Navigation

Inhaltsbereich

  • Erste Mitteilung
  • Neuen Beitrag einfügen
Ils donns da lavinas, d'aua e da bovas repartgids sin l'entir chantun muntan a var 10 milliuns francs e vegnan restabilids en il rom d'in project global. Quai pussibilitescha in proceder efficazi, spert e nuncumplitgà dals organs forestals.
Las navadas extraordinarias dals mais favrer fin avrigl 1999, las differentas lavinas e surtut las precipitaziuns abundantas ed intensivas dals mais matg e zercladur 1999 ch'èn succedidas a medem temp sco la marschauna, han chaschunà gronds donns al guaud ed a la cultira en bleras parts dal Grischun. L'entir chantun è stà pertutgà da quai, spezialmain ferm dentant las regiuns Partenz/Tavau, Scanvetg ed Engiadina bassa. En quest connex èn vegnidas donnegiadas spezialmain las vias da guaud tras bovas.
Totalmain èn vegnids annunziads a l'inspectorat forestal dal Grischun fin la fin da zercladur 230 cas da donn, la summa dal donn da quels cas munta a 10.5 milliuns francs. Ils donns sa repartan sin 92 vischnancas e corporaziuns. La summa dal donn che na po betg vegnir indossada a projects currents, munta a 8.7 milliuns francs. 71 objects pon vegnir integrads en projects currents, dus vegnan examinads, ils ulteriurs 157 objects da donn èn chaussa d'in project global per restauraziuns forestalas. L'emprima etappa da credit en la dimensiun dad 8.7 milliuns francs vegn approvada da la regenza, a moda che vegnan empermessas contribuziuns chantunalas da var 1.4 milliuns francs sin il sectur d'averturas e da 560'000 francs sin il sectur da rempars. Per pudair gidar spert ed a moda efficazia vegn simplifitgà l'andament dal project pertutgant la tecnica administrativa. En enclegientscha cun la direcziun forestala federala po l'inspectorat forestal dal Grischun inoltrar in project collectiv che vegn subvenziunà da la confederaziun e dal chantun.
Emprimas lavurs da restauraziun èn gia vegnidas ordinadas per pussibilitar il diever dals culms e las alpegiadas e per pudair puspè far diever da las numerusas vias da guaud e d'alp. La finamira dal project global è quella da reparar ils donns uschespert che pussaivel. Uschia duai d'ina vart vegnir impedida in'extensiun dals donns, da l'autra vart sto esser garantida la segirezza per tut las utilisadras ed ils utilisaders da las vias. Ultra da quai vegni spetgà ch'ils rempars adempleschian la medema funcziun da segirezza sco durant l'enviern passà. Las mesiras principalas sa concentreschan sin il segirar scarpas, il deviar auas, il preparar vias ed il sustegnair ils fundaments da singuls rempars sco er il midar parts donnegiadas.

Il stabiliment da Realta vegn amplifitgà ad ina praschun preparatoria ed ad ina praschun da repatriament
Tenor la giurisdicziun dal tribunal federal pertutgant las mesiras repressivas en il dretg d'esters na dastgan arrestads preparatoris e da repatriament betg vegnir collocads cun praschuniers penals e d'inquisiziun. Percunter sto quai succeder en stabiliments separads ch'èn adattads per executar quest arrest spezial e che permettan in reschim d'arrest liberal. En il Grischun n'exista fin oz nagin indriz definitiv, nua ch'ils arrestads preparatoris e da repatriament pon vegnir collocads. Dapi l'avust 1998 exista unicamain il provisori a la Promenada a Tavau.
En il fratemp ha il chantun fatg differents scleriments, nua ch'ina praschun correspundenta pudess vegnir endrizzada. Quests scleriments vegnan a la conclusiun ch'il basegn per ina praschun preparatoria e da repatriament cun almain 16 plazzas è cumprovà. Er a l'uffizi federal da giustia para quest giudicament realistic. Sco lieu è resultà, betg il davos per ponderaziuns finanzialas, l'areal dal stabiliment da Realta a Cazas. La regenza vegn a suttametter ina missiva correspundenta al cussegl grond. En il cas d'in ulteriur basegn duain vegnir realisadas a curta vista autras pussaivladads da collocaziun (p.ex. las praschuns d'inquisiziun a Tavau u a Tusaun).

A partir da l'avust 1999 vala la nova ordinaziun davart ils gimnasis
La regenza relascha ina nova ordinaziun davart il gimnasi en il Grischun (ORGim) e la metta en vigur per l'entschatta d'avust. Tranter auter vegn reducida la durada da la scolaziun da set sin sis resp. da tschintg sin quatter onns, la dumonda da la bilinguitad vegn reglada ed i vegn emprovà da cuntanscher ina collavuraziun pli stretga cun la scola svizra a Milaun. Innovaziuns pertutgan er las disposiziuns davart la promoziun ed ils examens da maturitad.

Furmaziun da magisters/tras: collavuraziun cun il Principadi da Liechtenstein
Il Grischun ed il Principadi da Liechtenstein fan in cunvegna en il sectur da la scolaziun postmaturitara. Studentas e students dal Principadi da Liechtenstein pon sa scolar a magistra resp. magister primar en il seminar da magisters grischun, ina scolaziun che dura dus onns. Quest curs d'instrucziun vegn purschì anc fin l'onn da scola 2003/04 e vegn substituì silsuenter da purschidas a la scol'auta professiunala da pedagogia.

La regenza sa dosta cunter ina dubla taxa pauschala sin il traffic da camiuns pesants
In onn avant ch'inaugurar la taxa sin il traffic da camiuns pesants tenor prestaziun (TCPTP) na dastga, tenor l'avis da la regenza grischuna, betg vegnir redublada la taxa pauschala.
Cusseglier federal Kaspar Villiger ha l'intenziun da redublar las tariffas da la taxa actuala pauschala sin il traffic da camiuns pesants per l'onn 2000. El ha dà en consultaziun in project correspundent. La regenza refusa energicamain en sia posiziun quest augment nunspetgà ed a curta vista.
La taxa pauschala en vigur è ina regulaziun provisoria cun numerusas ingiustias e numerus dischavantatgs. L'entschatta 2001 duai ella vegnir substituida da la TCPTP. I para stgandelus che curt avant la midada dal sistem, la taxa vegn augmentada a questa moda. La TCP pauschala ha incontestadamain numerusas mancanzas. Quellas vegnissan augmentadas considerablamain cun redublar las tariffas. Uschia n'è p.ex. betg previsa ina regulaziun speziala per ils transports da laina che parescha las consequenzas negativas per la cultivaziun dal guaud e per ils pretschs da la laina. Las interpresas da transport vegnan agravadas supplementarmain l'onn 2000 ultra da quai tras la proxima midada per la TCPTP (integraziun dals apparats da registraziun, adattaziun da la basa da calculaziun e.a.p.). In redublament da la taxa na chattess insumma betg la chapientscha da la populaziun e spezialmain er betg da las interpresas da transport pertutgadas.
La necessitad dal redublament propost da la TCP na vegn insumma betg motivada en ils documents da consultaziun. I manca er scadin renviament sin la supportabladad e sin las consequenzas negativas d'in tal conclus.

Nov dretg da divorzi a partir da l'onn 2000: il dretg chantunal vegn adattà
L'entschatta 2000 va en vigur il cudesch civil svizzer (CCS) revedì. A moda in pau scursanida vegnan numnadas las innovaziuns savens "lescha da divorzi". En la revisiun sa tracti ultra dal dretg da divorzi dentant er anc d'ulteriurs secturs: il stadi civil, la maridaglia, il dretg dals uffants, l'obligaziun d'assistenza per parents, ils asils da famiglia, l'avugadia e l'intermediaziun matrimoniala. Las innovaziuns las pli impurtantas pon vegnir resumadas sco suonda: -
Il divorzi na sa basa betg pli sin la culpa e las consequenzas economicas vegnan regladas a moda equilibrada. Il divorzi sin dumonda cuminaivla sco er sin plant suenter ch'il termin stabilì da quatter onns per la separaziun è spirà vegn fixà en la lescha. Rentas da divorzi dependan novamain da princip da criteris legals objectivs e betg pli da la culpa.
- Per regla vegn la segunda pitga ch'è vegnida stabilida durant la lètg partida mez per in independentamain dal stadi dals bains e dal motiv dal divorzi. Quest fatg meglierescha essenzialmain la situaziun economica da las dunnas divorziadas.
- Il meglier bain da l'uffant vegn realisà. Uschia vegn tranter auter ad esser pussaivel il quità cuminaivel dals geniturs er en cas d'ina lètg divorziada, sch'ils geniturs fan ina dumonda cuminaivla e sch'els van d'accord davart lur parts a l'assistenza da l'uffant e davart il fatg co ch'els vulan repartir ils custs da mantegniment. Er in dretg d'audienza dals uffants è fixà en il nov dretg da divorzi.
- Innovaziuns datti plinavant en connex cun legalisar il stadi civil e la maridaglia sco er en ulteriurs secturs dal dretg da famiglia. Ultra da quai vegn suttamessa l'intermediaziun matrimoniala e partenariala professiunala ad in oblig chantunal da dumandar ina permissiun.
Il dretg chantunal sto vegnir adattà al dretg federal fin l'entschatta da l'onn 2000. Pervi dal stgars temp na po quai betg succeder en ina lescha formala. Sco soluziun intermediara duai dentant vegnir relaschada in'ordinaziun dal cussegl grond che duai vegnir transferida pli tard en il rom da la refurma da las dretgiras en ina lescha formala (lescha introductiva tar il CCS). La regenza surdat al parlament ina missiva correspundenta. Quella cuntegna er tschertas adattaziuns da la basa legala pertutgant il stadi civil. Il nov decret vegn a cumpigliar ultra da las dumondas da cumpetenza tut las disposiziuns davart la procedura da divorzi e vegn formulà a moda "favuraivla per ils applitgaders".

Contribuziuns da cultura
I vegnan prestadas contribuziuns e garanzias da deficit d'in import total da 73'000 francs a las suandantas ovras ed occurrenzas culturalas:
- sisavels dis da cultura alpina a Tusaun (dals 25 fin ils 29 d'avust 1999),
- ediziun d'in tom illustrà davart il reschissur grischun Daniel Schmid tras la chasa editura Simonett Project,
- ediziun dal cudesch per giuvenils "Nick e Pieder" (titel da lavur) da Cornelia Monn-Casanova,
- ediziun da la segunda ediziun elavurada dal cudesch "Bauen in Graubünden" tras la revista d'architectura "Hochparterre",
- ediziun dal cudesch "Gian Battista Frizzoni (1727-1800) - Ein Engadiner Pfarrer und Liederdichter im Zeitalter des Pietismus" tras la chasa editura Bündner Monatsblatt,
- ediziun d'ina seria da cartas postalas cun lavurs da l'artist-pictur da Domat Albert Anton Willi (1872-1954) tras Armon Fontana,
- novavels dis da litteratura rumantscha a Domat (dals 3 fin ils 5 da settember 1999),
- producziun dal toc teater da film "Die Tourismusfalle" che vegn preschentà en il rom dal "Theaterkessel" 1999 ad Arosa ed en auters lieus, tras las Klubkran Productions ed il teater THumor, Arosa,
- exposiziun da fotografias "Erinnerige a Mesteiner" da l'uniun Pro Monstein (avust fin october 1999),
- surdada d'ina incarica da cumposiziun a Martin Derungs tras il trio da (flautas) O'Henry,
- 14avel festival internaziunal da musica a Tavau (dals 23 da fanadur fin ils 14 d'avust 1999),
- occurrenzas musicalas "Stimmhorn" e "Kumulusik" en il rom da la festa d'atun a Malans 1999,
- retscha da concerts "Il clavazin blau" (dals 25 da fanadur fin ils 5 da settember 1999), organisada da Guido Casty, Flem,
- apero d'opera dal 1. da schaner 2000 a Tavau, e
- concerts dal club da folk a Cuira durant il segund mez onn 1999.

Agid umanitar
Las suandantas organisaziuns ed ils suandants projects d'agid obtegnan contribuziuns da totalmain 20'000 francs:
- Crusch Cotschna Svizra (CCS) per il program da restabiliment a Honduras, nua ch'il ciclon "Mitch" ha chaschunà ina gronda destrucziun e devastaziun,
- agid dals lavurants svizzers (ALS) per il project d'agid d'urgenza "Nicaragua - Agid per las victimas dal hurikan "Mitch",
- agid per l'uffant "Enfants du monde" per il project "Promoziun da las dunnas en la prefectura Tahoua, Niger",
- ovra d'agid "unfrenda da curaisma" per il project "Organisaziun da las lavurantas/dals lavurants agriculs en India",
- uniun per projects d'autoagid a l'ost, Cuira (UAO) per in sustegn general, e
- School-Chain Project per ils custs da transport da CPs a Kenia.

Da las vischnancas
Il project per ina stgala da peschs en connex cun la construcziun da l'ovra electrica pitschna Mühlbach a Malans vegn approvà. Uschia vegn creada la pussaivladad, spezialmain per litgivas da lai, da muntar dal Rain en la Landquart ed en sias auas lateralas sur la Klus. Il project vegn sustegnì finanzialmain da la confederaziun e dal chantun.
Il project da construcziun per ina nova plazza da gieu e da sport a Castasegna vegn da princip approvà (custs imputabels circa 170'000 francs, contribuziun chantunala empermessa 32.5 pertschient).
Il project preliminar per la construcziun nova dal pavigliun da scola sin l'areal da la chasa da scola Herold a Cuira vegn approvà da princip cun renviaments (custs imputabels circa 975'000 francs, contribuziun chantunala diesch pertschient).
Per differents projects da construcziun da vias vegnan dads libers credits d'in import total da 7.4 milliuns francs.

Fatgs dal persunal
La fin da zercladur 1999 èn ids en pensiun:
- Bruna Ciaschini-Spallacci, Razèn, collavuratura da tegnairchasa en la clinica psichiatrica Beverin,
- Otto Kreienbühl, Haldenstein, manader da la partiziun da construcziun auta tar l'uffizi da meglieraziun e mesiraziun,
- Josef Rickenbacher, Cuira, contabilist tar la procura publica,
- Heinrich Seglias, Domat, referendari tar l'administraziun da taglia, e
- Xaver Willi, Cuira, schef da la centrala d'alarm e d'acziuns tar la pulizia chantunala.
La regenza als engrazia per ils servetschs ch'els han prestà en favur dal chantun.
- Arno Lanfranchi, naschì 1960, da Puschlav, domicilià a Haldenstein, daventa manader da secziun tar la controlla da finanzas. El cumenza sia plazza l'entschatta da november 1999.
- Hansjörg Tschudi, naschì 1969, da Schwanden GL, domicilià a Cuira, daventa geoinformaticher tar l'uffizi da planisaziun. El cumenza sia plazza l'entschatta d'october 1999.
Chanzlia chantunala dal Grischun

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun
Neuer Artikel