L'onn 1945 ha il pievel fixà l'artitgel davart la protecziun da las famiglias en la constituziun ed ha dà uschia l'incumbensa a la confederaziun d'endrizzar in'assicuranza da maternitad. Uss avain nus la schanza da realisar finalmain quest'incumbensa constituziunala cun ina proposta moderada e finanziabla.
Sin plaun politic vegni tratg savens in cunfin tranter temas, per ils quals il stadi duai sa sentir cumpetent e tanter quels nua ch'i na duai betg succeder ina "intervenziun". Sch'ins observa pli bain quest cunfin, alur datti en egl ch'igl èn savens uschenumnads temas da dunnas che na vegnan betgs valitads sco essenzials per la promoziun statala. Da quels fa part p.ex. la renconuschientscha da la lavur da tegnairchasa e da famiglia, il sustegn da la tgira d'uffants ordaifer la famiglia, il mantegniment u la creaziun d'in ambient ch'è giustifitgà per uffants ed umans u er quai che vegn designà en general sco "lavur facultativa". Il medem è er adina puspè d'udir pertutgant la maternitad: quai è bain ina fatschenta dal tuttafatg privata, mintgina e mintgin duai bain savair sez, sche e co ch'ins duai s'organisar. Ins na considerescha betg en quest connex, tge impurtanza enorma ed er statala che l'educaziun da la generaziun giuvna ha per nossa societad. La creaziun da cundiziuns generalas pli nizzaivlas pussaivel, po be esser en l'interess da nus tuts. Tar questas cundiziuns generalas tutga er la protecziun da la maternitad.
Tge pleda, ord vista da la cumissiun d'egualitad, en favur da quest project?
- Sch'igl exista in scumond da lavur stringent d'otg emnas durant il temp da maternitad, alur sto esser garantì en scadin cas il pajament cuntinuà dal salari per quest temp. Da la mancanza actuala da protecziun èn pertutgadas be dunnas.
- La regulaziun actuala sminuescha las schanzas da las dunnas sin il martgà da lavur. Ils eventuals custs che resultan en cas da la maternitad d'ina collavuratura, ston gnir purtads dal patrun/da la patruna. En cumparegliaziun vegn la cumpensaziun dal gudogn, en cas da l'obligaziun da far servetsch militar dals collavuraturs, finanziada dal stadi.
- La regulaziun actuala disfavurisescha branschas e manaschis ch'occupeschan en emprima lingia dunnas, perquai che per questas plazzas da lavur i resultan pli auts custs. Uschia ha lieu ina discriminaziun er sin il nivel dal manaschi. L'assicuranza da maternitad fa ina gulivaziun da las grevezzas.
- La finanziaziun da l'assicuranza è segirada e sa mova en in rom supportabel. Ord vista da l'egualitad èsi indispensabel d'impunder ina contribuziun statala minimala per observar l'incumbensa da la maternitad.
L'assicuranza da maternitad sco ovra sociala per tut las mammas e las famiglias è in element, dal qual ins na po betg desister en ina politica moderna da famiglia. En cumparegliaziun cun auters pajais europeics fissan nus er cun las prestaziuns da quest'assicuranza da maternitad a la cua. Sche nus manegiain propi serius cun la protecziun da la maternitad e sche nus na vulain betg che quai saja mo ina decleraziun vida, alur acceptain nus quest project ils 13 da zercladur cun persvasiun.
Gremi: cumissiun chantunala d'accumpagnament e d'impuls per dumondas d'egualitad dal Grischun
Funtauna: rg cumissiun chantunala d'accumpagnament e d'impuls per dumondas d'egualitad