La chatscha da quest onn sin tschiervs e chavriels è ida a fin
mesemna, ils 16 da december 1998. Las experientschas ch'èn vegnidas
fatgas cun questa chatscha èn positivas.
En tut èn vegnids schluppettads 4'274 tschiervs e 5'061 chavriels.
L'emprima giada è vegnì applitgà il nov concept da chatscha sin
chavriels.
Tschiervs
Per mantegnair in effectiv da tschiervs sanadaivel, adattà al spazi
da viver, structurà a moda natirala sco er per evitar donns da
selvaschinas han stuì vegnir schluppettads quest onn 4'150 tschiervs en
il chantun Grischun. Cun quest dumber schluppettà vegn l'effectiv da la
primavera da circa 11'000 tschiervs stabilisà e reducì tenor basegn.
Enconuschentamain esi vegnì schluppettà durant la chatsch'auta in
dals pli gronds dumbers da tschiervs dapi ch'i dat statisticas da
chatscha ed uschia è gia vegnida realisada ina gronda part da las
schluppettadas. Il clima fitg suvent bletsch e plievgius cun pauc
sulegl, il bun effectiv da selvaschinas e sia repartiziun confurm a la
spezia sin il spazi da viver sco er la regulaziun nova dals asils da
selvaschinas han gidà a cuntanscher quest resultat. Cheutras ha la
chatsch'auta da quest onn cumprovà che la chatscha d'atun n'è betg ina
concurrenza per la chatsch'auta, mabain ina cumplettaziun da quella;
tuttina è vegnida realisada quest onn cun pli che 3'200 tschiervs in
dals pli auts dumbers d'animals schluppettads durant la chatsch'auta ed
80 pertschient dal plan da reducziun.
La chatscha d'atun permetta in agir differenzià che resguarda da
mantegnair effectivs da selvaschinas sanadaivels e confurm a las
relaziuns localas e permetta d'organisar chatschas regiunalas cun
dumbers da chatschaders adattads durant in termin cunvegnent ed ina
dimensiun favuraivla.
Chavriels
Tar ils chavriels è vegnì realisà cun 4'096 animals schluppetads il
pli aut dumber durant la chatsch'auta e per l'emprima giada èn vegnidas
schluppettadas dapli chauras che bucs. Sin fundament dals bucs
schluppettads il settember è vegnì fatg per mintga regiun il plan da
reducziun per l'entira chatscha sin chavriels. Quel ha prevedì 5'161
chavriels. Per la chatscha d'atun che ha gì lieu per l'emprima giada en
l'entir chantun ha il plan prevedì in dumber da 1'026 chavriels.
Remartgabel è il fatg ch'ils plans da reducziun èn er vegnids
cuntanschids tar ils chavriels per circa 80 pertschient durant la
chatsch'auta.
Bun start per la nova chatscha d'atun
Fitg legraivel è il fatg che 40 pertschient dals chatschaders da la
chatsch'auta èn s'annunziads e pli che 1'200 chatschadras e chatschaders
pan prendì part da la chatscha speziala. Il chatschader grischun mussa
pli e pli chapientscha per la chatscha d'atun e percorscha che quella
n'è betg ina concurrenza, mabain ina cumplettaziun significativa da la
chatsch'auta.
Las chatschas spezialas èn vegnidas avertas en las singulas regiuns
mintgamai suenter l'arrivada dals tschiervs resp. dals chavriels tranter
ils 14 ed ils 28 da november. Ellas han durà tranter in ed indesch dis,
mintgamai tenor regiun e spezia d'animal. En tut las regiuns è la
chatscha succedida a moda correcta e per la tschertga esi vegnì fatg
diever mintgamai d'in tandem da chans da sang. La statistica dals
tschiervs e dals chavriels schluppettads sa preschenta sco suonda:
Tschiervs schluppettads
total taurs vatgas vadels
chatsch'auta (incl. schluppettadas
tras ils guardiaselvaschinas) 3'360 1'816 1'400 144
chatscha d'atun (incl. schluppettadas
tras ils guardiaselvaschinas) 914 72 409 433
total (plan = 4'150) 4'274 1'888 1'809 577
Tar ils tschiervs èn vegnids cuntanschids ils plans da reducziun en
la plipart da las regiuns, en singulas perfin surpassads e mo en duas
n'è quai betg stà il cas (Suot Funtauna Merla -12; Zernez-Ardez -14). En
4 regiuns è il plan vegnì surpassà per pli che 15 animals (Surselva +38,
Grischun central +23, Mittel-/Hinterprättigau +17, Scanvetg +31).
Finamira da la chatscha d'atun è da cuntanscher uschè exact sco
pussaivel il plan da reducziun. Sa fundond sin las experientschas ston
schliaziuns vegnidas chattadas latiers.
Chavriels schluppettads
total bucs chauras ansiels
chatsch'auta (incl. schluppettadas
tras ils guardiaselvaschinas) 4'170 1'975 2'139 56
chatscha d'atun (incl. schluppettadas
tras ils guardiaselvaschinas) 891 48 373 470
total (plan = 5'161) 5'061 2'023 2'512 526
En 17 da las 21 regiuns è il plan da reducziun vegnì cuntanschì, en
4 regiuns dentant betg: Val Poschiavo -38, Grischun central: Areal Tavau
-11, Vorderprättigau -12. Mittel-/Hinterprättigau -56. En tut è quai in
bun resultat e nus essan persvadids ch'i reussescha cun l'engaschament
necessari als chatschaders d'accumplir il plan da reducziun en tut las
regiuns tar ils chavriels.
Il dumber total dals animals schluppettads preschenta ina quota da
bucs da 40 pertschient, ina quota da chauras da 49.6 pertschient ed ina
tala d'ansiels da 10.4 pertschient. En il futur duai vegnir empruvà anc
dapli d'augmentar la quota dals ansiels.
La finamira è vegnida cuntanschida grazia als chatschaders averts
per midadas
Ils effectivs da tschiervs e da chavriels han pudì vegnir regulads
per gronda part grazia al sustegniment dals chatschaders cun la patenta
da chatscha grischuna. Uschia pon ils effectivs da questas spezias
passentar l'enviern en ina grondezia adequata e cun ina buna structura.
Quai è dentant stà pussaivel mo grazia a las chatschas d'atun, cun
schluppettar animals feminins e giuvens sco er cun proteger ils animals
masculins creschids.
La chatscha da patenta grischuna ha er accumplì quest onn sias
incumbensas en il servetsch da la publicitad. Quai è stà pussaivel mo
grazia a l'engaschament activ ed avert dals chatschaders. Perquai
meritan els noss engraziament e nossa renconuschientscha.
Gremi: departament da construcziun, traffic e selvicultura
Funtauna: rg inspecturat da chatscha