils puncts centrals da svilup e tar las mesiras per l'onn 2008 sco er en il rom dal program legislativ tar il program da la regenza dals onns 2009 fin 2012 ha la regenza formulà cleras finamiras per meglierar en moda persistenta l'effizienza da l'energia en il sectur dals edifizis e l'utilisaziun d'energias regenerablas. Per cuntanscher questas finamiras ston las prescripziuns chantunalas davart l'energia vegnir suttamessas ad in'ulteriura revisiun. Quai vegn collià cun in'extensiun da las mesiras actualas e cun in'adattaziun da las prescripziuns da la tecnica da construcziun cun augmentar ils standards minimals.
Cun questas lavurs preliminaras per ina revisiun cumplessiva da la LEG èsi gia vegnì cumenzà. L'emprim sa tracti d'elavurar ina strategia che cumpiglia er ils svilups naziunals en il sectur da l'energia, che sa basa sin las prescripziuns da model armonisadas 2008 (MoPEC) da la conferenza da las directuras e dals directurs chantunals d'energia e che resguarda las relaziuns spezialas en il Grischun. La procedura da consultaziun che ha lieu suenter è planisada per il cumenzament da l'onn 2009, uschia ch'i po vegnir fatg quint che las novas disposiziuns vegnian messas en vigur per il 1. da schaner 2010.
Cunquai che l'incumbensa da la CATE persequitescha las medemas finamiras sco la revisiun da la legislaziun d'energia grischuna, cun la quala igl è gia vegnì cumenzà, è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa en il senn da las explicaziuns.
Datum: 7 d'avrigl 2008