L'ordinaziun davart la protecziun dals animals revedida ils 27 da zercladur 2001 dal cussegl federal entra en vigur il 1. da settember 2001. Dasper ina repassada extendida da l'ordinaziun davart la tratga d'animals selvadis èn vegnids midads er intgins artitgels en ils chapitels "transports d'animals" ed "excepziuns da l'obligaziun da suppressiun da las dolurs".
Da nov na ston ils taurs ch'èn pli vegls che 18 mais betg pli purtar ina zanga (rintg da nas) per vegnir transportads, sch'els èn vegnids tegnids oravant tut en il liber cun la muaglia u en uigls libers sco gruppa e sch'ins ha prendì mesiras spezialas (art. 53 al. 8 ed 8 bis).
La glista da las operaziuns che dastgan vegnir fatgas da persunas cumpetentas senza suppressiun da las dolurs vegn reducida (art. 65).

Transports d'animals
Tar l'allevament da vatgas-mamma e da vatgas nutridras e manaschis cun uigls libers e curts libras resp. pasculaziun regulara na vegn per ordinari mess en nagina zanga als taurs.
Tar taurs senza corns u tar taurs als quals ins ha taglià giu ils corns resulta plinavant la difficultad che la zanga na po betg vegnir fixada cun ils bratschols, quai che po manar a problems cun magliar ed er a problems cun restar pendì vi da las saivs e. u. v.
Fermar las zangas curt avant il transport ha plitost in effect cuntraproductiv perquai ch'il taur vegn irrità entras il mal ed il corp ester e pudess sa cuntegnair perquai plitost vilentà.
Sin fundament da questas experientschas praticas èn las prescripziuns vegnidas adattadas uschia che fermar ina zanga tar transports d'animals n' è betg pli prescrit stringentamain en il futur, sche las cundiziuns da segirezza vegnan observadas.

Operaziuns d'animals cun u senza suppressiun da las dolurs
En general na dastgan betg vegnir fatgas operaziuns dolurusas vi d'animals senza suppressiun da las dolurs. La glista da las operaziuns dolurusas che dastgan vegnir fatgas excepziunalmain senza suppressiun da las dolurs, sebasond sin art. 65 OPA, è vegnida scursanida.
Differentas operaziuns vi d'animals che vegnivan fin uss fatgas da persunas cumpetentas senza suppressiun da las dolurs dastgan a partir dal 1. da settember 2001 be anc vegnir fatgas cun suppressiun da las dolurs. Tenor l'ordinaziun revedida davart la protecziun dals animals dastgan vegnir chastrads ils vadels, las nursas, las chauras ed ils cunigls en il futur da princip mo pli cun suppressiun da las dolurs.
Er la suppressiun da las dolurs cun tagliar giu ils corns als vadels daventa obligatoria.
Perquai ch'i na dat nagina metoda alternativa adattada ed economicamain giustificabla per la moda da chastrar ils purschels dad oz èsi permess da chastrar ils purschels enfin la vegliadetgna da 14 dis er vinavant senza suppressiun da las dolurs.

Tge signifitgescha suppressiun da las dolurs?
Il sentiment da dolur d'in animal po u vegnir reducì cun ina narcosa cumplaina u ch'ins po anestisar là nua ch'i vegn operà il gnerv, cun il qual la dolur vegn percepida. Quai succeda cun ina injecziun (anestesia locala) che vegn dada sistematicamain e supprima la dolur per in tschert temp. Tut tenor la spezia d'animal u tenor il gener da l'operaziun è meglra l'ina u l'autra metoda da narcosa. Enconuschientschas professiunalas veterinaras èn la premissa per ina suppressiun da las dolurs correcta ed efficazia. Vinavant èn necessaris medicaments che pretendan in recept dal medi che dastgan vegnir applitgads mo dal veterinari da l'effectiv (lescha davart ils medicaments!).

Tgi vegn considerà sco persuna cumpetenta per operar senza suppressiun da las dolurs?
Sco persuna cumpetenta vala il possessur da la spezia d'animals pertutgada cura ch'el operescha sez regularmain e correctamain. Nus cussegliain l'instrucziun d'in veterinari en il senn d'ina scolaziun u furmaziun supplementara.
La suandanta tabella dat ina survista da l'obligaziun da suppressiun da las dolurs per tschertas operaziuns d'animals da niz agricul:
En la colonna "permess mo cun suppressiun da las dolurs" èn be menziunadas las operaziuns che dastgavan vegnir fa-tgas fin uss senza suppressiun da las dolurs. Las operaziuns betg menziunadas na dastgan en nagin cas vegnir fatgas senza suppressiun da las dolurs e ston esser motivadas da vart da la medischina veterinaria.

 	Permess senza suppressiun da las dolursentras persunas cumpetentas	Operaziuns permessas mo cun suppressiun da las dolurs a partir dal 1. da settember 2001(enfin qua pussaivlas senza suppressiun da las do-lurs)
biestga / chauras	marcar	chastrar animals masculins da tutta vegliadetgna far giu ils brumbels dals corns (tagliar giu ils corns) !nagins rintgs elastics u substanzas causticas! metter en zangas
nursas	marcar scursanir la cua enfin la vegliadetgna da 7 dis; il stumbel da la cua sto cuvrir il tgil e la tratga	chastrar animals masculins da tutta vegliadetgna scursanir la cua ad animals pli vegls che 7 dis
portgs	Marcar chastrar portgs masculins enfin la vegliadetgna da 14 disglimar ils pizs dals dents dals purschels	scursanir la cua chastrar portgs masculins pli vegls che 14 dissmatgar giu ils dents metter en zangas e giavuns da gnif
gi-aglinom	scursanir ils becs scursanir ils dets-pe e las sporas dals plu-schains masculins	scursanir ils becs, las crestas e las alas scursanir ils dets-pe e las sporas da pluschains feminins, da gaglinom creschì e d'auters utschels

Text dals artitgels midads da l'ordinaziun davart la protecziun dals animals (OPA; CS 455.1):

Art. 53 al. 8 ed 8 bis (nov)
8 Taurs pli vegls che 18 mais ston purtar ina zanga. I po vegnir renunzià ad ina zanga avant ina midada dal lieu u avant la meztga :
a. sch'ils taurs èn vegnids tegnids oravant tut en il liber cun la muaglia u en uigls libers sco gruppa; e
b. sch'ins ha prendì mesiras spezialas per in transport segir e per in chargiar e stgargiar segir.
8bis La biestga na dastga betg vegnir rentada vi dals corns u vi da la zanga e betg cun cordas.

Art. 65
1 Ina suppressiun da las dolurs n'è betg necessaria sch'ella para tenor il parairi veterinar nunadattada u nunrealisabla per motivs medicals.
2 Persunas cumpetentas dastgan far las suandantas operaziuns senza suppressiun da las dolurs:
a.scursanir la cua da tschuts enfin la vegliadetgna da 7 dis; il stumbel da la cua sto cuvrir il tgil e la tratga;
b. chastrar portgs masculins enfin la vegliadetgna da quattordesch dis;
c. smatgar giu las griflas da chagniels ch'èn pli giuvens che tschintg dis;
d. scursanir ils becs dal giaglinom da chasa;
e. scursanir ils dets-pe e las sporas da pluschains masculins
f. marcar animals, danor tatuar chauns e giats;
g. glimar ils pizs dals dents dals purschels.

Per avertiment!!!!!! Il termin transitori per las suandantas prescripziuns scroda ils 30 da zercladur 2002:
- scumond da rentar ils vadels enfin 4 mais
- scumond da rentar ils portgs vi dal pèz
- spazi da giaschair sternì per vadels e taurs da tratga
Ils 30 da zercladur 2002 scrodan ils termins transitoris per l'adattaziun dals sistems da tegnair animals e da las installaziuns dals uigls per vadels, taurs da tratga e portgs.

Rentar vadels
Igl è scumandà da rentar vadels enfin la vegliadetgna da quatter mais. Exceptà èsi da rentar ils vadels da tratga a curta vista e cun bavrentar.
Ils sistems existents da rentar animals ston vegnir remplazzads enfin la fin da zercladur 2002 entras auters sistems da tegnair animals.

Vadels tegnids en gruppas e sustas singulas per vadels
A partir dal 1. da fanadur 2002 ston tut ils vadels da la vegliadetgna da 2 emnas enfin 4 mais vegnir tegnids tenor sistems da tegnair animals en gruppas. Exceptads èn vadels che vegnan tegnids en chamonas cun in access permanent ad in claus or en il liber.
Enfin la vegliadetgna da 2 emnas dastgan ils vadels anc vegnir tegnids en sustas singulas. Els ston pudair vesair animals da la medema spezia. Las mesiras minimalas per las sustas muntan a 85 x 130 cm.

Spazi da giaschair sternì per vadels e taurs da tratga
A partir dal 1. da fanadur 2002 ston ils spazis da giaschair per vadels enfin 4 mais e per taurs da tratga vegnir sternids adequatamain. Quai signifitgescha che palantschieus cumplettamain gradellads èn scumandads a partir da questa data per vadels che vegnan engraschads.

Rentar portgs
Malgrà ch'igl è enconuschent, sin basa da las retschertgas da la protecziun dals animals da l'onn 1995, ch'ins na dastga betg rentar ils portgs en il chantun Grischun, rendain nus attent al fatg che a partir dal 1. da fanadur 2002 na dastgan betg pli vegnir rentads ils portgs. Sistems existents da rentar animals èn da remplazzar entras auters sistems da tegnair animals enfin la fin da zercladur 2002.
Enfin ch'il termin transitori scroda - la fin da zercladur 2002 - è da conceder a las portgas che vegnan tegnidas rentadas durant ch'ellas portan mintga di la pussaivladad per sa muventar ordaifer il plaz stabel, cun excepziun dals emprims diesch dis suenter ch'ellas èn vegnidas zavradas dals purschels.

Gremi: uffizi da veterinari dal Grischun
Funtauna: rg uffizi da veterinari dal Grischun