La regenza grischuna na po betg sustegnair il sboz per in'ordinaziun
federala davart ils casinos. Ella refusescha cleramain las numerusas
restricziuns da las prescripziuns da gieu e da gestiun perquai che
quellas periclitassan fitg l'existenza da las bancas da gieu.
La regenza grischuna è da l'avis che las bancas da gieu gidian
considerablamain a promover il turissem. Ella constatescha en quest
connex che las bancas da gieu hajan er ina muntada economica fitg
impurtanta per il chantun Grischun e hajan er gidà a distgargiar las
finanzas dal chantun. Perquai è la regenza interessada fitg d'ina
legislaziun executiva conscienziusa tar la lescha federala davart ils
gieus da fortuna e las bancas da gieus (LBG). Ella spetga dentant er che
las decleranzas ed ils votums ch'èn vegnids fatgs repetidamain en il rom
da la discussiun en il parlament davart la lescha da bancas da gieu
vegnian observads, tenor ils quals las consegnaziuns da las bancas da
gieu vegnian impundidas essenzialmain per sustegnair las diversas
stentas turisticas. Il sboz preschent d'ordinaziun cun las numerusas
grevezzas, pretaisas, restricziuns e cun ils numerus scumonds dettia
dentant be ina pitschna speranza ch'i vegnia pussibilità in manaschi da
bancas da gieu prosperant e cun in niz economic. Plitost tema la regenza
ch'i na saja spezialmain betg attractiv da manar bancas da gieu cun ina
concessiun B pervia da las prescripziuns da gestiun restrictivas.
Cheutras fiss periclitada d'ina vart l'existenza da las trais salas da
cura existentas en il Grischun (Arosa, Tavau e San Murezzan) e da
l'autra vart pli probabel exclusa l'avertura d'ulteriurs manaschis. In
tal svilup na fiss betg mo da deplorar pervia da la sperdita da plazzas
da lavur, mabain er en vista a las ulteriuras consequenzas positivas da
las salas da cura per il sectur turistic. Il chantun perdess ina
funtauna d'entradas impurtanta e las vischnancas cun ils casinos
existents perdessan ina part da lur attractivitad. La regenza grischuna
supplitgescha perquai il cussegl federal cun insistenza da repassar e
simplifitgar anc ina giada il sboz per in'ordinaziun davart las bancas
da gieu. En quest connex saja da dar als possessurs da las bancas da
gieu ina responsabladad pli gronda e las consequenzas fiscalas dal
project stoppian vegnir obeservadas spezialmain.
Bancas da gieu cun ina concessiun A èn uschenumnads grand-casinos
cun gieus a la maisa e gieus vi d'automats da gieus da fortuna. Ellas
dastgan er colliar differents jackpots in cun l'auter.
Bancas da gieu cun ina concessiun B èn uschenumnadas salas da cura
cun maximalmain trais gieus a la maisa e gieus vi d'automats da gieus da
fortuna. En quest connex è limità il potenzial da sperdita e da gudogn.
Ellas dastgan manar be in sistem limità da jackpot.
Examens d'admissiun unifitgads a las scolas medias grischunas
La nova lescha grischuna davart las scolas medias pretenda mesiras
per garantir la qualitad da la scolaziun. En quest senn vegn relaschada
ina nov'ordinaziun davart ils examens d'admissiun a las scolas medias
grischunas e repassada l'ordinaziun existenta davart ils examens
d'admissiun e la promoziun a las partiziuns dal gimnasi ed a la scola
media commerziala da la scola chantunala grischuna. Materialmain regla
il nov decret l'entrada en il gimnasi (inclusiv en il gimnasi inferiur),
en la scola media commerziala ed en la scola media da diplom da las
scolas medias grischunas. Las sequentas novaziuns dattan en egl:
- Ils examens d'admissiun èn furmads a moda unifitgada, vegnan fatgs
dezentralmain il medem temp e vegnan valitads a moda unifitgada.
- L'examen d'admissiun absolvì cun success permetta da frequentar
ina scola media grischuna.
- Ils roms d'examen resguardan ils interess dal Grischun talian e da
la Rumantschia.
- La nota d'admissiun da la persuna d'instrucziun da la scola
partenta vegn resguardada.
Contribuziuns culturalas
Or da meds da la lottaria naziunala interchantunala vegnan
conderschidas contribuziuns per intents culturals en l'import total da
circa 354'000 francs a 66 adressats.
Consultaziuns a la confederaziun
La regenza beneventa da princip las stentas da la confederaziun per
refurmar la scolaziun medicinala. Il sboz preliminar per ina lescha
federala davart la scolaziun universitara en las professiuns medicinalas
tegna quint da la scolaziun academica fundamentala dals medis,
dentistas, veterinaris, apotecras e da nov e dals chiropratitgants che
vegneva reglada fin uss da la lescha da libra circulaziun. Ils interess
centrals dal sboz da la lescha han per mira da mantegnair e da promover
in provediment medicinal d'auta qualitad tras ina scolaziun optimala sco
er da garantir la libra circulaziun interchantunala ed internaziunala
per las persunas medicinalas. Als students duai vegnir dà plinavant
dapli flexibilitad da furmar lur studi. En quest connex duai er vegnir
promovida la mobilitad. A moda positiva giuditgescha la regenza
spezialmain che la furmaziun dal studi vegn flexibilisada tras lavurar
pli intensiv cun finamiras, ch'il studi vegn dividì en in studi central
e general e ch'ina accreditaziun dals lieus da scolaziun duai vegnir
introducida. Deplorà vegn dentant che l'obligatori da scolaziun
supplementara na duai betg valair per tschertas professiuns. Betg schlià
n'è plinavant il problem ch'i dovra per in titel da medi svizzer
spezialist in temp da scolaziun supplementara d'almain tschintg onns,
entant che diploms europeics correspundents pretendan in temp ch'è in in
bun pau pli curt. Quest pregiudicament da las medias e dals medis
indigens na po betg vegnir acceptà en vista a la libra circulaziun da
persunas e sto vegnir eliminà. En il sboz mancan plinavant disposiziuns
transitorias che reglan la garanzia dal stadi actual p. ex. per medias e
medis pratitgants senza titel da medi spezialist. La regenza
considerescha per indispensabel da sclerir questas dumondas en la
lescha.
En accordanza cun ils chantuns da la Svizra orientala prenda la
regenza grischuna posiziun davart l'inventari e l'ordinaziun da las
plazzas da frega da muntada naziunala per amfibis. En quest connex èsi
da sa dumandar quant cunvegnent ch'igl è da relaschar in nov inventari
federal per ina part da las auas da multiplicaziun per ina tscherta
gruppa da spezias. En la Val dal Rain grischuna u en la Val Mesauc fiss
da preferir in'optica che sa drizza sin il spazi, perquai che betg il
dumber casual d'objects d'inventari n'è impurtant per mantegnair las
spezias, mabain l'interdependenza dals singuls spazis da viver. Perquai
fissi d'examinar, sch'ins na pudess betg definir "territoris da
prioritad per la protecziun dals amfibis".
Da las regiuns e da las vischnancas
Il project per la construcziun nova d'in pavigliun da scola sin
l'areal da la scola Herold a Cuira vegn approvà definitivamain. Vi dals
custs imputabels da 975'000 francs vegn garantida ina contribuziun
chantunala da construcziun da diesch pertschient.
Approvadas vegnan las revisiuns parzialas da las constituziuns
cirquitalas da Razén e Tusaun, la nova constituziun da Mustér, las
constituziuns midadas da Castasegna e Trun, la revisiun parziala da las
statutas da la federaziun per economisar il rument dal Grischun central
sco er la revisiun parziala da la planisaziun locala d'Alvaschagn.
Fatgs da persunal
Patricia Schmed-Sialm, naschida 1969, da Vaz sut e Mustér,
domiciliada a Cuira, daventa magistra per rumantsch (sursilvan) ed in
ulteriur rom al seminari cun in pensum da 60 pertschient.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun