Navigation

Inhaltsbereich

Dumonda Bucher-Brini concernent ina promoziun linguistica tempriva intenziunada d'uffants

Sessiun: 29.08.2008
Uffants da famiglias ch'èn dischavantagiadas socialmain, che han in access manglus a la furmaziun u che han ina lingua estra sco lingua da famiglia cuntanschan en media prestaziuns da scola ch'èn main bunas che quellas d'uffants da famiglias che han in bun access a la furmaziun. Malgrà mesiras da promoziun e stentas da vart da las persunas d'instrucziun na reusseschi savens betg a la scolina ed a la scola d'intermediar bunas schanzas da furmaziun a quests uffants.

Cun ina registraziun tempriva e cun ina promoziun tempriva vegnan evitads svilups fauss sco er periclitaziuns socialas e periclitaziuns da la sanadad. La promoziun tempriva è spezialmain impurtanta tar uffants ch'èn dischavantagiads socialmain, perquai che lur famiglias han savens paucas atgnas resursas per promover lur uffants.
En spezial è indispensabla la promoziun tempriva da la cumpetenza linguistica per meglierar l'egualitad da las schanzas en las scolas.

Avant l'entrada en scolina datti ina largia tar la purschida che concerna la scolaziun prescolara e la promoziun prescolara e paucas purschidas dal sectur bass che concernan la furmaziun dals geniturs. Durant ils emprims 3 onns dals uffants vegn questa mancanza mitigiada per part grazia a la cussegliaziun per mammas e babs, grazia a las medias ed als medis d'uffants e grazia a las canortas d'uffants. Suenter il 3. onn fin a la vegliadetgna da scolina datti dentant ina gronda largia en il sectur bass da la prevenziun. Dal temp impurtant fin a l'entrada en scolina, durant il qual igl è necessari d'intermediar ad ura cumpetenzas d'emprender a l'uffant poi vegnir profità memia pauc pervia da la mancanza da purschidas correspundentas. In'excepziun èn las canortas d'uffants u las gruppas da gieu. Quellas custan dentant e vegnan pervia da quai duvradas en emprima lingia da persunas che tegnan quint da la furmaziun, entant che famiglias ch'èn socialmain deblas u famiglias estras na tramettan lur uffants betg en talas instituziuns. Pervia da quai daventan las differenzas socialas adina pli grondas e l'egualitad da las schanzas vegn reducida supplementarmain.
Pervia da quai sto la finamira esser quella che tut ils uffants han – il mument ch'els entran en scolina u en scola – las abilitads e las capacitads che correspundan a lur vegliadetgna e ch'èn necessarias per far cun success ina scolaziun.

La regenza vegn supplitgada da respunder las suandantas dumondas:

1. È la regenza er da l'avis da las sutsegnadras e dals sutsegnaders ch'i dettia – suenter il terz onn da vegliadetgna fin tar l'entrada en scolina – ina largia tar la purschida areguard la scolaziun prescolara ed areguard la promoziun prescolara?

2. È la regenza pronta da s'engaschar per meglierar la promoziun linguistica avant l'entrada en scolina e da relaschar las directivas liantas correspundentas?

3. Tge tenuta ha la regenza envers ina elavuraziun d'in concept chantunal per ina promoziun tempriva che cuntegna mesiras per meglierar las schanzas da furmaziun d'uffants ch'èn dischavantagiads socialmain?

Cuira, ils 29 d'avust 2008

Bucher-Brini, Bezzola (Samedan), Cahannes Renggli, Arquint, Baselgia-Brunner, Blumenthal, Casty, Casutt, Christoffel-Casty, Darms-Landolt, Feltscher, Frigg-Walt, Gartmann-Albin, Jaag, Jäger, Jeker, Märchy-Michel, Menge, Meyer Persili (Cuira), Meyer-Grass (Claustra Vitg), Noi-Togni, Peyer, Pfenninger, Pfiffner-Bearth, Thöny, Trepp, Wettstein, Zanetti (Li Curt), Fischer, Locher Benguerel

Session: 29.08.2008
Vorstoss: rg Anfrage

Resposta da la regenza

La dumonda sa basa sin l'enconuschientscha ch'i dat gia durant ils emprims onns da la vita d'in uman facturs impurtants che han ina influenza sin la scolaziun pli tard. La responsabladad principala ch'in uffant vegnia promovì da bel principi en correspundenza cun ses stadi da svilup respectiv portan natiralmain ses geniturs. Cur che lur uffant entra en scolina vegnan quels sustegnids en lur incumbensa da spezialistas e da spezialists da la scola populara e da la scolina.

In'egualitad da las schanzas absoluta na datti betg en l'educaziun. La scolina e la scola populara sa stentan dentant da procurar ensemen cun ils geniturs che mintga uffant possia profitar optimalmain da sias schanzas individualas e ch'el possia sa sviluppar – tenor sias abilitads e tenor ses talents – ad in uman ch'è spiertalmain, psichicamain e corporalmain saun.

Las purschidas d'emprender ch'existan en las scolinas ed en la scola populara dal Grischun èn bunas. Ils plans d'educaziun ed ils plans d'instrucziun liants tegnan quint dals basegns ils pli differents da las scolaras e dals scolars. Els vegnan examinads ed – en coordinaziun cun auters chantuns – adattads periodicamain. Ina sfida speziala è actualmain la dumonda, co ch'ins possia garantir a mintga uffant l'access a las purschidas ch'èn avant maun. Savend che tant la "promoziun generala" tempriva sco er la "promoziun linguistica tempriva intenziunada" – che vegn menziunada en il titel – han ina gronda impurtanza, prevesa il concordat da HarmoS che tut ils uffants stoppian ir obligatoricamain dus onns a scolina. Per il temp avant l'entrada en scolina percunter stuess ins – tenor l'opiniun da la regenza – renunziar a directivas liantas e promover in'utilisaziun facultativa da las purschidas existentas. En il center stat en quest connex ina infurmaziun detagliada che tegna quint da las differentas gruppas da geniturs.
Sut l'aspect da questas explicaziuns generalas pon las dumondas concretas ch'èn vegnidas tschentadas en l'intervenziun vegnir respundidas sco suonda:

1. La regenza è conscienta ch'i na stoppian betg mo vegnir examinadas ed optimadas periodicamain las purschidas da promoziun en scola, mabain er las purschidas da promoziun prescolaras. En la missiva tar il rapport da famiglia (carnet nr. 15/2006-2007) ha la regenza formulà sin pagina 1702 trais finamiras da la politica da famiglia. La terza finamira sa cloma: "Per famiglias sto vegnir garantida ina purschida da cussegliaziun effizienta che correspunda als basegns". Il cussegl grond ha prendì enconuschientscha da quest rapport en la sessiun da favrer 2007. Infurmaziuns davart eventualas largias en quest sectur che cumpiglia er la fasa a partir da la naschientscha fin tar l'entrada en scolina, duain resultar d'in scleriment che vegn elavurà actualmain da l'uffizi chantunal dal servetsch social.

2. Retards e problems tar il svilup che sa mussan tar uffants pitschens en il sectur medicinal ed en il sectur da la pedagogia speziala duessan vegnir cumbattids cun las purschidas existentas. Difficultads datti actualmain en spezial tar la promoziun d'uffants da linguas estras. Las purschidas correspundentas (p.ex. gruppas da gieu) vegnan duvradas dals geniturs pertutgads mo per part. Pervia da quai è la regenza da l'avis ch'ina purschida dal sectur bass per ina furmaziun dals geniturs consequenta ed intenziunada haja in effect pli grond sin quest champ ch'il relasch da directivas liantas.

3. La mesira nr. 5.1 sin pagina 1718 dal rapport da famiglia prevesa ina "examinaziun dals pajaments da contribuziuns a purschidas da cussegliaziun per famiglias". Sut quest titel è l'uffizi chantunal dal servetsch social londervi a sclerir, sch'i dettia tschertas largias tar la cussegliaziun. Ils resultats da quest scleriment servan als departaments pertutgads sco basa cuminaivla per optimar ils concepts existents e las structuras actualas.

21 d'october 2008