Il chantun e las vischnancas duain sustegnair finanzialmain la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia ed a la scola. Quai è l'element central da la lescha per promover la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia. La regenza grischuna ha deliberà il messadi correspundent per mauns dal cussegl grond. La nova lescha duai entrar en vigur il 1. da schaner 2004.

Da preschent vegnan tgirads var 540 uffants en il Grischun ordaifer la famiglia ed il temp da scola en plazzas da tgira. Las purschidas per la tgira d'uffants, creadas ils davos onns en il chantun, èn vegnidas realisadas senza excepziun sin iniziativa privata. Il problem central per crear e mantegnair plazzas da tgira è la finanziaziun. La lescha per promover la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia duair servir sco basa legala per che las vischnancas ed il chantun gidian a finanziar purschidas per la tgira dals uffants en la vegliadetgna prescolara ed ordaifer il temp d'instrucziun obligatori. La confinanziaziun entras il maun public è inditgada dal puntg da vista d'ina politica da famiglia e sociala moderna.

Il project da lescha sa basa sin quatter pitgas centralas:
- Ordaifer il temp da scola: La nova lescha regla la promoziun da la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia ordaifer il temp da scola. Las purschidas promovidas tras questa lescha cumpletteschan las purschidas da tgira en scolina ed en scola.
- Repartiziun da las incumbensas: La lescha prevesa ina clera repartiziun da las incumbensas tranter ils purtaders privats, las vischnancas ed il chantun. Ils purtaders privats disponan d'enconuschientschas cumplessivas e da structuras d'organisaziun stabilas. Las vischnancas han l'incumbensa da determinar il basegn da purschidas per la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia e da coordinar quellas cun las purschidas da tgira en scolina ed en scola. Il chantun surpiglia tschertas funcziuns regulativas e sa participescha a las expensas.
- Model da finanziaziun: Las purschidas per la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia duain vegnir sustegnidas finanzialmain sur ina contribuziun da basa da las vischnancas e dal chantun per las uras da tgira prestadas effectivamain. Las contribuziuns vegnan fixadas a basa da custs da norma. Quests custs da norma cumpiglian tut las expensas che resultan per plazza e di e pon damai variar tut tenor il lieu ed il standard da las plazzas da tgira. La regenza fixescha l'autezza dals custs da norma e l'autezza da la tariffa da contribuziun.
- Garanzia da qualitad: La premissa per ch'ina plazza da tgira vegnia renconuschida sco instituziun cun il dretg d'ina contribuziun è ina tgira qualifitgada. Ils criteris da qualitad sa drizzan tenor las directivas e las normas da l'ordinaziun federala davart la tgira d'uffants confidads.

Sin plaun federal sa chatta la lescha federala davart l'agid finanzial per la tgira d'uffants cumplementara a la famiglia en la discussiun parlamentara. Questa lescha federala n'è però betg buna da remplazzar sin il sectur chantunal la regulaziun che stat en discussiun. Il program d'impuls da la confederaziun è limità sin diesch onns e sustegna da princip novas offertas mo durant trais onns.

Premi grischun da cultura 2002 va a Hans Danuser
Il premi grischun da cultura vegn surdà quest onn a Hans Danuser. La regenza grischuna undrescha cun quai sia creaziun artistica ch'è formalmain e tematicamain d'excellenta qualitad, che sondescha entras gruppas d'ovras fotograficas elavuradas acribicamain ed entras installaziuns en la zona publica ils temas existenzials, ils quals vegnan bain savens tabuisads u supprimids da la societad ed ils quals han obtegnì attenziun internaziunala. Il premi grischun da cultura è dotà cun 15'000 francs e vegn surdà a Hans Danuser ils 15 da november a Cuira.

Hans Danuser, 1953, viva a Turitg e tutga tar ils precursurs da fotografias contemporanas en Svizra. Sias ovras èn vegnidas mussadas en impurtantas exposiziuns a l'interiur ed a l'ester. Hans Danuser è vegnì envidà ad occurrenzas internaziunalas sco la Biennala a Venezia u Lyon ed el ha retschet varsaquants premis, tranter auter auter il premi Conrad-Ferdinand-Meyer ed il premi d'art Nordmann.

Plinavant ha la regenza surdà otg premis da renconuschientscha en la valur da mintgamai 10'000 francs, numnadamain a:
- Inge Blaschke, en renconuschientscha da sia lavur innovativa sco curatura e manadra dal museum Chasa Jaura;
- Martin Fontana, en renconuschientscha da sia impurtanta prestaziun litterara ed en undrientscha da ses gronds merits per la promoziun da lingua e cultura;
- Peter Haas, en renconuschientscha da sias fritgaivlas creaziuns multifaras sco caricaturist, producent da dissegns animads e cumpositur da cudeschs;
- Jürg Kienberger, en renconuschientscha da sias creaziuns originalas sco musicist da teater ed actur;
- Paul Membrini, en renconuschientscha da sias excellentas prestaziuns sco rimnader da minerals ed en spezial da sia lavur publicistica, la quala documentescha il mastergn dals chavacristals en ina maniera impressiunanta e fascinanta.
- Ernst Rahm, en renconuschientscha da sias perscrutaziuns dals bulieus dal Scanvetg ch'el ha fatg cun entusiassem ed acribia sco er da ses engaschament extraordinari en favur dal museum regiunal dal Scanvetg;
- Sabina Spinnler, en reconuschinetscha per ses engaschament cultural ed uman sur lung temp, cuntinuà e fitgà en favur d'ina val e d'ina cuminanza, da la quala ella ha savì percepir, appreziar e valitar la bellezza, l'istorgia e las tradiziuns;
- Benedetto Vigne, en renconuschientscha da sia impurtanta prestaziun sco rockadur, schurnalist ed autur ed en undrientscha da ses gronds merits per la promoziun da la musica e da la litteratura.

Ils premis da promoziun cun ina summa da mintgamai 7000 francs van quest onn a:
- Duri Bischoff, decoratur da tribuna;
- Clot Buchli, musicist;
- Daniel Candinas, cineast;
- Joachim Dierauer, artist figurativ;
- Manuela Dorsa Crameri, pictura;
- Anita Iselin, actura;
- Ruth Michael, musicista;
- Eva Riedi, scriptura;
- Ursula Scholian, scienzada da la natira.

La regenza conceda agid d'investiziun a la Viafier retica
Per la cumplettaziun da la staziun da Schiers e dal binari dubel tranter Grüsch e Schiers sco er per la cumplettaziun e la renovaziun da la staziun da Filisur ha la regenza grischuna approvà en tut ina contribuziun da circa 6,8 milliuns francs; quai en il rom da duas cunvegnientschas per agid d'investiziun da la Viafier retica. La summa totala da tuts dus projects munta net a circa 38 milliuns francs e vegn finanziada per 80 pertschient da la confederaziun.

Il messadi davart la fusiun da las vischnancas da Donat e Pazen-Farden va al parlament
Tenor la voluntad da la regenza grischuna dastgan las vischnancas da Donat e Pazen-Farden fusiunar. Sco ultima instanza vegn ussa anc il cussegl grond a tractar questa fusiun durant la sessiun da november. La regenza ha per quest intent gist approvà il messadi correspundent. La cunvegnientscha davart la fusiun da las vischnacas duai entrar en vigur il 1. da schaner 2003. La nova vischnanca vegn ad avair num -rumantsch- Donat. La regenza aveva gia garantì a l'entschatta da fanadur 2002 ina contribuziun da promoziun d'in mez milliun francs per in'eventuala fusiun da las duas vischnancas.

Las tavlas dal lieu da Donat e Pazen-Ferden èn mo 600 meters in'ord l'auter e las vischnancas collavuran gia oz sin differents champs. Dapi l'entschatta 2002 vegn schizunt manada ina chanzlia communabla. Tuttas duas vischnancas han registrà dapi ils onns settanta resp. otganta puspè in augment constant da la populaziun. En il decurs dals ultims decennis han ellas ultra da quai lavurà intensivamain vi dals meglieraments da la structura per l'agricultura e per l'infrastructura da la vischnanca. Tuttas duas vischnancas han ina modesta forza fiscala ed èn da chattar en las gruppas da finanzas quatter e tschintg, tuttas duas cun dretg da la gulivaziun da la forza fiscala. A basa da l'index medi da la forza finanziala vegn la nova vischnanca da Donat en ina soluziun transitoria partida en la gruppa da finanzas quatter.

Contribuziuns chantunalas a differentas organisaziuns ed instituziuns
- Per la campagna da prevenziun encunter l'alcohol "checkpoint" dal center per prevenziun e promoziun da la sanadad ZEPRA ha la regenza grischuna approvà in credit da maximal 11'000 francs. Quest import va a disfavur da la dieschma d'alcohol.
- Or dals meds da la lottaria interchantunala ha la regenza approvà circa 375'000 francs contribuziuns per intents culturals. En tut èn vegnidas resguardadas 66 dumondas.

Da las vischancas e regiuns
- La regenza grischuna ha approvà la nova lescha da la vischnanca da Sta. Maria i.C. davart las taxas da cura e las contribuziuns per promover il turissem.
- La radunanza communala da Sent ha dacurt approvà la revisiun parziala da la constituziun communala. La regenza ha ussa er approvà la revisiun parziala, la quala aveva principalmain sco tema ils artitgels davart la perioda d'uffizi da las autoritads, las cumpetenzas da la radunanza communala, il nov num dals departaments e las cumpetenzas finanzialas da la suprastanza communala resp. dal president communal.
- La vischnanca da Tenna ha deliberà ina revisiun da la lescha da construcziun, la quala è ussa er vegnida approvada da la regenza grischuna.
- La regenza grischuna è s'occupada da la revisiun totala da la planisaziun locala da la vischnanca da Silvaplauna ed ha approvà - cun correcturas, resalvas, indicaziuns e giavischs - suandants meds da planisaziun
- Ils plans da zonas 1:2000 (Silvaplauna, Champfèr e Surlej), il plan da zonas 1:10'000, ils plans generals d'avertura 1:2000 (Silvaplauna, Champfèr e Surlej) ed il plan general d'avertura 1:10'000 sco er la revisiun parziala da la lescha da construcziun.

Projects da vias
- La regenza grischuna ha decidì da cumplettar ils dus projects da sviament Flem (tunnel Crap da Flem) e Claustra (tunnel da Gotschna) mintgamai cun ina galaria da fugia parallela. En tut vegni calculà cun 45 milliuns francs per quest project.
- Sin la via chantunala da colliaziun Laax - Falera vegn auzà il pais maximal permess da 18 sin 28 tonnas.

Chanzlia chantunala dal Grischun

Gremi: regenza
Funtauna: rg chanzlia chantunala dal Grischun