Quasi 500 posiziuns ed in appel da la Lia rumantscha han inundà il secretariat per la nova constituziun. La discussiun dal pievel ha gì in grond success. Uss vegnan registradas ed evaluadas las numerusas propostas, per che la regenza possia decider co proceder vinavant.
La discussiun dal pievel davart il sboz per ina nova constituziun chantunala ha gì in grond success, malgrà tschertas prognosas pessimisticas. Fin la fin da mars han fatg diever ca. 500 persunas e gruppaziuns interessadas da la pussaivladad d'exprimer lur opiniun davart il sboz da constituziun. Ultra da las posiziuns da las partidas èn entradas spezialmain posiziuns da vischnancas e circuls, federaziuns ed uniuns sco er da persunas privatas. La speranza da la regenza per ina viva participaziun da la populaziun è s'ademplida: quasi la mesadad da tut las respostas èn vegnidas inoltradas da burgaisas e burgais. Passa 230 persunas èn s'exprimidas davart l'entir sboz u davart singuls puncts da quel. Las respostas cumpigliavan ina curta notizia davart ina disposiziun, la respediziun dal questiunari emplenì ora u schizunt ina nova formulaziun dal sboz da constituziun. Var 500 persunas han sustegnì l'appel per in artitgel da linguas pli impegnativ, che la Lia rumantscha e locuturas e locuturs rumantschs dal chantun Grischun avevan inoltrà. En il secretariat per la nova constituziun vegnan uss registradas ed evaluadas tut las respostas. Frank Schuler, manader dal secretariat, stat er vinavant a disposiziun per propostas e dumondas en connex cun la revisiun totala da la constituziun chantunala.
Schebain che l'evaluaziun da las respostas pretenda anc in tschert temp, pon ins far ina emprima bilantscha. Il sboz per ina nova constituziun chantunala vegn per gronda part acceptà. L'approvaziun da princip n'excluda dentant betg la critica da singuls puncts. Valitadas a moda positiva vegnan spezialmain la clera lingua e structura. La pli gronda discussiun han provocà, sco spetgà, l'artitgel da linguas, las disposiziuns davart l'elecziun dal cussegl grond (procedura e circuls electorals) sco er la creaziun da set regiuns. Plinavant varieschan las ideas er per la concepziun dals dretgs politics (dretg da vuschar e d'eleger, iniziativa dal pievel e referendum). Las posiziuns èn per part fitg controversas. Las decleraziuns davart las singulas innovaziuns cuvran il spectrum: per gronda part, gist endretg fin tar nunsuffizient. Ina decleraziun cumplessiva davart ils resultats è pussaivla sa chapescha pir cur che tut las inoltraziuns èn evaluadas.
Sa basond sin ils resultats da la consultaziun decida la regenza en tge puncts e dimensiun ch'il sboz da constituziun vegn elavurà. Per che la constituziun daventia in fundament solid per noss chantun, sto ella vegnir acceptada e chattada per buna d'ina gronda maioritad da las votantas e dals votants. Il departament da giustia, polizia e sanitad prepara er la missiva al cussegl grond tenor las prescripziuns da la regenza. Sche ed en tge furma che la cumissiun per la nova constituziun vegn integrada, è anc avert. La regenza vegn probablamain a deliberar la missiva anc quest onn. Las debattas en il cussegl grond èn previsas per l'onn proxim. Il parlament concluda il text da la nova constituziun chantunala e decida, sche e tge variantas che vegnan preschentadas al pievel. Il davos pled en chaussa constituziun chantunala han en scadin cas las votantas ed ils votants.
Ensemen vulain nus crear ina constituziun moderna, chapaivla e progressiva per noss chantun. Questa incarica han las votantas ed ils votants dà a la regenza ed al cussegl grond cun lur decisiun da princip dals 28 da settember 1997. La revisiun totala è la meglra schanza per far las refurmas ed adattaziuns là, nua che la constituziun valaivla n'è betg pli adequata al temp. La nova constituziun sto furmar la basa per schliar ils problems actuals e futurs. La basa per la consultaziun ch'ha durà dal november 2000 fin la fin da mars 2001, è stà il sboz ch'aveva elavurà ina cumissiun da 30 persunas sut il presidi da cusseglier guvernativ Peter Aliesch.
Gremi: departament da giustia, polizia e sanitad dal Grischun
Funtauna: rg departament da giustia, polizia e sanitad dal Grischun