La regenza suttametta al cussegl grond la missiva ed il sboz per ina
lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient (lescha introductiva
tar la lescha federala davart la protecziun da l'ambient). Il nov decret
duai reglar surtut l'execuziun da la legislaziun federala davart la
protecziun da l'ambient.
Ils davos 15 onns è il dretg federal sa midà marcantamain sin il
sectur da la protecziun da l'ambient. El surdat numerusas novas
incumensas executivas als chantuns ed a las vischnancas. Per tegnair
quint da quest svilup è inditgada er ina reordinaziun dal dretg
chantunal davart la protecziun da l'ambient. L'ordinaziun dal cussegl
grond davart la protecziun da l'ambient che datescha da l'onn 1984 è
antiquada ed incumpletta e na satisfa betg pli al svilup dal dretg.
Perquai che la lescha federala davart la protecziun da l'ambient regla
la materia a moda quasi definitiva, ha il chantun ina pitschna libertad
da relaschar atgnas prescripziuns materialas independentas davart la
protecziun da l'ambient.
En la lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient (LCPAmb)
duai vegnir fixà principalmain tgi che duai esser autorisà d'exequir la
lescha federala en il Grischun. Sco fin uss èsi previs er en la nova
LCPAmb che las incumbensas cumplexas vegnian ademplidas en emprima
lingia da las autoritads chantunalas cumpetentas. I sa tracta en emprima
lingia d'incumbensas en ils secturs protecziun cunter immissiuns
(mantegniment da l'aria pura, protecziun cunter radiaziuns
nunionisantas), protecziun cunter materias che pericliteschan l'ambient,
planisaziun dal rument e sanaziun da deponias veglias, protecziun dal
terren e cunter catastrofas. Tenor il princip da subsidiaritad duain
vegnir attribuidas a las vischnancas tut quellas incumbensas ch'ellas
san ademplir gist uschè bain u schizunt meglier ch'il chantun (p.ex. en
ils secturs: allontanament dal rument, controlla da brischaders e
protecziun cunter canera). Var in terz da las disposiziuns legalas
s'occupan dals ruments. En quest connex èn da menziunar spezialmain la
cumpetenza previsa da nov dal chantun da construir sez stabiliments per
dismetter ils ruments u da sa participar a tals sco er la cumpensaziun
dals custs da transport. Cun decretar ina LCPAmb cumplessiva pon vegnir
abrogads ils suandants decrets chantunals davart la protecziun da
l'ambient: la lescha davart economisar ils ruments, l'ordinaziun dal
cussegl grond davart la protecziun da l'ambient e l'ordinaziun dal
cussegl grond davart economisar ils ruments.
La dumonda contestada davart la cumpensaziun dals custs ineguals per
il transport sin lunga distanza dals ruments d'abitadi (cumpensaziun
dals custs da transport) duai vegnir fixada sco suonda: il chantun
conderscha pajaments da gulivaziun per il transport cun la viafier da
ruments d'abitadi . Quests pajaments cumprendan dentant maximalmain 50
pertschient da quel import che surpassa ils custs da transport medis da
las corporaziuns per economisar ils ruments. En quest connex vegnan a
resultar per il chantun custs supplementars da var 420'000 francs, sche
tut las federaziuns laschan transportar lur ruments cun la viafier. Als
transports da ruments che succedan cun camiuns, schebain ch'i dat ina
colliaziun da viafier, na paja il chantun naginas contribuziuns.
Cun decretar ina LCPAmb na vegnan betg attribuidas novas incumbensas
al chantun. Tut las incumbensas executivas èn prescrittas da la
confederaziun. Ellas èn colliadas cun custs da persunal e finanzials che
resultan gia en l'urden actual. Il cussegl grond vegn a tractar la
LCPAmb durant la sessiun da mars 2001.
Reducziun da las premias 2001: augment marcant da la resalva
persunala e las premias directivas
Persunas cun ina reducziun da las premias da la cassa da malsauns na
ston per l'emprima giada betg pli anticipar sezzas lur premias a partir
da l'onn proxim. Tgi ch'ha il dretg da retrair ina reducziun da las
premias quest onn u l'onn proxim, survegn l'emprima rata la fin da
schaner/l'entschatta da favrer 2001. Per pussibilitar e calcular la
reducziun da las premias 2001 sto la regenza fixar gia l'entschatta da
december las premias directivas e las resalvas persunalas. Durant la
sessiun da november ha il cussegl grond permess cun il preventiv 2001 in
import da var 46 milliuns francs per la reducziun da las premias.
Schebain ch'i stattan a disposiziun quest onn uschia 2.9 pertschient
dapli daners per quest intent, na pon ins betg cumpensar cun quai
l'augment da las premias da var otg pertschient.
La regenza ha concludì d'augmentar las premias directivas sin
l'import da las premias medias chantunalas per mais. Per uffants (fin 18
onns) vegni fatg quint cun ina premia directiva da 43 francs, per
giuvens creschids (19 fin 25 onns) da 110 francs e per creschids (sur 26
onns) da 168 francs. Las resalvas persunalas ston vegnir augmentadas anc
ina giada cleramain en cumparegliaziun cun quellas actualas. L'onn
proxim han persunas da las davosas categorias d'entradas da duvrar sis
pertschient (l'onn 2000: 5.2 pertschient) da lur entradas imputablas per
pajar las premias da las cassas da malsauns. Sche las entradas
augmentan, alura s'augmenta la resalva persunala fin 12.4 pertschient
(l'onn 2000: 8.2 pertschient).
Dus pertschient cumpensaziun da charischia per il persunal chantunal
Per cumpensar la chareschia per il persunal chantunal e las persunas
d'instrucziun da las scolas popularas vegn conderschida sin il 1. da
schaner 2001 ina cumpensaziun da chareschia da dus pertschient.
Sin il medem termin vegnan adattadas las rentas da vegliadetgna,
d'invaliditad e da consorts da la cassa da pensiun chantunala e las
pensiuns dals anteriurs cussegliers guvernativs cun 1.3 pertschient a la
chareschia.
Novaziuns sin il sectur dals fugitivs
Tenor la nova lescha federala d'asil passa la cumpetenza da
providenza per fugitivs renconuschids e requirents d'asil cun permissiun
da dimora suenter in termin transitori da maximalmain dus onns da las
ovras d'agid a las autoritads chantunalas. Fin uss vegniva ademplida
questa incumbensa en il Grischun da las ovras d'agid Caritas e Crusch
cotschna. Ellas vulessan surdar quest sectur d'assistenza pli spert
pussaivel al chantun. Igl è evident che l'uffizi dal servetsch social
vegn a surprender questa incumbensa en il futur. En quest senn piglia la
regenza enconuschientscha dal concept "agid als fugitivs en il chantun
Grischun" da l'uffizi dal servetsch social. L'assistenza e la
cussegliaziun da fugitivs e requirents d'asil renconuschids surpiglia
sin l'entschatta da schaner 2001 l'uffizi chantunal dal servetsch
social. Per ademplir l'incarica vegn endrizzà in post da cussegliaziun
spezialisà. Ils custs che resultan surpiglia la confederaziun durant ils
proxims tschintg onns.
Las novas regulaziuns davart la pestga van en vigur pass per pass
Suenter che la nova lescha chantunala da pestga (nLCP) è vegnida
acceptada dal pievel ils 26 da november, concluda la regenza da metter
en vigur las novaziuns pass per pass.
- Las disposiziuns davart la vegliadetgna minimala per ir a pestgar,
las regulaziuns davart pestgar sut surveglianza e las taxas da patenta
per giuvenils van en vigur gia l'entschatta da l'onn 2001. Concretamain
èn quai ils artitgels 5 alinea 2, 6 e 9 alineas 3 e 5 da la nLCP.
- Tut las ulteriuras disposiziuns vegnan messas en vigur sin
l'entschatta da l'onn 2002.
Armonisar las taxas notarialas e dal register funsil
Fin uss duvravan ils differents uffizials da documentaziun en il
chantun differentas tariffas da taxas per las medemas documentaziuns.
Cun la nova ordinaziun davart il notariat d'ina vart e cun la nova
ordinaziun davart las taxas dals uffizis dal register funsil vegnan
armonisadas las tariffas da taxas. In'ulteriura novaziun è quella, che
tut las disposiziuns dals notars pon vegnir contestadas tar la cumissiun
da notariat. Questa regulaziun cumpiglia er ils administradurs dal
register funsil, sch'els fan da notars.
Contribuziuns da cultura
Las suandantas organisaziuns culturalas survegnan contribuziuns en
l'import total da 158'000 francs:
- teater da la citad da Cuira per la stagiun 2000/2001, e
- societad da musica Ramosch per novas unifurmas.
Contribuziuns da sport
50 federaziuns ed organisaziuns da sport survegnan contribuziuns
d'in import total da 760'000 francs. En quest connex sa tracti da la
repartiziun dal gudogn da sport-toto 2000.
Da las vischnancas
Il project da construcziun per cuvrir la colliaziun tranter la chasa
da scola veglia e quella nova a Vella vegn approvada definitivamain. Als
custs dal stabiliment che pon vegnir quintads da 190'000 francs vegn
empermessa ina contribuziun chantunala da 32.5 pertschient.
Persunal
- Christian Wilhelm, naschì 1960, da Schiers, domicilià a Claustra,
daventa manader da secziun tar l'uffizi forestal. El cumenza ses uffizi
l'entschatta d'avrigl 2001.
- Michel Maïkoff, naschì 1957, da Chardonne VD, domicilià a
Landquart, daventa a partir da l'entschatta d'avrigl 2001 inschigner
forestal regiunal da la regiun forestala Signuradi/Partenz/Tavau.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun