Il sboz dal nov plan directiv chantunal, l'instrument il pli impurtant da la planisaziun chantunala dal territori, vegn exponì publicamain ils 28 da matg e va en consultaziun a partir da quella data. Durant dus mais vegn la populaziun envidada da far objecziuns e da dar impuls envers quest document impegnativ per las autoritads.
Il plan directiv fixa la politica da planisaziun dals proxims onns. Il plan directiv s'orientescha tenor ils princips da la concentraziun, la colliaziun, la cooperaziun, il diever spargnus dals potenzials, la garanzia dal svilup persistent per l'entir chantun sco er l'utilisaziun optimala da las infrastructuras existentas. Cuntanscher vulan ins il mantegniment e la promoziun d'ina buna qualitad da viver per tuts e la garanzia d'in svilup economic da l'entir chantun.

Dus onns lavur per il sboz da consultaziun
Il vegl plan directiv datescha da l'onn 1982. En vista a las profundas midadas economicas, ecologicas e socialas dal davos decenni ha concludì la regenza il favrer 1999 da far ina revisiun dal plan directiv (project Plan directiv chantunal, PDChant GR 2000). Quai correspunda er a la lescha federala davart la planisaziun dal territori che prevesa ina examinaziun generala dal plan directiv mintga diesch onns. Suenter dus onns exista uss in project consolidà (sboz da consultaziun). El è il resultat da l'adattaziun dal sboz primar dal mars 2000. L'ulteriur svilup è succedì sin fundament d'ina consultaziun preliminara la primavaira/stad 2000 en las regiuns, federaziuns, organisaziuns ed en vischnancas selecziunadas.

La populaziun vegn envidada da cooperar
Dals 28 da matg fin ils 28 da fanadur vegn il plan directiv exponì publicamain en var 20 lieus decentrals. L'exposiziun succeda en collavuraziun cun las regiuns. Ils exacts lieus d'exposiziun vegnan publitgads en il Fegl uffizial dal chantun. Durant la perioda d'exposiziun pon tut las persunas interessadas prender invista en il plan directiv e far objecziuns e remartgas davart quel. "Tut las persunas interessadas" na signifitga betg mo persunas singulas, mabain er uniuns, classas da scola, ulteriuras gruppas da persunas, federaziuns, partidas, organisaziuns e.u.v. Mintga objecziun e mintga impuls sto vegnir inoltrà en scrit cun proposta e motivaziun fin il pli tard ils 28 da fanadur (bul postal). Per quest intent è vegnì elavurà in formular spezial che facilitescha la redacziun d'ina posiziun. Las objecziuns inoltradas vegnan publitgadas (en furma anonima) en l'internet (www.richtplan.gr.ch).
Il plan directiv vegn tramess a las vischnancas ed a las regiuns
A tut las vischnancas vegn il plan directiv tramess per posta per la consultaziun. Las vischnancas pon inoltrar lur posiziun fin ils 10 d'avust (bul postal) a la regiun cumpetenta. Las regiuns, cun las qualas ins ha collavurà intensivamain gia durant ils dus onns passads, redigian, conuschend ed essend infurmadas davart las posiziuns da las vischnancas, in'atgna posiziun fin ils 28 d'avust (bul postal).

Consultaziun cumplementara davart il tema protecziun da la natira tar las vischnancas
En il rom da la consultaziun preliminara da la primavaira/stad 2000 èsi sa demussà ch'igl exista in deficit d'infurmaziun e da transparenza sin il sectur da la protecziun da la natira. En il fratemp han ins elavurà quest tema a moda pli approfundada. Mintga vischnanca survegn ina glista dals objects da protecziun da la natira sin ses territori communal che cuntegna differentas infurmaziuns (p.ex. impurtanza da l'object, realisaziun en la planisaziun locala, existenza da contracts da cultivaziun, da servitut u da protecziun e.u.v.) sco er in plan cun ils objects da protecziun da la natira. Las vischnancas han silsuenter la pussaivladad da s'exprimer en chaussa.

Ils vischins e la confederaziun vegnan era integrads
Durant l'exposiziun publica dals plans e durant la consultaziun vegn il sboz dal plan directiv suttamess als chantuns e pajais vischins per la consultaziun. Il medem mument vegn examinà il sboz dal plan directiv tras la confederaziun.

Puncts contestads
Natiralmain cumpiglia il plan directiv er puncts contestads. Da quels vegn la regenza a s'occupar cur ch'èn enconuschents ils resultats da l'examinaziun preliminara tras la confederaziun sco er ils impuls e las objecziuns che derivan da l'exposiziun publica dals plans e da la consultaziun.

Il plan directiv creescha liberats d'agir
Cuntrariamain al vegl plan directiv da l'onn 1982 desista il preschent sboz dal plan directiv da concepir projects concrets. Sco document directiv skizzescha el d'ina vart il cuntegn ed ils projects d'impurtanza chantunala e metta da l'autra vart il rom per realisar projects, e quai faschond ponderaziuns da princip. Il plan directiv registrescha pussaivels svilups futurs e creescha - resguardond las leschas valaivlas - libertads generalas d'agir per il chantun, las regiuns e per las vischnancas.
Coordinaziun interdisciplinara en il plan directiv
Sin var 160 paginas èn vegnids tractads var 50 temas relevants per il territori. La varietad dals temas e da las infurmaziuns fa allusiun a la varietad e cumplexitad da la planisaziun interdisciplinara dal territori. In team d'experts da diesch persunas sco er var 30 collavuraturas e collavuraturs administrativs han collavurà a quest project en quatter teams da redacziun. Ultra da las chartas da survista tematica dat il plan da situaziun en la scala 1:100'000 ina survista davart il stadi actual da la planisaziun dal territori en l'entir chantun. Cun applitgar consequentamain las tecnologias modernas d'infurmaziun (sistem d'infurmaziun geografica) pon vegnir impurtads ils cuntegns determinabels en chartas, er en ils plans fundamentals 1:25'000. Da las infurmaziuns supplementaras pon ins prender invista als lieus d'exposiziun. Ellas vegnan duvradas gia oz per far studis davart la realisabladad e.u.v.

"Mussavia" tar la consultaziun
Ina broschura speziala d'infurmaziun cun num "Mussavia" che vegn distribuida en tut las chasadas, infurma curtamain a tge intents che la planisaziun dal territori e la planisaziun directiva servan. Ella dat ina survista da las direcziuns principalas dal nov plan directiv. A la vart davos da la broschura d'infurmaziun vegn represchentà in plan da situaziun simplifitgà. La consultaziun publica vegn sustegnida tras occurrenzas d'orientaziun en las regiuns a l'entschatta da la consultaziun. Tenor basegn han lieu uras da consultaziun durant la consultaziun. Las datas vegnan publitgadas en ils organs uffizials regiunals.

Gremi: departament da l'intern e da l'economia publica
Funtauna: rg uffizi da planisaziun