da cusseglier guvernativ Claudio Lardi

Ils 2 da december vegnan las votantas ed ils votants dal chantun Grischun a vuschar betg sulettamain davart tschintg projects federals, mabain er davart ina nova lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient. La regenza ed il cussegl grond recumondan da concordanza a las votantas ed als votants grischuns d'acceptar quest project da votaziun.

Il 1. da schaner 1985 è entrada en vigur la lescha federala davart la protecziun da l'ambient (lescha da protecziun da l'ambient). En questa lescha sco er en numerusas ordinaziuns dal cussegl federal vegn la protecziun da l'ambient reglada a moda cumplessiva. Ils chantuns han relativamain pauca libertad d'acziun per decretar atgnas leschas sin il sectur da la protecziun da l'ambient. I cumpeta perencunter als chantuns da realisar la legislaziun da la confederaziun davart la protecziun da l'ambient e da decretar per quest intent las prescripziuns necessarias davart la cumpetenza e la procedura.

L'onn 1984 ha il cussegl grond reglà en in'ordinaziun planisada sco soluziun transitoria la realisaziun dal dretg federal da protecziun da l'ambient. Quest'ordinaziun dal cussegl grond na satisfa betg pli a las pretaisas actualas. Novas prescripziuns legalas dal chantun èn indispensablas per ch'ins possia realisar las numerusas prescripziuns da protecziun da l'ambient novas da la confederaziun er en il futur confurm al temp ed a moda correcta. La lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient, davart la quala nus vuschain ils 2 da december, eliminescha questa mancanza e creescha la basa legala necessaria.

La lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient regla en emprima lingia l'execuziun da la legislaziun federala davart la protecziun da l'ambient. I sa tracta essenzialmain da repartir las numerusas incumbensas da realisaziun prescrittas dal dretg federal tranter ils chantuns e las vischnancas, da nominar ils organs d'execuziun responsabels e da reglar las proceduras necessarias. Ins vul mantegnair la repartiziun cumprovada da las cumpetenzas tranter las vishcnancas ed il chantun. A las vischnancas vegnan surdadas tut quellas incumbensas ch'ellas pon ademplir gist uschè bain u schizunt meglier ch'il chantun. Incumbensas spezialas cumplexas che pretendan conuschientschas tecnicas particularas vegnan attribuidas al chantun. I sa tracta qua surtut d'incumbensas sin ils secturs mantegniment da l'aria pura, protecziun cunter substanzas che pericliteschan l'ambient, planisaziun dals ruments e sanaziuns da deponias veglias, protecziun dal terren e protecziun en cas da catastrofas.

La legislaziun chantunala davart ils ruments che ha er da basegn da vegnir revedida dapi la revisiun da la lescha federala davart la protecziun da l'ambient dal 1995 vegn integrada da nov en la lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient. Il chantun obtegna qua la pussaivladad da construir sez stabiliments da ruments d'impurtanza chantunala u da sa participar vi da tals. Fitg contestada en il cussegl grond è stada la dumonda, sche ruments chasans stoppian vegnir transportads liantamain cun la viafier, sch'i sa tracta da distanzas pli grondas. Finalmain ha dominà l'opiniun che tals transports hajan da succeder cun la viafier, sche quai saja rentabel e sche l'ambient vegnia tras quai engrevgiada main ferm che tras auters meds da transport. Per levgiar las regiuns periferas e per render pli attractivs ils transports cun la viafier conceda il chantun a las corporaziuns per economisar ils ruments contribuziuns da maximalmain 50 pertschient vi da quels custs da transport che surpassan la media chantunala. Da quai resultan custs supplementars per il chantun da circa 420'000 francs l'onn. Malgrà in'opposiziun ferma ha il cussegl grond concludì precautamain ch'i duaian vegnir subvenziunads exclusivamain ils transports dals ruments cun la viafier, quai en l'interess da la protecziun da l'ambient.

Il cussegl grond ha deliberà en la votaziun finala la lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient cun 103 cunter 0 vuschs per mauns da la votaziun dal pievel. Cun Voss GEA a quest project creais Vus la basa per ina realisaziun confurma al temp ed effizienta da la legislaziun federala davart la protecziun da l'ambient. En quest senn As recumond jau cun persvasiun, charas votantas e chars votants, d'acceptar ils 2 da december la nova lescha chantunala davart la protecziun da l'ambient.

Gremi: departament d'educaziun, cultura e protecziun da l'ambient dal Grischun
Funtauna: rg cusseglier guvernativ Claudio Lardi