Navigation

Inhaltsbereich

Incumbensa Bondolfi concernent l'introducziun d'elecziuns taciturnas per las dretgiras districtualas

Sessiun: 10.06.2008
Tar las elecziuns da las derschadras e dals derschaders che han gì lieu quest onn per occupar las 11 dretgiras districtualas en il chantun Grischun hai dà mo en paucs districts elecziuns "per propi", nua che las persunas cun dretg d'eleger han pudì tscherner tranter differentas candidatas e tranter differents candidats. En la gronda part dals districts han gì lieu unicamain uschenumnadas elecziuns da conferma, perquai ch'i n'aveva betg dapli candidaturas che mandats disponibels. Bain er per quest motiv è la participaziun a las elecziuns stada relativamain pitschna en quests districts. Gist tar las elecziuns da las derschadras districtualas e dals derschaders districtuals stoi vegnir fatg quint er en l'avegnir ch'i dettia sulettamain elecziuns da conferma, perquai che las partidas vulan d'ina vart savens mantegnair la repartiziun existenta dals mandats e perquai che la prontezza da surpigliar in uffizi da derschadra u da derschader n'è da l'autra vart per part er betg fitg gronda. Tenor il dretg vertent dovri malgrà quai ed en mintga cas in'elecziun ordinaria per eleger las derschadras districtualas ed ils derschaders districtuals. Quai è pauc raschunaivel, uschia ch'i duess vegnir introducida la pussaivladad d'elecziuns taciturnas per eleger las derschadras districtualas ed ils derschaders districtuals. Per il cas ch'i na fissan betg proponids dapli candidatas e dapli candidats che mandats disponibels, n'avessan pli lieu naginas elecziuns. Anzi, las persunas proponidas vegnissan designadas tras ina decleraziun uffiziala sco "elegidas". L'instituziun da las elecziuns taciturnas distgargiass las persunas cun dretg d'eleger, uschia ch'ellas pudessan sa concentrar sin ils projects e sin las fatschentas electoralas communalas, chantunalas e federalas ch'èn propi dispitaivlas. Elecziuns taciturnas gidan ultra da quai a spargnar custs, e quai tar las autoritads (p.ex. nagins custs per stampar cedels electorals), tar las partidas sco er tar las candidatas e tar ils candidats sezs. Er areguard il puntg da vista, tenor il qual las elecziuns ston esser "democraticas", pon elecziuns taciturnas vegnir qualifitgadas sco nunproblematicas. Cun inoltrar propostas electoralas avunda avessan las burgaisas ed ils burgais numnadamain adina la pussaivladad d'effectuar in'elecziun averta, e quai senza gronda lavur.

A favur da l'introducziun d'elecziuns taciturnas per occupar ils mandats da las derschadras e dals derschaders da las dretgiras districtualas pledan pia motivs impurtants. Las elecziuns taciturnas èn ina soluziun adequata, uschia che la regenza vegn incumbensada da stgaffir la basa legala che pussibilitescha da realisar elecziuns taciturnas per las dretgiras districtualas.

Cuira, ils 10 da zercladur 2008

Bondolfi, Hartmann (Cuira), Arquint, Berni, Bischoff, Blumenthal, Bucher-Brini, Buchli, Caduff, Candinas, Casutt, Caviezel (Pitasch), Caviezel-Sutter (Tusaun), Cavigelli, Christoffel-Casty, Darms-Landolt, Fallet, Feltscher, Florin-Caluori, Jenny, Keller, Kleis-Kümin, Kollegger, Kunz, Menge, Niederer, Parolini, Rizzi, Sax, Stiffler, Tenchio, Valär, Vetsch (Claustra Vitg), Locher Benguerel, Luzio, Michel (Cuira), Patt, Pedrini (Soazza)

Session: 10.06.2008
Vorstoss: rg Auftrag

Resposta da la regenza

L'ultima revisiun totala da la lescha davart ils dretgs politics en il chantun Grischun datescha dals 17 da zercladur 2005 ed è entrada en vigur il 1. da schaner 2006. Cun questa chaschun han la regenza ed il cussegl grond refusà la pretensiun d'introducir elecziuns taciturnas en general – ina pretensiun ch'era vegnida fatga valair da ses temp en la consultaziun, ma qua e là er gia pli baud. En la missiva aveva la regenza argumentà sia posiziun sco suonda: "Tras quai che la calculaziun da la maioritad absoluta vegn reglada da nov, sa reduceschan quels cas, nua ch'i dat segunds scrutinis, uschia ch'i n'exista betg in basegn da regulaziun urgent en quest connex. Cunter las elecziuns taciturnas ston dentant er vegnir fatgas valair resalvas generalas da la politica da stadi. Elecziuns democraticas dal pievel n'èn betg mo meds tecnics per nominar las autoritads. Anzi, ellas han er la funcziun da legitimaziun. Questa legitimaziun da las "persunas elegidas" tras il pievel scroda dentant tar elecziuns taciturnas. Ils dumbers da las vuschs pon ultra da quai er dar signals politics tar elecziuns incontestadas. La finala daventass la procedura pli cumplitgada tar elecziuns taciturnas, ed il dretg da proponer libramain candidatas e candidats vegniss restrenschì." (missiva carnet nr. 1/2005-2006, p. 13). L'intervenziun qua avant maun na pretenda betg d'introducir elecziuns taciturnas en general, mabain vuless che questa pussaivladad vegniss stgaffida tar las elecziuns da las dretgiras districtualas. L'elecziun da las dretgiras districtualas tras il pievel n'ha betg ina lunga tradiziun en il chantun Grischun, mabain è vegnida introducida pir a chaschun da la refurma da las dretgiras grischunas dals 12 da mars 2000. Avant vegnivan las dretgiras districtualas elegidas d'ina uschenumnada radunanza d'electuras e d'electurs delegads. Dapi lura han gì lieu trais elecziuns da las dretgiras districtualas tras il pievel, l'ultima giada il 1. da zercladur 2008. Gia tar las emprimas elecziuns han las votantas ed ils votants mussà in interess plitost modest per la nominaziun da questas autoritads giudizialas. Quest onn hai dà mo pli en paucs districts elecziuns "per propi", nua che las votantas ed ils votants han pudì tscherner tranter differentas candidatas e tranter differents candidats. En la gronda part dals districts n'avevi betg dapli candidaturas che mandats disponibels. Correspundentamain pitschna è alura er stada la participaziun a las elecziuns en la gronda part dals districts. Tenor las experientschas ch'ins ha fatg fin ussa, dastgan ins partir dal fatg che la situaziun na vegnia er betg ad esser fitg differenta tar elecziuns futuras.

Sin basa da las circumstanzas preschentadas e sin basa dal svilup che po vegnir spetgà, è la regenza da l'avis che la pretensiun d'introducir elecziuns taciturnas specificamain per eleger las dretgiras districtualas, saja giustifitgada. Cunquai ch'i sa tracta da nominar autoritads giudizialas e betg autoritads politicas, na giogan las resalvas da la politica da stadi, ch'èn vegnidas menziunadas qua survart, betg ina rolla impurtanta, mabain dattan plitost la precedenza als avantatgs da las elecziuns taciturnas a favur d'ina procedura economica. Tras elecziuns taciturnas sa laschan spargnar blers custs e blera energia tar tut las parts participadas (candidatas e candidats, partidas ed autoritads). Las elecziuns taciturnas gidan dentant er a cumbatter elecziuns cun pitschnas participaziuns, perquai ch'ellas laschan evitar elecziuns incontestadas e nunnecessarias.

Sin basa da questas explicaziuns è la regenza pronta d'acceptar l'incumbensa.

Datum: 04 da settember 2008