L'orcan "Lothar" ha sufflà ils 26 da december 1999 sur la Svizra
bassa e la Svizra centrala, nua ch'el ha chaschunà gronds donns vi dal
guaud, ils edifizis e las infrastructuras. Il Grischun sa mussa solidari
e gida gia activamain tar las lavurs da rumida.
En ils guauds ch'èn vegnids tutgads da l'orcan "Lothar" èn vegnids
donnegiads var diesch milliuns meters cubics laina en la valita da circa
ina milliarda francs. Ils donns vi dals edifizis ed il mobigliar vegnan
calculads a var 450 milliuns francs. Latiers vegnan anc quels vi da
l'infrastructura da las viafiers ed ils implants electrics.
Profis èn tschertgads
En tut èn var 250 lavurers da guaud pronts da sustegnair ils
chantuns pertutgads spezialmain a dar damogn dals donns. I sa tracta en
quest connex da gruppas da manaschis forestals che consistan da
selviculturs, bostgers e da lavurers da guaud sco er d'interpresas
forestalas. Actualmain èn gia circa 100 lavurers en ils chantuns Turitg,
Lucerna, Zug, Argovia e Schaffusa en acziun. Damai che las lavurs da
rumida en il guaud èn fitg privulusas, pon ellas vegnir fatgas be
d'experts cumprovads. La coordinaziun generala è tar l'inspectorat
forestal, ils lavurers vegnan intermediads da la federaziun d'economia
forestala SELVA. Tar quest'acziun sa tracti d'in segn da solidaritad. Il
chantun Grischun ha dastgà far diever pli baud differents giadas da
l'agid d'auters chantuns en connex cun catastrofas da la natira. En il
preschent cas è el stà schanegià da l'orcan. En il Grischun datti
actualmain in stop per utilisar laina. Quel gida a reducir la laina che
vegn sin martgà
La protecziun civila è medemamain pronta
Per cas ch'ils chantuns pertutgads faschessan la dumonda per
ulteriurs agids mettess il Grischun er a disposiziun furmaziuns da la
protecziun civila per tschertas lavurs da reparatura e da rumida. L'agid
d'ina furmaziun d'acziun fiss limitada en quest connex a maximalmain
tschintg dis.
Il nov passaport svizzer vegn beneventà
En il decurs dals proxims onns duai vegnir creà in nov passaport e
las duradas da la valaivladad dal passaport e da las chartas d'identitad
duain vegnir unifitgadas. Il passaport svizzer actual datescha da l'onn
1985. El na correspunda betg pli als standards internaziunals e na po
betg vegnir decifrà da maschinas.
La regenza beneventa las stentas da la confederaziun da crear in nov
passaport svizzer e da reglar la basa legala per passaports e documents
da legitimaziun en ina lescha. Cumbain ch'il passaport da 1985 è fitg
segir encunter falsificaziuns, hai dà il davos temp relativamain savens
sfalsificaziuns. Spezialmain vegnan remplazzadas las fotografias,
falsificaziuns totalas èn raras. Per motivs da segirtad duai vegnir creà
ils proxims onns in nov pass. El duai vegnir adattà al format
internaziunal ed esser legibel per maschinas. Plinavant èsi previs
d'unifitgar las proceduras per dumandar in passaport ed ina charta
d'identitad (CID), medemamain sco la durada da valaivladad dals dus
certificats (diesch onns per creschids). Da nov na duai betg vegnir
impurtà pli il lieu da burgais, mabain analogamain a l'exteriur be anc
il lieu da naschientscha. L'uschenumnada inscripziun dals uffants en il
certificat d'ina part dals geniturs croda, ils uffants duain obtegnair
obligantamain in agen passaport. Il nov passaport duai vegnir introducì
l'onn 2003 e correspunder al novissim stadi da la tecnica da segirtad.
"Infostar", il nov register digital dal stadi civil
Sut il num "Infostar" (register da stadi civil informatisà) vul la
confederaziun introducir pli probabel davent da l'onn 2002 in register
naziunal da stadi civil a basa electronica. Quel cumpiglia er ina banca
da datas centrala che duai vegnir manada communablamain da la
confederaziun e dals chantuns. Questa novaziun premetta ina midada dal
cudesch civil. La regenza beneventa l'intenziun da remplazzar ils
registers sin palpiri tras ina banca da datas electronica. Perencunter
propona ella che la confederaziun surpiglia cumplettamain ils custs da
svilup senza engrevgiar ils chantuns ed ils utilisaders e las
utilisadras cun quests.
Da las vischnancas
La constituziun communala da Pigniu sco er las revisiuns parzialas
da las planisaziuns localas da Masagn e da Savognin vegnan approvadas.
Chanzlia chantunala dal Grischun
Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun