Spazis cun pauc potenzial èn spazis che pon vegnir cunfinads geograficamain e topograficamain ed en ils quals i dat vischnancas ch'èn – pervia dal svilup dals ultims onns – periclitadas en lur existenza a media fin a lunga vista. Differents process sa cumuleschan ad ina spirala negativa che chaschuna, ch'ins sto far quint cun ina emigraziun cuntinuanta e cun ina periclitaziun da la capacitad economica d'exister autonomamain.

En connex cun las lavurs preliminaras per la nova politica regiunala, ch'è en vigur dapi il schaner 2008, ha la confederaziun tematisà il tractament futur da "regiuns perifericas che n'èn betg bain cuntanschiblas" ed ha proponì ch'ils chantuns fixeschian strategias per tractar spazis cun pauc potenzial. Quai è vegnì fatg perquai ch'i vegn partì dal fatg ch'ils princips fundamentals da la nova politica regiunala (promoziun d'innovaziuns, valurisaziun e cumpetitivitad) na vegnan betg ad avair il medem effect en tut las regiuns. La tematica n'è betg nova en il Grischun. En il rom da l'examinaziun da las structuras e da las prestaziuns per sanar las finanzas dal chantun è per exempel vegnida integrada la mesira da spargn 206 "la finamira da l'urbanisaziun decentrala sto vegnir definida da nov".

1. Per l'entira durada dal project ha l'uffizi responsabel tramess mintgamai ils resultats a las organisaziuns regiunalas e sin dumonda han er gì lieu preschentaziuns. Perquai ch'il tema "spazis cun pauc potenzial" na pertutga betg mo singulas vischnancas mabain spazis funcziunals, è quest proceder giustifitgà. Per casualitad ha ina gasetta extrachantunala tractà a medem temp questa tematica. La charta ch'ella ha publitgà deriva dal rapport davart la 1. fasa da project ch'è cumparì gia l'atun 2006 en il Grischun.

2. Il rapport qua avant maun davart "tractar spazis cun pauc potenzial" preschenta differents scenaris e differentas tenutas e skizzescha lur consequenzas per ils spazis en dumonda. Da princip parta la regenza dal fatg che las vals dal chantun hajan potenzials e ch'i possia vegnir prendì en mira per ellas in process da recreaziun e da creschientscha. Per quest intent possedan la confederaziun ed il chantun medemamain instruments da promoziun. Ina promoziun activa dal process da reducziun n'è betg previsa. Vischnancas en spazis cun pauc potenzial èn periclitadas en lur capacitad d'exister a media fin a lunga vista, sche la spirala negativa cuntinuescha en moda sfranada.

3. Il rapport da basa "Strategias per tractar spazis cun pauc potenzial" na presuma betg in tractament giuridic inegual da las vischnancas, el garantescha pia la confurmitad cun la constituziun. El fa unicamain la dumonda, sch'i stoppia – en connex cun la valurisaziun dals potenzials identifitgads – vegnir tratga a niz la libertad d'agir giuridica, per ch'in svilup economic cun cleras finamiras saja pussaivel. Quai è confurm a la constituziun. Ils uffizis federals e chantunals involvids èn pronts da nizzegiar questa libertad d'agir.

4. En cas da fusiuns da vischnancas spareschan bain – dal puntg da vista da la statistica – singulas vischnancas criticas, sco per exempel la vischnanca da Says che ha fusiunà cun Trimmis. La sfida da tractar spazis parzials resta dentant e na vegn betg transferida dal chantun a la vischnanca fusiunada. Quai na periclitescha er naginas fusiuns da vischnancas. Tenor la lescha da vischnancas è il svilup economic ina incumbensa da las vischnancas. En ils rapports pertutgant "tractar spazis cun pauc potenzial" vegn beneventada expressivamain la creaziun da corporaziuns territorialas e chapida sco premissa per dumagnar las sfidas futuras.

16 da zercladur 2009